Wzrasta liczba rodzin, które muszą refinansować swoje długi.

Poprawa dostępu do kredytów, napędzana spadkiem oficjalnych stóp procentowych, stanowi miecz obosieczny dla gospodarstw domowych podatnych na nadmierne zadłużenie. Kiedy spłaty kredytów i kart kredytowych zaczynają dusić finanse domowe, konsolidacja zadłużenia, po którą sięga coraz więcej rodzin w Hiszpanii, staje się ostatnim oddechem świeżości przed bankructwem.

Według szacunków Stowarzyszenia Użytkowników Usług Finansowych (Asufin), liczba gospodarstw domowych korzystających z tej opcji wzrosła o 30% w ciągu ostatnich pięciu lat, z 712 500 w 2020 roku do 938 000 w tym roku. 5% ankietowanych przez stowarzyszenie deklaruje skorzystanie z konsolidacji zadłużenia, narzędzia umożliwiającego konsolidację wielu pożyczek i kredytów w jedną ratę. Według badania Asufin, zmniejsza to miesięczne wydatki na tę pożyczkę średnio o 70%, zmniejszając obciążenie finansowe gospodarstw domowych borykających się z trudnościami finansowymi.

W tym kontekście stowarzyszenie zwraca uwagę, że spadek 12-miesięcznej stopy Euribor, która w ciągu roku spadła z około 3,5% do 2%, nie znalazł pełnego odzwierciedlenia w ofertach konsolidacji zadłużenia, ponieważ „w zdecydowanej większości przypadków stopy procentowe praktycznie nie uległy obniżeniu, a w niektórych przypadkach nawet pozostały na tym samym poziomie” – twierdzi Asufin. Według analizy stowarzyszenia, średnie oprocentowanie stosowane przy konsolidacji zadłużenia w czerwcu ubiegłego roku (miesiącu, w którym przeprowadzono badanie) wyniosło 5,28%.

Chociaż instrument ten może być użytecznym rozwiązaniem w przypadku nadmiernego zadłużenia, „banki są dość niechętne” do oferowania tego typu transakcji, zauważa Antonio Gallardo, główny autor badania. W tym kontekście firmy specjalizujące się w refinansowaniu długów zyskują na popularności, „prawdopodobnie” dlatego, że w końcu akceptują klientów odrzuconych przez banki, które same zazwyczaj oferują najlepsze warunki. To wyjaśnia, dlaczego siedem na dziesięć transakcji tego typu jest podpisywanych w ramach tradycyjnych systemów bankowych i instytucji finansowych regulowanych przez Bank Hiszpanii.

Przeczytaj także Wzrasta ryzyko finansowania bieżących wydatków Luis Federico Florio

Kolejnym „niepokojącym” i rosnącym trendem, jak zauważa Gallardo, jest włączanie „gorszych” długów, takich jak minipożyczki i karty kredytowe, do konsolidacji zadłużenia. Ten trend może stać się problemem, jeśli nadejdzie kolejna recesja gospodarcza.

Banki oferują lepsze warunki refinansowania niż inne firmy

Z drugiej strony pojawia się pytanie, kiedy warto skorzystać z konsolidacji zadłużenia. „Konsolidacja wszystkich długów w jedną całość, wydłużenie okresu spłaty i zmniejszenie rat, to dobre rozwiązanie w sytuacjach dużego stresu finansowego, gdy zadłużenie przekracza 35% lub 40% dochodów” – wyjaśnia Javier Santacruz, wiceprezes Stowarzyszenia Edukatorów i Planistów Finansowych (AEPF).

Należy jednak zwrócić uwagę na cztery aspekty. Pierwszym z nich jest okres kredytowania – im dłuższy, tym wyższy koszt finansowania. Dlatego zaleca się spłatę najwyższej raty, na jaką użytkownik może sobie pozwolić, zamiast decydować się na najniższą możliwą. Drugim aspektem, o którym należy pamiętać, jest to, że instytucja finansowa może wymagać dodatkowych zabezpieczeń lub gwarancji jako warunku zatwierdzenia transakcji. Odnosząc się do trzeciego aspektu, Santacruz ostrzega, że należy zachować „szczególną ostrożność” w przypadku opłat i prowizji, które często wiążą się z konsolidacją zadłużenia. Wreszcie, Asufin ostrzega przed coraz powszechniejszą nieuczciwą praktyką: zmuszaniem klienta do zakupu produktów powiązanych, co dodatkowo podnosi koszt finansowania.