Fransa, Yeni Kaledonya'ya daha fazla özerklik verme konusunda anlaşmaya vardığını duyurdu

Fransa ve Yeni Kaledonya, Cumartesi günü yaptıkları anlaşmayla yarı özerk Pasifik bölgesine daha fazla özgürlük tanıyacak ancak Fransız yönetimine karşı şiddetli ve ölümcül protestoların üzerinden bir yıldan fazla zaman geçmesinin ardından bağımsızlık tanımayacaklarını duyurdular. 13 sayfalık belgeye göre, anlaşma, Fransız Cumhuriyeti bünyesinde "Yeni Kaledonya Devleti"ni kuracak. Devlet, Fransa Anayasası'na dahil edilecek ve diğer ülkelerin onu tanımasına izin verilecek. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, sosyal medyada yaptığı açıklamada, "Cumhuriyet içinde Yeni Kaledonya Devleti: Bu, güvene dayalı bir bahistir" ifadelerini kullandı. Anlaşmanın hem Fransız parlamentosu hem de nüfusu yaklaşık 270.000 olan Pasifik adalarından oluşan Yeni Kaledonya halkı tarafından onaylanması gerekiyor. Bu anlaşma, Fransız hükümeti ile bölgedeki bağımsızlık yanlısı ve karşıtı grupların katıldığı gergin bir müzakere sürecini sonuçlandırıyor. Geçtiğimiz yıl, Yeni Kaledonya'da, bazı Yerli Kanak halkının oy kullanma güçlerini azaltacağı ve bağımsızlık isteklerini engelleyeceği endişesiyle Fransız Anayasası'nda önerilen bir değişiklik nedeniyle protestolar ve isyanlar yaşandı. Olaylarda yedi kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi yaralandı, işletmeler yüz milyonlarca dolarlık zarara uğradı. Fransa, büyük nikel rezervlerine sahip ve Çin'in nüfuzunu artırdığı bir bölgede Fransa için kritik bir dayanak noktası olan bölgede olağanüstü hal ilan etti. Yüzlerce silahlı Fransız polisi seferber edildi. Macron, o dönemde protestoları bir "ayaklanma hareketi" olarak nitelemiş ve bağımsızlık yanlısı ve karşıtı grupları, Yeni Kaledonya'da yapılacak halk referandumuyla onaylanacak bir anlaşma için müzakere etmeye çağırmıştı. Cumartesi günü duyurulan anlaşma, Yeni Kaledonya vatandaşlığı yaratacak ve bölge sakinlerinin hem Fransız hem de Yeni Kaledonya vatandaşlığına sahip olmasına olanak tanıyacak. Yeni Kaledonya'da 10 yıldır yaşayan Fransız vatandaşları Yeni Kaledonya vatandaşlığı "kazanacak". Bu hüküm, 2024 isyanlarına yol açan hoşnutsuzluğu ele alıyor gibi görünüyor: Fransız hükümetinin, 1998'den sonra bölgeye taşınan bazı kişilere oy hakkı verecek bir anayasa değişikliğini desteklemesi. Fransız hükümetinin 1980'lerde onlarca kişinin ölümüne yol açan silahlı çatışmanın ardından bağımsızlık referandumu düzenlemeyi kabul etmesinin ardından oylama yirmi yıldan fazla bir süre ertelenmişti. Yetkililer ayrıca, Fransız yönetimini destekleme olasılığı daha yüksek olduğu düşünülen yeni gelenlerin oyları etkilememesi için listelerin dondurulmasını da kabul etti. Bölgede, uzun süredir devam eden toplumsal eşitsizlik ve bağımsızlık ihtimali nedeniyle onlarca yıldır gerginlikler yaşanıyor. Fransa, 1853'te Yeni Kaledonya'yı ilhak ederek beyaz yerleşimcilerle doldurdu. Yerli Kanaklar şu anda nüfusun yaklaşık %40'ını oluştururken, Avrupalılar yaklaşık dörtte birini oluşturuyor. Bölgede 2018'den 2021'e kadar üç bağımsızlık referandumu düzenlendi; ancak hepsi reddedildi. Macron, Kanak liderlerinin koronavirüs pandemisi nedeniyle ertelenmesi yönündeki taleplerine rağmen üçüncü referandumu düzenlemekte ısrar edince, 2021'de hoşnutsuzluk arttı. Birçok Kanak lideri oylamanın boykot edilmesini istedi ve daha sonra seçmenlerin %97'sinin bölgenin Fransa'da kalmasını istediği ancak nüfusun sadece %44'ünün oy kullandığı sonuçları kabul etmeyi reddetti. Daha önceki referandumlar daha yüksek katılımla ancak daha düşük farklarla geçmişti.