Yente / Del Prete, mystiek koppel

Er loopt een constante en centrale draad door het werk van Yente (Eugenia Crenovich, Buenos Aires, 1905-1990) en Juan Del Prete (Vasto, 1897 - Buenos Aires, 1987) die ons helpt hun volledige oeuvre te begrijpen, maar die nog weinig is overwogen of tentoongesteld. Dit is de spirituele of mystieke draad van dit duo, pioniers van de abstracte kunst in Argentinië.

Om deze reden is de tentoonstelling Mystieke Figuratie: Yente-Del Prete , met 60 werken verdeeld over twee zalen op de begane grond van het Tigre Art Museum (MAT), een belangrijke gebeurtenis. Curatoren Santiago Villanueva en Roberto Amigo schrijven duidelijk: "De werken van Juan Del Prete en Yente zijn recentelijk opnieuw bekeken om hun positie binnen de artistieke avant-garde en hun impact op hedendaagse kunstenaars te bepalen. Deze heropleving is echter voornamelijk gebaseerd op abstract, non-figuratief en informalistisch werk. Deze tentoonstelling biedt een reflectie op de religieuze en mystieke figuratieve schilderkunst – die zelfs neigt naar abstractie – die beide kunstenaars individueel tussen 1947 en 1985 produceerden."

Het voorstel plaatst de werken van elk individu succesvol afzonderlijk in verschillende ruimtes , waardoor een snelle waardering van hun thema's en stijlkenmerken mogelijk is. Het onderzoek van de curatoren richtte zich op de invloed die het gedachtegoed van de Italiaan Giuseppe Lanza del Vasto , met zijn prediking van de filosofie van geweldloosheid, beïnvloed door Mahatma Gandhi , eerst had op Yente, die een filosofische achtergrond had, en via haar op Del Prete. Yentes bibliotheek bevatte zijn boeken Principles and Precepts of the Return to Evidence en Vinoba or The New Pilgrimage (beide uitgegeven in Buenos Aires door Sur), tentoongesteld in een vitrine aan het begin van de tentoonstelling. Lanza del Vasto was in augustus 1957 in Argentinië op uitnodiging van Victoria Ocampo .

Geboren in een katholiek gezin, gaven Villanueva en zijn Joodse familie in een gesprek met Ñ aan dat het in beide gevallen gaat om "de ontwikkeling van een spiritualiteit, meer dan om een geloof". Del Pretes schilderijen worden gedomineerd door informaliteit met texturen van pasteuze penseelstreken en een figuratie die neigt naar geometrische vormen. En er is veel kleur. De weergave van Jezus wordt gedomineerd door scènes uit het Nieuwe Testament . Er zijn verschillende portretten te zien tussen de schilderijen van de Golgotha , kruisigingen en een imposante en ontroerende Christus gedragen naar het Graf (1961), bijna allemaal in olieverf. In werken uit 1982 verschijnt de aartsengel Michaël , die wordt beschouwd als de leider van Gods legers die tegen het kwaad vechten.

Het opvallende Laatste Avondmaal (1976), met zijn uitgebreide iconografische geschiedenis in de westerse kunst, doet denken aan dat van de vroege Italiaanse renaissancekunstenaar Giotto da Bondone vanwege de cirkelvormige compositie van figuren rond een tafel. Ik vertelde dit aan Liliana Crenovich , Yentes nicht, die me vertelde: "Hij zag Giotto in een boek dat hij kreeg toen hij in de jaren twintig in La Boca was", en het maakte indruk op hem. Ze gaf ook aan dat Yente wees op de afwezigheid van deze belangrijke scène uit het leven van Jezus in zijn werk.

Dit weerspiegelt de voortdurende artistieke en intellectuele uitwisselingen tussen hen, zoals drie jaar geleden werd benadrukt door de tentoonstelling Yente-Del Prete. Vida venturosa (Een avontuurlijk leven) in Malba (slechts twee werken van de huidige tentoonstelling waren te zien in de andere). Hij was een Italiaanse immigrant die in La Boca aankwam en een opleiding volgde onder de schilders van de beroemde wijk, terwijl zij uit Buenos Aires kwam, een filosoof was en tot een rijke familie van Russische afkomst behoorde.

