18.000 illegale immigranten krijgen bevel te vertrekken

De regering meldde dat zij begin mei 18.000 immigranten het land zal laten verlaten. Minister Leitão Amaro voegt eraan toe dat de eerste 4.500 immigranten die “uitgezet” moeten worden, al geïdentificeerd zijn.

Laten we vervolgens analyseren wat het betekent om illegale immigranten op de hoogte te stellen van hun vertrek, hoe lang het terugkeerproces duurt en welke mechanismen er momenteel in Portugal bestaan ​​om dit te operationaliseren.

In deze zaak is de AIMA de instantie die op dit moment bevoegd is om de negatieve beslissing te nemen en, in dit geval, het daaropvolgende terugkeerbevel. Uiteraard is AIMA ook verantwoordelijk voor het verlenen van verblijfsvergunningen. De AIMA is echter niet de bevoegde instantie om een ​​dergelijk besluit uit te voeren, dat wil zeggen om ervoor te zorgen dat de immigrant, na de kennisgeving, daadwerkelijk voldoet aan het wettelijke besluit om te vertrekken. Het is de verantwoordelijkheid van de PSP om eventuele gedwongen terugkeer van de immigrant af te dwingen.

Het probleem is dat Portugal geen effectieve terugkeerprocedure heeft. Met andere woorden, het uitgeven van een kennisgeving van vertrek gaat niet gepaard met een administratieve procedure die datzelfde vertrek bevestigt en uitvoert: eerst meldt de ene partij het vertrek (AIMA) en de andere voert het uit (PSP). In de praktijk komt het erop neer dat de 18.000 immigranten een bericht krijgen dat ze binnen twintig dagen en ‘vrijwillig’ het land moeten verlaten.

Zonder de informatie voor de geachte lezer volledig te willen maken, is het ook belangrijk om te verduidelijken dat, in het kader van deze beslissingen, of het nu gaat om internationale bescherming (de bekende asielaanvragen) of de negatieve beslissing op de bekende blijken van belangstelling (Immigratiewet), volgens de Portugese wetgeving een negatieve beslissing het recht op een gerechtelijk beroep verleent.

Dit betekent dat de Portugese staat weliswaar een uitzettingsbesluit kan uitvaardigen, maar dat de immigrant dit besluit mogelijk niet naleeft. Waarom?

Omdat Portugal niet over een systematisch controlemechanisme beschikt voor het vertrek van onderdanen van derde landen die zijn aangemeld om het nationale grondgebied vrijwillig te verlaten. Pas wanneer dergelijke immigranten opnieuw op nationaal grondgebied worden aangetroffen, kan worden geconcludeerd dat zij het land niet vrijwillig hebben verlaten. Vervolgens worden zij door de GNR, PSP, PJ of de Maritieme Politie aangehouden en wordt er een gedwongen uitzettingsprocedure gestart. Deze tijden moedigen secundaire bewegingen aan, deze immigranten kunnen dus over land naar een andere EU-lidstaat reizen, en alleen wanneer ze door dat derde land worden geïdentificeerd, indien dat het geval is, zullen ze “opnieuw” naar Portugal worden teruggestuurd op grond van de Dublinverordening, waardoor het proces van gedwongen uitzetting opnieuw begint: een echt “kat-en-muisspel”.

Het is duidelijk dat een ongereguleerd migratiebeleid, zoals dat door Portugal wordt gevoerd onder zijn socialistische regeringen als gevolg van de wetswijzigingen die zijn doorgevoerd door de wetten 59/2017 en 18/2022 (die het wettelijk regime vaststellen voor de inreis, het verblijf, het vertrek en de verwijdering van vreemdelingen van het nationale grondgebied), perverse effecten heeft op degenen die hun status niet konden regulariseren en die werden aangetrokken door een Open Doors-beleid zonder dat dit gepaard ging met een echte capaciteit om hen te verwelkomen. Via Open Doors zagen we een ondoordachte beslissing die de principes van Portugal en haar Europese partners in het Schengengebied in gevaar bracht. Ook de levens van deze immigranten (die zo vaak worden uitgebuit door mensenhandelnetwerken) werden hierdoor in gevaar gebracht. Portugal werd zo een ‘regularisatiefabriek’ voor immigranten: het aantal aanvragen oversteeg de capaciteit van de diensten ver om toezicht te houden op degenen die in aanmerking kwamen om binnen te komen (bijvoorbeeld geen strafblad). Deze situatie leidde tot de ineenstorting van de voormalige SEF en tot overhaaste beslissingen van de vorige socialistische regeringen, die nog steeds gevolgen hebben.

