BIOMASS – ważna misja ESA z udziałem Polaków

Kluczowe elementy misji BIOMASS, która pod koniec kwietnia wystartowała w kosmos, przygotowali polscy specjaliści. Głównym wykonawcą satelity była firma Airbus, z udziałem Airbus Poland. W przygotowaniu misji wzięły udział także Sener Polska, PIAP Space oraz GMV.

Misja, która ma dostarczyć niezrównanej jakości informacje na temat ziemskich lasów i obiegu węgla w przyrodzie, wystartowała 29 kwietnia. Godzinę po starcie stacje naziemne odebrały wstępne informacje mówiące o prawidłowym działaniu instrumentu.

Satelita wyposażony jest w pierwszy radar z tzw. syntetyczną aperturą pasma P, który jest zdolny do przenikania przez korony drzew w celu pomiaru drzewnej biomasy – pni, gałęzi i konarów – czyli miejsc, w których magazynowana jest większość węgla. Pomiary te po służą jako wskaźnik ilości zmagazynowanego węgla.

To, jak podkreślają naukowcy, kluczowe informacje dla przewidywania ewolucji klimatu. Szacuje się bowiem, że lasy pochłaniają ok. 8 mld ton dwutlenku węgla rocznie, jednak deforestacja zachodząca głownie w strefie tropikalnej powoduje ponowne uwalnianie węgla do atmosfery. Satelita pozwoli na dokładne poznanie obiegu węgla w lasach.

Ważną rolę w przygotowaniu misji odegrali polscy eksperci. Głównym wykonawcą satelity była firma Airbus, z udziałem Airbus Poland.

Firma Sener Polska wyprodukowała oraz przetestowała naziemne urządzenia mechaniczne (Mechanical Ground Support Equipment – MGSE), wspomagające instalację satelity. To niełatwe zadanie, ponieważ mierzy on 12 aż metrów szerokości i 20 metrów długości. W skład zestawu MGSE wchodzą m.in. urządzenia do montażu i demontażu paneli słonecznych.

Dodatkowo inżynierowie firmy zaprojektowali kontener oraz urządzenia umożliwiające transport paneli wraz z instrumentami.

„Sener Polska działa od 2006 roku, a jedną z jego specjalizacji stanowią urządzenia do wspomagania naziemnego misji. Nasz zespół dostarczał urządzenia wspierające montaż, transport i procedury testowe dla najważniejszych misji Europejskiej Agencji Kosmicznej, w tym JUICE czy EUCLID – dla tej misji stworzyliśmy zestaw urządzeń MGSE złożony z 13 elementów, wówczas rekordowy na naszym rynku. Właśnie to doświadczenie pozwoliło nam na pozyskanie kontraktu na współpracę z OHB Italia przy misji Biomass” – przekazali PAP specjaliści przedsiębiorstwa.

W budowie MGSE wzięła udział także firma PIAP Space, która przygotowała zaawansowane struktury mechaniczne, spełniające rygorystyczne normy ESA, z uwzględnieniem wymogów środowiska cleanroom.

"Zostaliśmy wybrani w ramach przetargu dzięki połączeniu wysokich kompetencji technicznych, konkurencyjnej oferty cenowej oraz krótkiego czasu realizacji. Nasze doświadczenie w projektowaniu i integracji systemów MGSE, znajomość norm ECSS, umiejętność pracy w warunkach cleanroom oraz zdolność do współpracy z międzynarodowymi partnerami miały kluczowe znaczenie. Dodatkowo, nasza oferta uwzględniała innowacyjne rozwiązania techniczne, które spełniały wymagania ESA i wspierały rozwój technologiczny w regionie” – wyjaśnił Mateusz Krawczak z PIAP Space.

Jak zaznaczył, największym wyzwaniem było zapewnienie pełnej zgodności projektowanych urządzeń z rygorystycznymi normami ESA, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej jakości, niezawodności oraz optymalizacji kosztów i czasu realizacji.

"MGSE to urządzenia krytyczne dla bezpieczeństwa komponentów kosmicznych, dlatego muszą one spełniać bardzo wysokie wymagania dotyczące precyzji, stabilności strukturalnej i czystości – zwłaszcza przy pracy w środowisku cleanroom. Konieczność dostosowania się do zmieniających się wymagań projektu oraz ścisła współpraca z międzynarodowymi partnerami również wymagały dużej elastyczności i zaawansowanego podejścia inżynierskiego” – dodał Jerzy Miquel-Wrotek.

Istotny udział w programie miał również polski oddział firmy GMV, do którego zadań należało m.in. zaplanowanie tego, w jaki sposób satelita powinien poruszać się po orbicie, aby zebrać użyteczne dane. Przedsiębiorstwo przygotowało również kluczowe naziemne komponenty systemu przetwarzania danych, które pozwalają zamienić „surowe” dane przekazywane przez satelitę na informacje użyteczne dla naukowców.

Jak wyjaśniają specjaliści GMV Polska, dzięki algorytmom opracowanym przez ten zespół możliwa będzie agregacja, walidacja i wstępna interpretacja ponad 950 terabajtów danych pochodzących z radaru satelity.

„Od momentu rozpoczęcia przygotowań do misji BIOMASS, polski oddział GMV stanowił integralną częścią konsorcjum i współpracował nad stworzeniem rozwiązania, które spełni wszystkie założenia misji. Naszym zadaniem było opracowanie narzędzi, które pozwolą danym zebranym przez satelitę stać się wartościowym źródłem wiedzy dla społeczności naukowej z całego świata” – podkreśliła Agnieszka Rojek, Mission Analysis Engineer, Project Manager BIOMASS w GMV.

„Cieszy nas, że Polska pełni istotną rolę technologiczną, szczególnie w projekcie o tak ogromnym znaczeniu dla nauki i środowiska. To świadczy o tym, że nasz kraj ma potencjał, by brać udział w najważniejszych projektach ESA, tworząc nowatorskie i kluczowe rozwiązania” – dodała.

Marek Matacz

mat/ bar/