In 1935 ontmoetten ze elkaar op een tentoonstelling van Del Prete bij Amigos del Arte . Hij was al een moderne kunstenaar, die zijn eerste collages en abstracte olieverfschilderijen in Parijs had gemaakt, en de geschiedenis van de Argentijnse kunst inging als de eerste die non-figuratieve werken tentoonstelde . De ontmoeting motiveerde Yente om haar eerdere werk te vernietigen en het pad van de abstractie in te slaan. Zij was de eerste vrouwelijke kunstenaar die zich bij deze beweging aansloot, die in 1937 begon. Maar het is belangrijk om de constante wisselwerking tussen abstractie en figuratie in beiden te benadrukken, die gedurende hun hele carrière zo vruchtbaar was en uniek voor hun tijd.

Hoewel het werk van beide kunstenaars gekenmerkt wordt door experiment, wordt Yentes werk door jongere generaties geanalyseerd en geherwaardeerd. Zelfs, zoals kunsthistorica María Amalia García betoogt, kijken we opnieuw naar Del Prete door de ogen van Yente.

Verbrande lucifers – die haar man achterliet toen hij zijn pijp aanstak – zijn veelvuldig te vinden in het werk van de kunstenaar, zoals te zien is in haar werk aan kathedralen, waarmee ze de architectonische structuur van spitsbogen vastlegde. Draad is een ander element dat gebruikt wordt om de figuren af te bakenen en volume te geven ( Exit from Eden , 1966). In Mystical Composition (1982) is de trilogie van geometrisch gesynthetiseerde en geëmbosseerde silhouetten gemaakt van piepschuim. Het fantastische Laatste Oordeel: Hemel der Gezegenden (1964) creëerde ze met behulp van metallic papier van etiketten en snoeppapiertjes.

De figuur van Sint Franciscus van Assisi is van bijzonder belang. "Zijn leven was altijd heel eenvoudig, bescheiden en toegewijd aan de kunst, en daarom komen de figuren van Gandhi (een schilderij en collage uit 1976) en Sint Franciscus (biddend, met vogels, de stigmata ontvangend, uit de late jaren 50) in zijn werk voor", aldus Liliana Crenovich . Er is ook Het Conclaaf: Hommage aan Johannes XXIII (1963, een collage van aquarel, vezels, lucifers en metallic papier), bekend als "de Goede Paus". Ook zijn er werken die verband houden met het Boek Exodus, die voorkomen in zowel de Joodse als de Christelijke canon, en met Boek I van de Makkabeeën.

Met ontroering concludeerde de nicht van de kunstenaar: "In deze tijd waarin mensen elkaar vermoorden, is er licht en bewustzijn, omdat we door middel van kunst kunnen samenleven." Nog een prachtige erfenis van dit kunstenaarsduo , wiens werken nog steeds voortleven en tot ons spreken.

De tentoonstelling toont twee werken van Del Prete die deel uitmaken van het erfgoed van het MAT. Het gaat om de olieverfschilderijen Maternita (1959) en Christ incarnate (1963). Dit is de instelling in het land met de meeste werken van de kunstenaar, in totaal dertien. Graciela Arbolave , de huidige directeur van het museum, legde de collectie aan Ñ uit: het eerste werk, Riachuelo (1920), werd in 2005 op een openbare veiling verworven door de toenmalige burgemeester Ricardo Ubieto, oprichter van het MAT; negen werken werden in 2019 toegevoegd dankzij een schenking van Isabel Capelli, waaronder stillevens, figuren en collages met verschillende technieken; twee olieverfschilderijen werden in 2020 door Carlos Franck nagelaten, en het laatste schilderij van Del Prete, een klein schilderij uit de vroege periode, werd onlangs toegevoegd dankzij een schenking tijdens het leven van Dr. Guillermo Jaim Etcheverry .

De 238 gedoneerde werken (schilderijen, prenten, tekeningen en sculpturen) van de arts, wetenschapper en voormalig rector van de Universiteit van Buenos Aires zijn te zien tot en met 29 maart volgend jaar en hebben de collectie van het museum niet alleen uitgebreid, maar ook aangevuld. Werken van Emilio Pettoruti , Roberto Aizenberg, Juan Carlos Castagnino, Enio Iommi, Noemí Gerstein , Carlos Alonso , Josefina Robirosa, Pablo Suárez , Alicia Penalba, Alfredo Londaibere en vele anderen maken nu deel uit van de collectie figuratieve Argentijnse kunst uit de late 19e tot het midden van de 20e eeuw, met een uitbreiding naar de hedendaagse tijd, van dit jonge en energieke museum dat volgend jaar zijn twintigjarig jubileum viert.