Nu kunnen deze 18.000 immigranten, als zij na het ontvangen van de bovengenoemde kennisgeving daadwerkelijk besluiten terug te keren naar hun land van herkomst, met hun eigen financiële middelen naar hun land reizen, of, wanneer zij die niet hebben, via de Assisted Voluntary Return die wordt gepromoot door de IOM, in het kader van het ARVoRe-project - Ondersteuning voor vrijwillige terugkeer en re-integratie. Of via het EU Re-integratieprogramma (EURP), met deelname van Frontex, dat tot doel heeft de noodzakelijke omstandigheden te bevorderen voor degenen die naar hun land van herkomst willen terugkeren, zodat vrijwillige terugkeer op een geplande manier en in het belang van de bevolking kan plaatsvinden. In beide programma's is het echter van belang om ervoor te zorgen dat deze immigranten tot de daadwerkelijke datum van terugkeer, waarvoor de juridische procedures nogal traag zijn, toegang hebben tot huisvesting en fatsoenlijke omstandigheden, in een sociaal systeem dat vaak te kampen heeft met een tekort aan huisvestingsmiddelen voor de meest kwetsbaren.

De Algemene Inspectie van het Binnenlands Bestuur (IGAI) verzamelt informatie over het toezicht op gedwongen terugkeer en publiceert jaarlijks een verslag. Volgens het meest recente jaarverslag zijn er in de periode van 1 januari tot en met 31 december 2023 439 meldingen gedaan over de verschillende vormen van weigering van toegang en verwijdering van onderdanen van derde landen uit de Europese Unie. Is het belangrijk om te weten hoeveel er daadwerkelijk zijn vervuld? En hoe worden de huidige 18.000 gedwongen terugkeerbesluiten gehandhaafd? Frontex voerde in 2019 een gapanalyse uit van het nationale systeem voor het beheer van terugkeerprocessen, dat destijds door SEF werd beheerd. De belangrijkste aanbevelingen hebben betrekking op de invoering van een volledig registratiesysteem voor zaken, waarin het aantal gedwongen terugkeerbesluiten en het aantal daadwerkelijke terugkeerbeslissingen worden opgenomen, dat wil zeggen hoeveel personen daadwerkelijk (vrijwillig of gedwongen) naar hun land van herkomst zijn gereisd.

In de praktijk komen gedwongen uitzettingen weinig voor en zijn ze om verschillende redenen lastig, waaronder:

moeilijkheden bij het identificeren van buitenlanders die onderworpen zijn aan een terugkeerbesluit, nadat zij binnen 20 dagen te horen hebben gekregen dat zij dit “vrijwillig” moeten doen;

zwakke medewerking van de landen van herkomst bij het identificeren van hun eigen burgers; afwezigheid van diplomatieke vertegenwoordigingen van derde staten voor een aantal van deze aangemelde buitenlanders;

grotere moeite om contact te leggen met diplomatieke vertegenwoordigingen in het buitenland, in het geval van landen waarvan de context niet stabiel is; en bovenal

het onvermogen van staten om deze vreemdelingen tegelijkertijd vast te houden in infrastructuren die daarvoor geschikt zijn, en hen tegelijkertijd op de hoogte te stellen.

Ten slotte, om iets terug te kunnen krijgen, moet er iemand beschikbaar zijn om te ontvangen. Het is belangrijk om te benadrukken dat Portugal een actieve terugnameovereenkomst moet hebben met de landen waarnaar het immigranten die op nationaal grondgebied zijn afgewezen, wil ‘terugsturen’. Bestaat er een dergelijke overeenkomst voor alle nationaliteiten die besloten hebben terug te keren?

Het immigratiebeleid brengt dan ook een grote verantwoordelijkheid met zich mee voor het beheer ervan, vanaf het besluit om iemand toe te laten, om hem toegang te verlenen tot het besluit om terug te keren. Met een bijzondere verantwoordelijkheid wanneer het gaat om de beslissing om mensen te verwelkomen, waarbij een verblijfsvergunning wordt afgegeven en wederkerige inclusiemaatregelen noodzakelijk zijn, voor degenen die aankomen en voor degenen die hen verwelkomen. Nou ja, immigratie is niet zo eenvoudig. Problemen creëren lijkt altijd veel gemakkelijker, het enige dat nodig is, is onbelangrijke wetgeving, waardoor we met het dilemma blijven zitten om een ​​oplossing te vinden om ze op te lossen, in een wirwar van verdragen en wetgeving, terwijl we ondertussen al 18.000 mensen hebben die "terug moeten keren" naar hun respectievelijke landen van herkomst... als Portugal er tenminste in slaagt deze immigranten te lokaliseren. Ik betwijfel of dat mogelijk is.