Gelukkig voor hen: deze hagedissen lopen gevaar gered te worden door natuurbescherming.

Dat scheelde niet veel. De Mexicaanse overheid had al besloten de West-Mexicaanse zwarte leguaan uit te roeien op een afgelegen eiland in de Stille Oceaan. De hagedissoort, met zijn kielvormige schubben op zijn lange staart, werd beschouwd als een invasieve soort op Clarión – een uitheemse soort die het delicate evenwicht van de inheemse flora en fauna verstoorde en daarom verwijderd moest worden. Maar toen, op het laatste moment, arriveerde er hulp.

Een onderzoeksteam onder leiding van Daniel Mulcahy van het Natuurhistorisch Museum in Berlijn heeft nu in een studie het volgende vastgesteld : het reptiel met de wat omslachtige wetenschappelijke naam Ctenosaura pectinata is op het kleine eiland van net geen 20 vierkante kilometer, 1000 kilometer uit de kust van de deelstaat Colima, bepaald niet misplaatst.

Hoewel de mens zich ongeveer 16.000 jaar geleden voor het eerst in Amerika vestigde en pas in 1979 een permanente aanwezigheid in Clarión vestigde met een kleine Mexicaanse marinebasis, leeft de zwarte leguaan er al meer dan 400.000 jaar. Alleen had niemand het echt opgemerkt. "Het idee dat hij werd geïntroduceerd, was pure speculatie; niemand heeft er ooit onderzoek naar gedaan", legde Mulcahy onlangs uit in de New York Times .

In 2013 reisde de evolutiebioloog met een paar collega's naar Clarión op zoek naar een vermeende slang. Tijdens deze reis ontdekten ze verschillende exemplaren van de zwarte leguaan. Ze vingen één dier en namen het mee voor latere genetische analyse.

Uit het onderzoek bleek dat de genetische samenstelling van de zwarte leguaan van Clarión Island aanzienlijk verschilt van die van exemplaren op het Mexicaanse vasteland. Bovendien suggereert toenemend bewijs dat de reptielen aan weerszijden van de grens ook minder op elkaar lijken dan eerder werd gedacht.

Als de reptielen op Clarión zich echter onafhankelijk hadden ontwikkeld en nooit door het Mexicaanse leger waren geïntroduceerd, dan hadden ze nu niet uitgeroeid hoeven te worden!

Daniel Mulcahy en zijn collega's besloten daarom actie te ondernemen en hebben de resultaten van hun genetische analyse gepubliceerd in de eerder genoemde studie. Ze richtten zich op het onderzoeken van DNA in de energiecentrales van de cel, de mitochondriën. Deze celorganellen worden alleen via de moeder overgeërfd en zijn bijzonder geschikt voor het reconstrueren van fylogenetische relaties over lange perioden.

Het resultaat: de zwarte leguanen op Clarión en die op het vasteland in West-Mexico vertonen een DNA-verschil van ongeveer 1,5 procent. Dat zegt genoeg: de zogenaamd buitenlandse eilandbewoners zijn de afgelopen decennia niet geïntroduceerd, maar vormen daar al naar schatting 425.600 jaar een genetisch onderscheiden populatie.

"De leguanen zijn inheems in Clarión en zouden als onderdeel van de natuurlijke fauna beschouwd moeten worden – en beschermd in plaats van uitgeroeid", concluderen de onderzoekers in hun studie, die duidelijk bedoeld is als een oproep. Het is te hopen dat de boodschap de Mexicaanse overheid op tijd bereikt.