Beyin hayal ile gerçek arasındaki farkı böyle anlıyormuş

Araştırmacılar, fusiform girus adı verilen beyin bölgesinin hem gerçek görüntüler hem de hayal edilen görüntüler sırasında aktif olduğunu uzun zamandır biliyorlardı. Ancak bu çalışmada, söz konusu bölgedeki aktivitenin seviyesinin, beynin bir şeyi gerçek olarak algılayıp algılamadığını belirlemede kritik rol oynadığı ortaya çıktı.

Fusiform girus, yüz tanıma ve nesne algısı gibi yüksek düzeyli görsel işleme süreçlerinde görev alıyor. Araştırmaya göre, hayal sırasında bu bölgedeki sinyal daha zayıf kalırken, gerçek algıda bu sinyal daha güçlü oluyor. Beyin, belirli bir eşiği aşan aktiviteyi “gerçek” olarak yorumluyor.

Bu sonuca ulaşmak için bilim insanları, 26 katılımcıya dinamik bir ekran üzerinde çapraz çizgiler gösterdi ya da göstermedi ve çizgileri görüp görmediklerini sordu. Aynı anda, katılımcılardan belirli çizgileri hayal etmeleri de istendi. Bazen bu hayali çizgiler ekrandaki gerçek çizgilerle örtüşüyordu, bazen farklıydı.

Araştırmacılar, hayal edilen çizgiler ile ekranda gerçekten görülen çizgiler örtüştüğünde, katılımcıların ekranda çizgi olmasa bile çizgileri gördüğünü sandığını keşfetti. Yani beyin, beklediği görüntüyü hayal edince bunu gerçekmiş gibi algılayabiliyor.

fMRI görüntüleme ile beynin farklı bölgelerindeki aktivite izlenirken, fusiform girusun hayal ve gerçek algı sırasında daima aktif olduğu görüldü. Ancak yalnızca aktivite belli bir düzeyin üzerine çıktığında beyin bunu gerçek olarak kabul etti.

Ayrıca, bu aktivite yükseldiğinde beynin karar alma ve problem çözmeden sorumlu bölgesi olan anterior insula'nın da aktif hale geldiği gözlemlendi. Bu durum, anterior insula'nın fusiform girustan gelen "gerçeklik sinyalini" değerlendirdiğini düşündürüyor.

Çalışmanın bir sınırlaması, kullanılan görsel uyarıcıların basit oluşuydu. Araştırmacılar, gelecekte yüzler, nesneler veya hayvanlar gibi daha karmaşık görsel uyarıcılarla benzer deneyler yapmayı hedefliyor. Ayrıca, beyne zamanlaması ayarlanmış uyaranlarla hayalin algı olarak kabul edilip edilmeyeceği de test edilecek.

Konuyla ilgili bağımsız bir değerlendirme yapan nörobilimci Thomas Pace, bu keşfin, hayal ile gerçeği ayırt etmenin şaşırtıcı derecede basit bir açıklamasını sunduğunu belirtti. Pace'e göre bu bulgular, halüsinasyon gibi karmaşık deneyimlerin ardındaki mekanizmaları anlamada da önemli bir adım olabilir.