Smeltende Zuidpool cruciaal voor zeespiegel Nederland: deze onderzoekers meten de impact

Selecteer taal

Dutch

Down Icon

Selecteer land

Netherlands

Down Icon

Smeltende Zuidpool cruciaal voor zeespiegel Nederland: deze onderzoekers meten de impact

Smeltende Zuidpool cruciaal voor zeespiegel Nederland: deze onderzoekers meten de impact

Om snel meer duidelijkheid te krijgen over hoe snel het kan gaan, testen Nederlandse wetenschappers eerst meetapparatuur in de Zwitserse bergen. Deze apparatuur wordt vervolgens verscheept naar Antarctica, het continent rond de zuidpool van de Aarde.

De wetenschappers haalden afgelopen week hun meetinstrumenten weer op uit de Alpen. Die stonden bovenop een berg bij het Zwitserse Davos, de hoogste stad van Europa. RTL Nieuws ging met ze mee.

IJs smelt razendsnel

Het ijs in de Alpen, zowel in de vorm van sneeuw als gletsjers, smelt razendsnel weg. Zeker bij hogere zomerse temperaturen. Met sensoren wordt precies gemeten hoeveel smeltwater ontstaat door al die zonnestraling. Een belangrijke vraag is hoeveel water er precies wegstroomt, vertelt onderzoeker Maurice van Tiggelen. En hoeveel van dat water op dezelfde plek blijft liggen, en opnieuw bevriest.

Die kennis is van groot belang voor het onderzoek op Antarctica. "Voor ons wetenschappers is het nog steeds lastig om te weten hoeveel smeltwater er in sneeuw zit, en wat ermee gebeurt. Als het wegstroomt, heeft dat veel invloed op zeespiegelstijging. Terwijl het anders, als het opnieuw bevriest, op de ijskap blijft zitten."

In deze video zie je de Utrechtse wetenschappers bovenop de berg bij Davos:

De wetenschappers plaatsten hun apparatuur in februari in de Zwitserse bergen, toen er nog 1,5 meter sneeuw lag. Inmiddels is alle sneeuw verdwenen. In Davos is het warm als de onderzoekers er aankomen, zo'n twintig graden, ongeveer zes graden warmer dan gemiddeld.

Op de top

Dat laatste geldt ook voor de top van de nabijgelegen berg Weissfluhjoch, zo'n 2660 meter hoog. De meetinstrumenten hangen vlak onder de top, waar geen officiële weg naartoe gaat. Een fourwheeldrive-terreinwagen brengt de wetenschappers naar boven. Eenmaal aangekomen zijn ze opgelucht over wat ze zien.

"De opstelling zoals wij 'm hebben achtergelaten, hebben we nu weer net zo aangetroffen. Dus ik ben erg tevreden. Het lijkt erop alsof het goed heeft gewerkt." Het is deze apparatuur die later dit jaar verscheept zal worden naar Antarctica voor verder wetenschappelijk onderzoek.

De Utrechters zijn niet de enige Nederlandse onderzoekers die naar de Zuidpool afreizen. Want het dringt steeds meer door dat ons land gauw meer kennis moet zien te krijgen over hoe snel de ijskap daar kleiner wordt. Zeker nu ook daar het ijs steeds sneller smelt.

Maar de schattingen over hoe snel de zeespiegel deze eeuw zal stijgen, lopen nogal uiteen. Van enkele decimeters tot ongeveer een meter. En als het tegen zit, zou dat ook nog meer kunnen worden.

Bekend is dat wanneer al het ijs van Antarctica zou smelten, de wereldwijde zeespiegel met bijna 60 meter stijgt. Dit zou duizenden jaren duren, maar het geeft wel aan hoeveel ijs er opgeslagen ligt.

De toekomstige zeespiegelstijging hangt sterk af van hoeveel CO2 en andere broeikasgassen mensen blijven uitstoten. Oftewel: hoeveel steenkool, olie en gas de mensheid nog verbrandt. Rond het jaar 2100 zal de stijging in het 'lage uitstootscenario' 26 tot 73 centimeter bedragen, en in het 'hoge uitstootscenario' 59 tot 124 centimeter.

Maar het kan dus ook nog meer worden. "De bovengrens van de zeespiegelstijging rond 2100 kan tot 2,5 meter oplopen als onzekere processen, zoals het instabiel worden van de Antarctische IJskap, al vóór 2100 optreden."

(Bron: KNMI)

De Utrechtse onderzoekers gaan op Antarctica naar de zogenoemde Larsen-C-ijsplaat. Want zulke ijsplaten spelen een belangrijke rol. Het zijn drijvende ijsmassa's, die het landijs van gletsjers op z'n plaats houden. Ze fungeren zo als een soort kurk of plug.

Door het langzaam opwarmende zeewater smelten de ijsplaten ook van onderaf. Gevreesd wordt dat als de platen eenmaal weg zijn, gletsjers sneller de zee in kunnen stromen.

Tesse van den Aker
Tesse van den Aker

Mede daarom is het volgens Van Tiggelen belangrijk om te weten hoeveel smeltwater er is op Antarctica. "Als er te veel smeltwater op een ijsplaat ligt", vertelt hij, "kan het zo door een ijsplaat heen boren, en breekt de hele ijsplaat in één keer af. Hoeveel smeltwater er is, is dus een indicatie voor het afbreken van zo'n plaat."

Zijn collega-onderzoeker Tesse van den Aker vertelt hoe sneeuw werkt als een soort spons. "Een sneeuwlaag beschermt het ijs dat eronder ligt en kan het smeltwater opvangen." Zo'n laag kan droge sneeuw bevatten, maar ook helemaal vol zitten met smeltwater. "Meer kennis hierover is belangrijk voor het maken van toekomstprojecties."

Onderaan de berg, in Davos, wordt bij het wetenschappelijk instituut SLF eveneens ijs-onderzoek gedaan. De Nederlandse wetenschapper Nander Wever is verbonden aan dit instituut. Hij deed zelf een paar jaar geleden onderzoek op Antarctica, en sliep er in een tent.

'Heel logisch'

Ook Wever benadrukt dat het smelten op de Zuidpool van direct belang is voor de toekomstige zeespiegelstijging. "Dus het is heel logisch dat er vanuit Nederland veel onderzoek naar Antarctica wordt gedaan", zegt hij.

In een speciale ijskoude ruimte van het instituut, waar het ver onder nul is, ligt zelfs sneeuw uit Antarctica opgeslagen voor wetenschappelijke doeleinden. "Wij dragen vanuit Zwitserland graag bij aan dat internationale onderzoek. En wij leren er zelf ook van, om te zien hoe sneeuw zich in extreme omstandigheden gedraagt."

RTL Nieuws

RTL Nieuws

Vergelijkbaar nieuws

Alle nieuws
Animated ArrowAnimated ArrowAnimated Arrow