Norman Foster lost problemen op met mooie dingen en zijn hightech gebouwen maakten de architect wereldberoemd

De Engelse sterarchitect Norman Foster was al op jonge leeftijd gefascineerd door de esthetische elegantie en het technische vernuft van vliegtuigen. Begin jaren vijftig, voordat hij architectuur ging studeren, diende Foster bij de Britse luchtmacht. De combinatie van schoonheid en technologie, zoals gerepresenteerd door moderne straaljagers en locomotieven, beïnvloedde ook zijn inzicht in architectuur. Hierdoor werd hij eerst een sleutelfiguur in de laatmoderne architectuur en vervolgens een van de beroemdste en succesvolste architecten ter wereld.

Zijn architectenbureau, opgericht in Londen in 1967, is nu het grootste van Engeland. Het beheert projecten over de hele wereld. Hoewel Foster vanwege zijn leeftijd niet meer bij alle ontwerpen betrokken is, heeft hij nog steeds een grote invloed op de hedendaagse architectuur en stedenbouw via zijn Foster Foundation, die hij in 2017 in Madrid oprichtte. Fosters combinatie van techniek en architectuur resulteert in een technologisch optimistische bouwstijl die innovatie en vooruitgang impliceert, maar toch altijd nauwkeurig en foutloos is in het ontwerp.

In Zwitserland werd Foster bekend als architect, vooral in 2002 met het Chesa Futura in St. Moritz. Dit bubbelvormige houten gebouw op een helling op het zuiden boven het stadscentrum rust op acht slanke stalen kolommen. De gevel is bekleed met 250.000 handgesneden lariksgordels. De eivorm zorgt voor een gunstige verhouding tussen volume en buitenoppervlakte van het gebouw en is bovendien een verwijzing naar een ontwerp van Fosters grote voorbeeld: de geniaal gekke Amerikaanse ingenieur Richard Buckminster Fuller, die Fosters liefde voor moderne transportmiddelen en kinetische architectuur als voorbeeld nam.

De tweede belangrijke leermeester van de Britten was echter de natuur. Foster gebruikt in zijn 'hightech moderniteit' eenvoudige natuurwetten zoals convectie om airconditioning waar mogelijk te vermijden. Foster houdt van elementen zoals kleppen of kieuwen die frisse lucht in het gebouw laten. Hij streeft er altijd naar om technologie en natuur samen te brengen en deze in te zetten voor milieuvriendelijke architectuur.

De komkommervormige wolkenkrabber in de City of London, bekend als de "Gherkin", is samen met het hoofdkantoor van HSBC in Hongkong de meest opvallende wolkenkrabber van Foster. Het heeft ook een connectie met Zwitserland: als het Swiss Re-gebouw werd de toren na zijn voltooiing in 2003 een icoon van Oost-Londen. Ondanks de consequent gebogen vorm heeft het Swiss Re-gebouw slechts één gebogen glaspaneel bovenin de toren. Overal elders zijn de glaspanelen gerangschikt als de schubben van een dier.

In 1999 ontving Foster de felbegeerde Pritzkerprijs voor zijn levenswerk. Tegenwoordig werken er bij zijn kantoor meer dan 2.000 mensen in twaalf landen over de hele wereld. Het architectenbureau is daarmee het grootste bureau met een Pritzkerprijswinnaar. En deze ‘architectonische machine’ voert opmerkelijk nauwkeurig werk uit in verbazingwekkend hoge aantallen. Het kantoor is dus geen architectenbureau en ook geen anoniem groot kantoor. Foster doorbreekt de barrière tussen architectuur, zoals die vaak wordt beschreven op de themapagina's, en de rest van het bouwproces. Ondanks zijn internationale allure is Foster ook een typisch Brit: in 1999 werd hij geridderd tot Lord of the Thames Bank. Foster werd tot ridder geslagen en benoemd tot lid van de Orde van Verdienste en mocht af en toe met de Koningin dineren.

Fosters carrière begon veel eenvoudiger: na zijn studie in Manchester en Yale reisde hij een jaar lang door Amerika, samen met zijn vriend Richard Rogers. Hij richtte samen met hem een ​​kantoor op. Stanley Kubrick filmde zijn meesterwerk “A Clockwork Orange” in hun eerste voltooide huis. De daaropvolgende werken, gebouwd met goedkope, standaardmaterialen, combineerden geïndustrialiseerde eenvoud met esthetische lichtheid om “meer te doen met minder”, zoals Foster het noemde.

Het kantoor, Team 4 geheten, werd in 1967 opgeheven en Foster richtte zijn eigen kantoor op. Het werd beroemd met de bouw van het hoofdkantoor van Willis Faber & Dumas in Ipswich in 1975. Het verzekeringsgebouw bood moderne, open kantoorverdiepingen, waarvan de amoebevorm zich aanpaste aan de middeleeuwse indeling van het pand. De zwarte glazen gevel weerspiegelt overdag de omgeving en gloeit 's avonds als een aquarium.

In 1986 maakte Foster internationaal naam met de bouw van het hoofdkantoor van de Hong Kong and Shanghai Banking Cooperation in Hong Kong. Foster voorzag het destijds duurste gebouw in de geschiedenis van een dragende structuur bestaande uit hangbruggen, die bankklanten van onderaf via roltrappen naar een fascinerend atrium met daglicht brachten. Fosters mantra ‘kwaliteit is een geestesgesteldheid’ stamt uit die tijd.

Foster is gespecialiseerd in transportstructuren zoals de grote luchthavens in Londen Stansted, Beijing en Hong Kong, het metrostation Canary Wharf in Londen, de Millennium Bridge in Londen en het elegante Millau-viaduct in Frankrijk. Fosters Apple-hoofdkantoor in Cupertino (Californië), het delicate dak van de grote binnenplaats van het British Museum in Londen, dat subtiele schaduwen werpt op de natuurstenen oppervlakken van het oude gebouw, en de koepel van de Rijksdag in Berlijn behoren tot zijn late meesterwerken. De architect beschrijft zichzelf als een probleemoplosser voor mooie dingen. Zijn charisma wordt gekenmerkt door een sympathieke mix van ambitie en understatement.

Zijn tweede en voorlopig laatste werk in Zwitserland, de Murezzan, eveneens in St. Moritz, is een bijdrage aan de moderne Alpenarchitectuur. Foster heeft het gerenoveerde Albana and Posthotel gecombineerd met appartementen, winkels en galerieën tot een multifunctioneel centrum in het stadscentrum. De gevels zijn bepleisterd met traditioneel sgraffito en de erkers hebben ramen die van de vloer tot aan het plafond lopen, waardoor u een prachtig uitzicht heeft op het Meer van St. Moritz.

Het restaurant daarentegen doet denken aan een Engadiner “Stüva”. Het Chesa aan de overkant van de Via Serlas heeft een hoge zuilengalerij en een houten gevel die de blik van voorbijgangers om de bocht trekt – naar een berghuis waar Foster zijn hoofdverblijf heeft. In de tweede helft van zijn leven ging de passie van de Britse meesterarchitect voor jets en gestroomlijnde auto's gepaard met een uitgesproken liefde voor de schoonheid van de Zwitserse Alpen.