Reforma rynku pracy wygenerowała oszczędności rzędu 15 miliardów R$ w latach 2022–2024, wynika z badania

Reforma prawa pracy z 2017 roku przyniosła Brazylii oszczędności rzędu 15 miliardów reali w latach 2022-2024, według badania opublikowanego w piątek (3) przez Narodową Konfederację Przemysłu (CNI), Movimento Brasil Competitivo (MBC) i Fundação Getúlio Vargas (FGV). Głównym powodem tego wyniku był spadek liczby nowych pozwów pracowniczych, ale tempo wzrostu wskazuje na oznaki wyczerpywania się tych postępowań.

W 2022 roku szacowane oszczędności wyniosły 8 mld R$, a w 2023 roku – 6 mld R$. W 2024 roku, wraz ze wzrostem liczby sporów sądowych, kwota ta spadła do 699 mln R$. Zdaniem badaczy, liczba ta wskazuje na spowolnienie korzyści generowanych przez modernizację prawa pracy.

„Porównaliśmy liczbę naszych spraw, która w 2024 roku wynosiła 9961 na milion mieszkańców, ze średnią OECD wynoszącą 3486. Ta różnica wyraźnie pokazuje, jak bardzo procesy sądowe wciąż wywierają presję na naszą gospodarkę” – powiedział Rogério Caiuby, doradca wykonawczy MBC.

Organizacje podkreślają, że wzrost liczby sądów zwiększa tzw. „koszt brazylijski”, czyli szereg przeszkód strukturalnych i biurokratycznych, które osłabiają konkurencyjność kraju. W 2016 roku kraj zarejestrował 2,76 miliona nowych pozwów pracowniczych, a liczba ta spadła po wejściu w życie reformy. Jednak od tego czasu tendencja ta ponownie wzrosła, z 1,65 miliona w 2022 roku do 2,1 miliona w 2024 roku.

„Modernizacja prawa pracy z 2017 roku umożliwiła ograniczenie biurokracji oraz obniżenie kosztów operacyjnych i sądowych. Zmniejszenie niepewności prawnej w zakresie prawa pracy, dzięki większej przejrzystości przepisów dotyczących stosunków pracy, prowadzi do bardziej konkurencyjnego i efektywnego środowiska biznesowego dla sektora produkcyjnego” – powiedział Alexandre Furlan, prezes Rady ds. Stosunków Pracy i Rozwoju Społecznego CNI.

Jednym z czynników wyjaśniających niedawny wzrost liczby pozwów jest złagodzenie przepisów dotyczących bezpłatnej pomocy prawnej w następstwie orzeczeń Federalnego Sądu Najwyższego (STF) i Sądu Najwyższego Pracy (TST), co zmniejszyło ryzyko ponoszenia przez skarżących kosztów sądowych i opłat w przypadku przegranej sprawy, jeśli korzystają oni z bezpłatnej pomocy prawnej. W ostatnich latach, jak twierdzi Furlan, w Brazylii zaobserwowano wzrost liczby pozwów zbiorowych, często zawierających ujednolicone petycje i ogólne zarzuty.

„Ten proceder, znany jako drapieżne procesy sądowe, przeciąża system i szkodzi tym, którzy naprawdę potrzebują sądownictwa” – ostrzegł.

Według badania, jeśli krajowi uda się powrócić do trendu redukcji liczby sporów sądowych obserwowanego po reformie, gospodarka może osiągnąć 10,9 mld R$ w 2027 roku. Caiuby wyjaśnia, że ​​każdy krok wstecz w modernizacji prawa „stanowi bezpośredni koszt dla społeczeństwa, co przekłada się na mniejsze inwestycje i mniej miejsc pracy”.

Pomimo wzrostu liczby sporów, reforma przyniosła pozytywne skutki w określonych obszarach, takich jak outsourcing. Dzięki zniesieniu rozróżnienia między „działalnością podstawową” a „działalnością pomocniczą”, liczba nowych pozwów sądowych w tej sprawie spadła o 99% między 2017 a 2024 rokiem. Jednocześnie odsetek spraw „negocjowanych nad ustawowymi” spadł z 25 000 w 2018 roku do nieco ponad 1500 w 2024 roku.

„Możliwość dostosowania przepisów prawa pracy obowiązujących w danej firmie lub sektorze jest niezbędna, zwłaszcza gdy mamy pewność, że będą one przestrzegane i uznawane za ważne przez sądy. Oznacza to przewidywalność kosztów i pewność prawną” – podsumował Furlan.