Podatek od majątku | Komfortowa niezależność – tak, gromadzenie miliardów – nie

Podczas gdy 1 Maja dotyczy praw pracowniczych, takich jak sprawiedliwsze płace, godziny pracy, urlopy itp., brakuje symbolicznego dnia przeciwko nierównemu podziałowi bogactwa. Martyna Linartas, politolog z doktoratem, bada ten temat. Tytuł jej książki „Niezasłużona nierówność” (Undeserved Inequality) zachęca do dwóch interpretacji: nieproporcjonalnie większe bogactwo tych, którzy nie zapracowali na nie własną pracą, geniuszem ani innymi osiągnięciami, jest niezasłużone . Jednak wiele milionów ludzi w tym kraju pozostaje niezasłużonych , mimo że nie mają znaczącego majątku; nie mogą nic poradzić na swój brak bogactwa. Zazwyczaj wynika to z braku „odpowiednich” rodziców. W wywiadzie dla ZEIT Martyna Linartas mówi nawet o „loterii spermy”. Autorka opisuje niemal obscenicznie nierówny podział bogactwa w Niemczech w sposób zrozumiały dla każdego, poparty bogatymi diagramami. „Bogatsza połowa w Niemczech posiada indywidualnie 99,5% całkowitego majątku netto, podczas gdy biedniejsza połowa posiada jedynie 0,5%” – głosi podpis pod jednym ze szkiców. „Dieter Schwarz (Lidl) oraz rodziny Boehringer i von Baumbach posiadają co najmniej 95 miliardów euro, czyli więcej niż cała populacja” – głosi inny.

Autorka dowodzi, że zdecydowana większość ogromnych fortun bogaczy pochodzi z dziedziczenia, co oznacza, że nie zostały one „zarobione” własnym wysiłkiem. Posługując się odpowiednią literaturą naukową, demonstruje negatywny wpływ tych ogromnych fortun na środowisko. Sam jacht Abramowicza powoduje emisję 22 000 ton dwutlenku węgla rocznie. Aby osiągnąć cel wyznaczony przez Konferencję Klimatyczną w Paryżu dziesięć lat temu, zakładający ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia Celsjusza, z czysto matematycznego punktu widzenia, każda osoba na świecie nie powinna emitować więcej niż dwie tony CO₂.

Martyna Linartas przedstawia również imponujące dowody na zagrożenia dla demokracji, jakie stwarzają ogromne dysproporcje w podziale majątku. Gdyby Republika Federalna Niemiec chciała przynajmniej złagodzić tę nierówność, podstawowym instrumentem, jakim dysponowałaby, byłoby prawo podatkowe. W obszernym dygresji autorka przytacza historię podatku spadkowego w Niemczech. Podatek od majątku został zniesiony dekady temu. Następnie badaczka przedstawia prawdopodobne propozycje progresywnego podatku majątkowego i nowych regulacji prawnych, które chroniłyby średnie dziedziczenia, a jednocześnie nakładałyby wysokie podatki na duże i nadmierne dziedziczenia. Martyna Linartas cytuje liberalnego myśliciela z połowy XIX wieku, Johna Stuarta Milla, który proponował „wygodną niezależność” jako granicę majątku, który można dziedziczyć lub rozdawać. „Ale na tym poprzestańmy!”. Dziś nie ma żadnego limitu. „Tam, gdzie Mill osiągnął absolutną granicę („wygodną niezależność”), podatki spadkowe w Niemczech dopiero się zaczynają” – pisze Martyna Linartas. „Jesteśmy dalecy od publicznej debaty na temat ograniczenia podatków od spadków i darowizn”.

Autorka kończy swoją książkę orzeźwiającymi i pojednawczymi przemyśleniami, z którymi zgodziłaby się zdecydowana większość Niemców. Chciałaby pozostawić nietknięte spadki do miliona euro, ale chce zapobiec pogłębianiu się „niezasłużonych nierówności”, które mogłyby sięgnąć miliardów. Martyna Linartas napisała tę ważną, inspirującą książkę nie tylko do refleksji i debaty, ale także do konkretnych i szybkich działań.

Martyna Linartas: Niezasłużona nierówność. Jak uciec z towarzystwa spadkowego. Rowohlt, 320 stron, twarda oprawa, 24 euro.