Nowy film opowiada historię człowieka, który ujawnił jedne z największych afer tuszowania w historii USA

„Jeśli kogoś to obchodzi” – narzeka reporter śledczy Seymour Hersh w trakcie seansu dokumentalnego Cover-Up autorstwa Laury Poitras i Marka Obenhausa – „to staje się coraz mniej zabawne”.

Hersh, który ujawnił informacje o masakrze w My Lai i (wraz z programem 60 Minutes II ) o torturach w Abu Ghraib, jest prawdopodobnie najbliższą żywej legendzie, jaką wydało ostatnie 50 lat amerykańskiego dziennikarstwa. Jeśli nie jest znany na skalę Woodwarda i Bernsteina, z którymi wymieniał się sensacyjnymi informacjami o włamaniu do Watergate, to być może dlatego, że jego kariera jest zbyt rozległa, by sprowadzić ją do jednej historii, a może po prostu dlatego, że nigdy nie został sportretowany przez Dustina Hoffmana. Jest jednak trudnym tematem dla dokumentu, ponieważ, jak pokazuje Cover-Up już na samym początku, nie przepada za tym, by o nim donoszono.

Poitras, reżyserka nagrodzonego Peabody Całego piękna i rozlewu krwi i nagrodzonego Oscarem Citizenfour , spędziła 20 lat próbując przekonać Hersha, by usiadł przed jej kamerą, ale nawet współpraca z Obenhausem, byłym współpracownikiem Hersha przy filmach dla Frontline stacji PBS, nie mogła uspokoić ich tematu. Para wydaje się planować rodzaj proceduralnego głębokiego nurkowania, nie tylko opowiadając o licznych nowinkach Hersha, ale także szczegółowo opisując, jak je zdobył. Ale podczas gdy film pokazuje stosy pudeł bankowych wypełnionych dokumentami związanymi z artykułami Hersha, buntuje się niemal natychmiast na myśl o ich otwarciu, aby nie ujawnić przypadkowo przeszłego źródła. „To wszystko powinno być po śmierci” - protestuje, i podczas gdy mówi o zachowaniu anonimowości swoich kontaktów, wydaje się, że on również wolałby umrzeć, niż ryzykować ujawnienie się.

Filmy Poitras o Edwardzie Snowdenie i Julianie Assange'u to zarówno reportaże, jak i portrety, pochłonięte dwoma pytaniami: czego potrzeba, by przełamać mury tajemnicy wzniesione wokół występków potężnych instytucji, i jaki człowiek jest gotów to zrobić? W przypadku Hersha oznacza to niezłomne zaangażowanie w sprawiedliwość, połączone z przytłaczającą determinacją i pewnością siebie. Kiedy w 1972 roku uznał, że nadszedł czas, by „New York Times” go zatrudnił, wysłał redaktorowi A. M. Rosenthalowi list zaczynający się od słów: „A może praca?”. Bez tej pewności siebie Hersh mógłby nie być w stanie wytrwać w przebijaniu się przez warstwy oszustwa i zaciemniania, które sprawiają, że dziennikarstwo jest tak trudnym i wyczerpującym procesem. Ale nie zawsze mu to służyło w ostatnich dekadach. Jego alternatywna wersja wydarzeń dotycząca zabójstwa Osamy bin Ladena spotkała się z powszechną krytyką za oparcie się w dużej mierze na jednym anonimowym źródle, co pozwoliło Jamesowi Kirchickowi, piszącemu w 2015 r. w magazynie Slate, określić go mianem „ maniaka ”.

W Cover-Up Hersh chętnie przyznaje się do popełnienia błędów, ale jego wyznanie przechodzi od szczerości do gładkości: „Jeśli kiedykolwiek twierdziłem, że jestem doskonały… wycofuję to”. W pewnym momencie jest pytany o historię opartą na informacjach z długoletniego źródła, a Hersh odpowiada, że ​​jeśli ta nowa historia jest błędna, „Byłem w błędzie przez 20 lat”. Zadając to pytanie, nie szuka samokrytyki, ale jest retoryczne: Oczywiście , że się nie mylił. Ale to on jest osobą, którą Richard Nixon na nagraniu opisuje jako „sukinsyn – ale on zazwyczaj ma rację, prawda?”.

Hersh opisuje siebie jako osobę, której talent do natychmiastowego nawiązywania kontaktu z nieznajomymi przejawiał się w szczerości za ladą rodzinnej pralni chemicznej, gdy był nastolatkiem. Jednak, podobnie jak Snowden i Assange, sprawia teraz wrażenie osoby zahartowanej przez lata chowania się w cieniu, kogoś, czyje paranoiczne przeczucia zbyt często się sprawdzały, by kiedykolwiek stracił czujność. „Trudno wiedzieć, komu ufać” – mówi filmowcom, których zna od dziesięcioleci. „Wam, chłopaki, ja ledwo ufam”.