Tajemnicza planeta pochłania 6 miliardów ton gazu i pyłu na sekundę

Astronomowie poinformowali w czwartek, że zaobserwowano tajemniczą „planetę-łotrzyka”, która pochłania sześć miliardów ton gazu i pyłu na sekundę. To bezprecedensowe tempo, które zaciera granicę między planetami i gwiazdami.

W przeciwieństwie do Ziemi i innych planet w naszym układzie słonecznym, które krążą wokół Słońca, planety swobodne przemieszczają się swobodnie po wszechświecie, niezwiązane z żadną gwiazdą.

Naukowcy szacują, że w samej naszej galaktyce mogą znajdować się biliony planet-samotników — trudno je jednak dostrzec, gdyż większość z nich dryfuje spokojnie, pogrążona w wiecznej nocy.

„Ludzie mogą uważać planety za spokojne i stabilne światy, ale dzięki temu odkryciu widzimy, że obiekty o masie planetarnej swobodnie dryfujące w przestrzeni mogą być fascynującymi miejscami” – powiedział w oświadczeniu Víctor Almendros-Abad, główny autor nowego badania.

Te dziwne obiekty intrygują astronomów, ponieważ „nie są ani gwiazdami, ani pełnoprawnymi planetami” – powiedział agencji AFP Alexander Scholz, astronom z Uniwersytetu St. Andrews w Szkocji i współautor nowego badania.

„Ich pochodzenie pozostaje pytaniem otwartym: czy są to obiekty o najmniejszej masie, powstałe jak gwiazdy, czy też olbrzymie planety wyrzucone ze swoich układów macierzystych?”

Zespół badaczy prowadzący nowe badania był oszołomiony, obserwując zadziwiający wzrost planety swobodnej znajdującej się około 620 lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Kameleona.

Planeta, której oficjalna nazwa to Cha 1107-7626, ma masę od pięciu do dziesięciu razy większą od Jowisza.

Scholz wyjaśnił, że obiekt jest „jeszcze w powijakach” i liczy sobie około miliona lub dwóch lat.

Obiekt rośnie poprzez zasysanie materii z otaczającego go dysku — proces ten nazywa się akrecją.

Jednak to, co astronomowie zaobserwowali w przypadku Cha 1107-7626, „zaciera granicę między gwiazdami i planetami” – powiedziała w oświadczeniu współautorka badania Belinda Damian.

W sierpniu tego roku planeta nagle zaczęła pożerać materię ze swojego dysku z rekordową prędkością sześciu miliardów ton na sekundę — osiem razy szybciej niż kilka miesięcy wcześniej.

„To najsilniejszy przypadek akrecji, jaki kiedykolwiek zarejestrowano dla obiektu o masie planetarnej” – powiedział Almendros-Abad.

Porównując światło emitowane przed i w trakcie tej sesji objadania się, naukowcy odkryli, że aktywność magnetyczna odgrywa rolę w kierowaniu materii w stronę obiektu.

Zjawisko to obserwowano dotychczas wyłącznie u gwiazd.

Zmienił się również skład chemiczny dysku. Parę wodną wykryto w dysku podczas epizodu akrecji, ale nie wcześniej.

Zjawisko to obserwowano już wcześniej w przypadku gwiazd, ale nigdy w przypadku formującej się planety.

Główny autor badań, Ray Jayawardhana z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa, powiedział, że odkrycie to oznacza, „że niektóre obiekty porównywalne do planet olbrzymów powstają w taki sam sposób, jak gwiazdy, z kurczących się obłoków gazu i pyłu, którym towarzyszą własne dyski, i przechodzą przez okresy wzrostu, podobnie jak nowo narodzone gwiazdy”.

Bez względu na to, jak dziwne by to nie było, nadal oczekuje się, że Cha 1107-7626 będzie miało cechy podobne do ogromnych planet, ponieważ ma podobny rozmiar.

Scholz stwierdził, że w przeciwieństwie do gwiazd obiekt ten „nie jest na tyle masywny, aby w jego jądrze kiedykolwiek zaszła reakcja syntezy jądrowej”.

Dodał, że podobnie jak inne planety, „w miarę starzenia się nieuchronnie ulegnie ochłodzeniu”.

Amelia Bayo, współautorka badania opublikowanego w czasopiśmie The Astrophysical Journal Letters, powiedziała: „Pomysł, że obiekt planetarny może zachowywać się jak gwiazda, jest niesamowity”.

„Zachęca nas do zastanowienia się, jak mogłyby wyglądać światy poza naszym w ich początkach” – dodała .

Obserwacje przeprowadzono za pomocą Bardzo Dużego Teleskopu Europejskiego Obserwatorium Południowego w Chile.

Badania objęły również dane z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba . W zeszłym tygodniu teleskop Webba ujawnił barwną rozpiętość gwiazd i pyłu kosmicznego w najaktywniejszym regionie Drogi Mlecznej, w którym formują się gwiazdy.