İsrail'in Eurovision Şarkı Yarışması'nda bir İslam ülkesinden en fazla puanı almasının nedeni

Yarışmaya katılan 37 ülkenin her biri jüri puanını açıkladığında saat gece yarısını geçmişti. Bitmeyen bir ritüel. Birkaç yıl önce Eurovision Şarkı Yarışması'na (ESC) katılan şarkıcı Safura da Azerbaycan'dan katıldı. “Merhaba İsviçre, iyi akşamlar Avrupa, Azerbaycan’dan selamlar!” Bakü'nün ışıldayan silüetinin önünde söyledi. «Azerbaycan'dan 12 puan. . .» (uzun bir duraklama): “İsrail!” Kameralar, şarkıcı Yuval Raphael'in etrafındaki İsrail heyetine çevrildi ve onlar da tezahüratlara başladı.

Müslüman bir ülkenin jürisi İsrail'e en yüksek puanı veren tek jüri oldu. Ancak şarkı yarışmasında yalnızca jüri üyelerinin görüşleri değil, ücretli bir sayıya oy verebilen izleyicilerin görüşleri de önemlidir. Ve sonuç ortadaydı: İkinci olan İsrail, aralarında İsviçre ve Almanya'nın da bulunduğu 12 ülkede en fazla izleyici oyu alarak büyük bir farkla zirveye oturdu. Çok sayıda protesto ve düşmanlığın açıkça harekete geçirici bir etkisi olmuştu. Azerbaycan'da bile halkın büyük çoğunluğu İsrail'i istiyordu.

Peki bu nasıl açıklanabilir? Nüfusun yapısından kaynaklanmıyor. Yaklaşık 10 milyonluk Azerbaycan nüfusunun sadece 10-20 bin kadarının Yahudi olduğu tahmin ediliyor. Ancak petrol devleti yıllardır İsrail'le yakın ilişkiler sürdürüyor. İki ülkeyi birleştiren ortak düşman İran'dır. Ekonomik ve askeri çıkarlar hayati önem taşıyor: Azerbaycan, İsrail'in en büyük petrol ve doğalgaz tedarikçisi; İsrail ise karşılığında silah sağlıyor ve güvenlik ve istihbarat konularında yakın işbirliği yapıyor.

Mevcut devlet başkanı İlham Aliyev de babası Haydar Aliyev gibi kendini Yahudilerin dostu olarak sunmayı seviyor; Antisemitizme tahammülü yoktur. Azerbaycan, 2023 yılında İsrail'de büyükelçilik açan ilk Şii Müslüman ülke oldu. Bu durum, ESC'deki kamuoyu oylamasının sonucundan da anlaşılacağı üzere, toplumun tutumu üzerinde etkili oluyor.

Yakın ilişkiler, özellikle Gazze'deki savaşın başlangıcından bu yana İslam ülkelerinde tekrarlanan bir konu haline geldi. Geçtiğimiz yıl İsrail'in savaş nedeniyle büyük oranda artan petrol talebinin yaklaşık yüzde 60'ını Azerbaycan karşılamıştı. Böylece boykot çabalarının boşa çıkması sağlanmıştı.

Bölgedeki jeopolitik durum bir diğer ESC sonucuna da yansıyor. İsrail'e tek bir puan bile vermeyen sadece iki ülke geldi. Bunların arasında, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana Azerbaycan ile zaman zaman kanlı bir çatışma içinde olan Ermenistan da var. Son olarak Azerbaycan, 2023 yılında, kısmen İsrail'in silah sevkiyatları sayesinde, rekor sürede gerçekleştirilen etnik bir temizlikle, 120.000 Ermeni Hristiyanı Dağlık Karabağ bölgesinden kovdu. İsrail ayrıca, muhtemelen Türkiye ve Azerbaycan'ı kızdırmamak için, 1915/16 yıllarında Osmanlı'nın Ermenilere uyguladığı soykırımı tanımayı ısrarla reddediyor.

Dolayısıyla Ermenistan'ın İsrail'e karşı pek de sempati duymaması şaşırtıcı değil. Ancak, ESC'nin oylama sonuçlarını bir ölçüt olarak ele alırsak, bu karşı çıkışın tek taraflı olduğu görülür. Ermeni şarkıcı Parg, İsrail'den on bir puan aldı (jüriden beş, seyircilerden altı) - sadece üç ülke daha fazla puan verdi.

İsrail halkının Azerbaycan'a karşı nasıl bir tutum içinde olduğu bu yılki Eurovision Şarkı Yarışması'nda yarı finalde elenerek anlaşılamıyor. Organizatörlere göre zaten böyle düşüncelerin olmaması gerekiyor: Onlar için ESC tamamen siyasi olmayan bir etkinlik.