Asırlık kozmik sır çözüldü: 'Yaşlı hayalet' ortaya çıktı

Dev yıldızın yakınında uzun süredir saklanan soluk bir yıldız keşfedildi. Bu yeni yıldız, Arapça’da “onun bileziği” anlamına gelen Siwarha ismini aldı.

ALTI YILDA BİR PARLAKLIĞI AZALIYOR

Betelgeuse’un her altı yılda bir düzenli şekilde parlaklığını azaltması, bilim insanlarını uzun zamandır yakınında bir eş yıldızın olabileceği düşüncesine yöneltiyordu. Ancak Güneş’ten yaklaşık 700 kat büyük olan bu kırmızı süperdevin yoğun ışığı, varsa bile yoldaş yıldızın görünmesini engelliyordu.

2024 yılında Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Dr. Morgan MacLeod liderliğindeki iki farklı ekip, 100 yılı aşan gözlem verilerini analiz ederek bu döngünün izini sürdü. Tespit edilen sinyal, yalnızca Betelgeuse’a çok yakın bir küçük yıldızın varlığıyla açıklanabiliyordu. Hesaplara göre Aralık 2024’te bu yıldız, dev komşusunun ışığından kurtularak görünür hâle gelecekti.

Tam da bu öngörü gerçekleşirken, Dr. Richard Howell ve ekibi teleskoplarını Betelgeuse’a çevirdi. Gemini North’un yüksek çözünürlükteki cihazlarıyla alınan binlerce anlık poz birleştirildi ve sonunda soluk mavi-beyaz bir ışık noktası belirdi: Siwarha bulunmuştu.

ZME Science’ın aktardığına göre Siwarha, Güneş’in yaklaşık 1,5 katı kütleye sahip ancak henüz çekirdeğinde füzyon sürecine başlamamış, oldukça genç bir yıldız. Buna karşılık Betelgeuse, yalnızca 10 milyon yaşında olmasına rağmen devasa kütlesi nedeniyle yakıtını çoktan tüketmiş, ölmekte olan bir yıldız.

SEBEP İKİ YILDIZIN BİRBİRİNE YAKIN OLMASI

İki yıldızın birbirine bu kadar yakın olması, Betelgeuse’un düzenli kararmasının ve alışılmadık derecede hızlı dönüşünün de anahtarı olabilir. Siwarha’nın yörüngesi, dev yıldızın dış atmosferiyle çakışıyor. Yoldaş yıldızın oluşturduğu gelgit etkilerinin, Betelgeuse’un dönüşünü hızlandırdığı düşünülüyor.

Ancak bu eşsiz kozmik dans sonsuza dek sürmeyecek. Astrofizik modellerine göre önümüzdeki 10 bin yıl içinde Betelgeuse, ya Siwarha’yı yutacak ya da süpernova olarak patlayarak onu yok edecek.