Mezar kazarken bulundu, esrarengiz dilekçe dikkat çekti
Ergani'de kırsal Özbilek Mahallesi'ndeki mezarlıkta, 8 Mart’ta hayatını kaybeden kişinin toprağa verilmesi için yapılan mezar kazısında, mozaik kalıntıları bulundu. Kalıntıların tarihi niteliğinin olduğunu düşünen mahalleli, cenazeyi başka yere defnedip, durumu jandarma ekiplerine bildirdi.
Bölgeyi koruma altına alan ekipler, Diyarbakır Müze Müdürlüğü’ne haber verdi. Aynı gün olay yerine gelen müze yetkilileri, kazılarda mozaiğin Genç dönem Roma, erken dönem Bizans dönemine ait olduğunu belirledi.
Devam eden çalışmalarda da mozaiğin zemininde Davut Yıldızı ve 6 satırlık eski Yunan dilinde yazılı dilekçe ortaya çıkarıldı. Kazının ardından 35 metrekarelik alan, özel brandayla ve etrafına şerit çekilerek kapatıldı.
Diyarbakır Müzesi Müdür Yardımcısı Mehmet Çelebi, mozaikli alanın geç dönem Roma, erken dönem Bizans dönemine ait olduğunun tespit edildiğini belirterek şunları söyledi;
*Mart ayının başlarında Ergani İlçe Jandarma Komutanlığı'ndan bize gelen bir ihbarla, söz konusu köyün günümüz mezarlarında yapılan bir defin işleminde, bir mozaikli alanın bulunduğu söylendi.
*Gelen ihbar üzerine aynı gün gidip yerinde bir inceleme yaparak, orada bir mozaikli alan tespit ettik. Daha sonra aynı hafta içinde yine arkeolog, sanat tarihçisi arkadaşlarımızdan oluşan uzman ekiplerimizle gidip yerinde bir inceleme yaptık ve orada gerçekten de bir mozaikli alanın olduğunu gördük.
*Bununla ilgili resmi yazışmalarımızı yaptık. Kültür Vakıfları Müze Genel Müdürlüğü'nden gerekli izinlerimiz için resmi yazışmalar yapıldı. Söz konusu yazışmalar kurtarma kazısı yazışmaları ve izinleri geldikten sonra aynı zamanda Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'ndan da gerekli izinler alındı.
*11 Mart’ta kurtarma kazısı çalışmalarına başladık. Kurtarma kazısında restoratör, arkeolog, sanat tarihçi, antropolog gibi uzman ekipten oluşmaktaydı. Yaklaşık 3 haftalık çalışmayla 35 metrekare alan içerisinde mozaikli alanı ortaya çıkardık. Geç dönem Roma, erken dönem Bizans dönemine tarihlenmektedir.
Çelebi, çalışmalarla mozaikte içinde haç motifi olan Davut Yıldızı ve eski Yunan dilinde yazılmış 6 satırlık dilekçenin de tespit edildiğini vurgulayarak şunları söyledi;
*Büyük bir ihtimalle, mozaik zeminin o dönemdeki bir mimari yapının zemini olduğunu düşünüyoruz. Villa olabilir veya başka bir yapı olabilir. Onun zemin döşemesi mozaik niteliğinde. Üzerinde geometrik motifler mevcuttu.
*Onun dışında Davut Yıldızı ve Davut Yıldızı'nın içinde de haç motifi ortaya çıktı. Zeminde aynı zamanda 6 satırlık bir dilekçe yazısı bulunuyor. Çalışma bittikten sonra da yine alanın kapatılmasıyla ilgili söz konusu genel müdürlükten gerekli izinler için yazışmalar yapıldı. Söz konusu bu 3 haftalık kazı çalışması bittikten sonra, mozaikli alanın geleceği ile ilgili, ne yapılacağı ile ilgili Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından izinler verildi.
*Yerinde korunması izni çıkarıldı. İzinden sonra tekrar bir ekip oluşturuldu. Bu ekipte restoratör, arkeolog, antropolog, sanat tarihçi gidip yerinde bir tekrar çalışma yapıldı. Bu çalışma neticesinde gerekli malzemeler kullanıp jeotekstil ve benzeri malzemeler kullanıp söz konusu mozaikli alan yerinde korundu.
*Aslında yerinde korunmasında bir sebebi vardı. Çünkü orası bir Antik Kent. ‘Memalan Antik Kenti’ diye geçiyor orası. Antik kent olduğu için de ileriki zamanlarda yapılacak olan bir kazı neticesinde yerinde korunması gerekiyor. O yüzden de böyle bir karar alındı. Şu anda yerinde korunuyor.
Koruma Kurulu’nun aldığı kararla yeni definlerin mozaik alanının uzağında defnedileceğini belirten Çelebi, şöyle konuştu:
“Bu bahsettiğimiz mozaikli alan aynı zamanda günümüz köyün mezarlık alanı olarak kullanılıyor. Tabii bu söz konusu kazı çalışması yapıktan sonra da ister istemez muhtar başta olmak üzere köylüler biraz tedirgin oldular. ‘Bundan sonra defin işlemi nasıl gerçekleştirilecek?’ dediler. Onunla ilgili tabii biz Koruma Kurulu’na gerekli yazışmaları yaptık. Koruma Kurulu tarafından da yapılacak olan yeni definlerle ilgili mozaikli alanın dışına uzak bir yere definlerin gerçekleşmesi kararı alındı. Tabii yeni bir alan bulununcaya kadar böyle bir karar alındı. Yeni bir alan bulunduktan sonra da artık definler söz konusu bu yeni alana yapılacak. Mevcut alan artık tamamen koruma altına alınacak.”
SÖZCÜ
