Israel Vallarta jest już wolny, ale jego rodzina nadal przebywa w więzieniu.

MEKSYK ( Proces ). – Israel Vallarta Cisneros opuścił więzienie Altiplano 1 sierpnia w otoczeniu kamer prasowych, tych samych, które brały udział w montażu telewizyjnym zorganizowanym prawie 20 lat temu przez grupę Genaro Garcíi Luny, aby przedstawić go jako przywódcę gangu porywaczy o nazwie Los Zodiacos. Montaż ten był punktem wyjścia dla machinacji sądowych opartych na torturach i fabrykowaniu dowodów, chronionych płaszczem bezkarności, który obowiązywał od rządów Vicente Foxa do czasów Claudii Sheinbaum Pardo.

„Wychodzi i pierwszą rzeczą, jaką widzi, jest masa mediów, a ostatnią rzeczą, jaką widzi po wyjściu na wolność, są kamery skierowane na jego twarz i dziennikarze twierdzący, że jest winny” – mówi dziennikarka Emmanuelle Steels, autorka książki The Theatre of Deception , skrupulatnego śledztwa, które krok po kroku rozpracowało sprawę, w wyniku której mężczyzna siedział w więzieniu prawie dwie dekady bez procesu.

W wywiadzie dla „Proceso” dziennikarka urodzona w Belgii mówi, że uwolnienie Vallarty wywołuje w niej „jednocześnie słodkie i gorzko-słodkie uczucie”. „To wielkie zwycięstwo, a najważniejsze jest to, że ten człowiek jest wolny i uznany za niewinnego. Wychodzi z podniesioną głową, by stawić czoła mediom, które przez prawie 20 lat ciągnęły go w błocie. Z drugiej strony, pozostaje człowiekiem, który spędził prawie 20 lat w areszcie tymczasowym, odsiedział wyrok, który nigdy nie istniał, i to pozostanie ogromną plamą na historii sądownictwa, mediów i polityki Meksyku” – mówi.

„Wiedzieliśmy, że jest niewinna i dobrze, że istnieje takie oficjalne uznanie, ale budzi to również pewien gniew” – podkreśla dziennikarz, którego praca stała się podstawą filmu dokumentalnego „The Cassez-Vallarta Case: A Crime Novel”, wyprodukowanego przez Netflix, dzięki któremu sprawa Florence Cassez i Israela Vallarty ponownie znalazła się w centrum uwagi opinii publicznej w 2022 roku.

Opuszczając więzienie Almoloya rano w piątek 1 sierpnia, Vallarta ogłosił, że będzie domagał się sprawiedliwości przeciwko byłym urzędnikom, którzy trzymali go w piekle sądowym przez prawie dwie dekady. Byli to m.in. Francisco Javier Garza Palacios, Jorge Rosas García i były prokurator Daniel Cabeza de Vaca, którzy wszyscy piastowali wysokie stanowiska w administracji Felipe Calderóna.

Kilku z osób odpowiedzialnych za jego nieszczęście już trafiło do więzienia: Genaro García Luna został skazany przez Stany Zjednoczone na 38 lat więzienia za współpracę z kartelem Sinaloa, gdy był sekretarzem bezpieczeństwa publicznego (SSP) w administracji Calderóna, natomiast jego były prawa ręka, Luis Cárdenas Palomino, odsiaduje karę więzienia w Meksyku za tortury.

Dziennikarz, który przez lata był korespondentem francuskojęzycznych mediów w Meksyku, podkreśla:

García Luna trafił do więzienia, ale nie odpowie za Israela Vallartę. Są też inne postacie, takie jak Isabel Miranda de Wallace, Felipe Calderón i wszyscy agenci, którzy byli w to zamieszani... Problem polega na tym, że przez 20 lat zdolność Vallarty do obrony została zneutralizowana.

Dziennikarz Carlos Loret de Mola, który transmitował na żywo sfabrykowaną operację policyjną, w wyniku której pojmano Casseza i Vallartę, wiedząc, że była to symulacja, nigdy w pełni nie przyznał się do swojej odpowiedzialności za horror, jakiego doświadczyła rodzina Vallarta.

W więzieniu jest więcej krewnych

Cofając się o krok, Steels przypomina, że sprawy Florence Cassez i Israela Vallarty przyciągnęły więcej uwagi mediów niż inne, ale utrzymuje, że tworzenie gangów zajmujących się porywaniem ludzi i wsadzaniem ich do więzienia było powszechną praktyką w grupie Garcíi Luny.

Warto przypomnieć m.in. sprawę fałszywego gangu porywaczy stworzonego przez Isabel Mirandę, by usprawiedliwić zaginięcie syna. Błędne informacje na ten temat zostały obnażone w książce Fabricación (Fabrykacja) autorstwa Ricardo Raphaela, wydanej w tym roku.

„Stworzyli mały rdzeń, mózgi, a grupa podwładnych była zaangażowana w tę machinę i musiała uczestniczyć w rozwoju swoich karier. Sędziowie ślepo podążali za wskazówkami prokuratorów, bo bali się oskarżeń o zmowę z przestępcami” – mówi Steels, który ubolewa nad faktem, że „z czasem odpowiedzialność uległa rozmyciu” i obawia się, że sprawiedliwość nie dosięgnie wszystkich winnych.

Steels wspomina, że podczas sześcioletniej kadencji Felipe Calderóna jedynie garstka dziennikarzy i redakcji badała postępowanie sądowe przeciwko Israelowi Vallarcie i Florence Cassez. Wśród nich wyróżnił Anne Vignę i Léonore Mayeux, które również były korespondentkami, a także magazyn Proceso, Anabel Hernández i José Reveles.

„To było paradoksalne: z jednej strony media atakowały nas, a jednocześnie sprawiały, że staliśmy się niewidzialni; wręcz napiętnowali nas jako hipisowskich korespondentów, którzy nic nie rozumieją i chcą chronić swoją francuską przyjaciółkę (Florence Cassez)” – wspomina.

„Od początku rozmawialiśmy o wrobieniu, ale odbiór sprawy przez długi czas pozostawał ten sam; wszystko zmieniło się wraz z serialem Netflixa. Wielu dziennikarzy jest teraz oburzonych tą wrobieniem, ale wówczas powtarzali oficjalną wersję wydarzeń” – ubolewa dziennikarz.

Na początku, w 2009 roku, kiedy zaczynałem śledztwo, nie miałem wątpliwości, czy Israel Vallarta był porywaczem, ale kiedy zaczęliśmy, zdaliśmy sobie sprawę, że to pułapka. Media jednak nigdy nie zainteresowały się rodziną Vallarta; przez lata tylko trzech z nas, dziennikarzy, przeprowadziło wywiady z członkami rodziny.

Steels podkreśla, że Mario Vallarta Cisneros, brat Israela, i Sergio Cortéz Vallarta, jego bratanek, pozostają w więzieniu w związku ze sprawą sfabrykowaną podczas trzeciej fali spisków przeciwko rodzinie w 2012 r. i przypomina, że Prokuratura Generalna nadal ma ich na celowniku.

Steels zauważa, że „Biuro Prokuratora Generalnego ma pięć dni na zakwestionowanie” zwolnienia Vallarty, choć dodaje, że aby to zrobić, agencja kierowana przez Alejandro Gertza Manero musiałaby wykazać, że w podejściu popełniono poważny błąd.

„A wszystkie poważne błędy w pliku zostały popełnione przez nich” – twierdzi dziennikarz – „to byłoby urojenie”.