Meisjes ervaren meer negatieve effecten van sociale media, blijkt uit onderzoek

Sociale media zijn een vast onderdeel geworden van het dagelijks leven van tieners, maar een nieuw onderzoek toont aan dat meisjes de emotionele impact van het gebruik van Instagram, TikTok en andere platforms intenser ervaren. Ondanks de negatieve effecten, zoals esthetische druk en constante vergelijking, houden velen nog steeds een neutrale kijk op socialemediagebruik, waardoor het moeilijk kan zijn om tekenen van stress te herkennen.

Het onderzoek, dat in maart werd gepubliceerd in het tijdschrift Revista de Comunicación en werd uitgevoerd door wetenschappers van de Universitat Pompeu Fabra in Spanje, kwam tot deze conclusie nadat een enquête was afgenomen onder 1.043 adolescenten in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. De enquête was gericht op hun perceptie van de impact van netwerken op verschillende aspecten van het leven. De vragen konden worden beoordeeld op een schaal van 1 tot 5, van meest negatief tot meest positief.

"Verschillende studies tonen aan dat meisjes meer worden blootgesteld aan onderwerpen die te maken hebben met lichaamsbeeld, uiterlijk en relaties, en dat ligt op deze leeftijd allemaal behoorlijk gevoelig. Bovendien zijn ze vaak zelfkritischer en kunnen ze beter aangeven wat ze voelen", zegt psycholoog Bianca Dalmaso van het Einstein Hospital Israelita.

Over het algemeen toont het onderzoek aan dat adolescenten, zowel jongens als meisjes, een neutrale perceptie hebben van de impact van sociale media: hoewel ze negatieve aspecten, zoals de druk op het imago en het uiterlijk, waarnemen, compenseren de positieve aspecten de negatieve. Van de positieve aspecten werden de hoogste scores toegekend aan het vermogen om groepen te organiseren en het gevoel van verbondenheid, terwijl welzijn de laagste scores kreeg.

Deze neutrale kijk op sociale media kan echter een kritischer blik op de impact ervan op iemands eigen leven in de weg staan. "Hoewel ze zich er wel van bewust zijn, kan deze neutralere reactie [ van de adolescenten in het onderzoek ] een zekere zelfgenoegzaamheid verhullen, alsof de voordelen automatisch opwegen tegen de risico's, waardoor hun kritische blik afneemt", aldus de psycholoog.

Een gebrek aan kritiek kan het vermogen om tekenen van stress te herkennen die verband houden met dagelijks platformgebruik belemmeren. "Wanneer vergelijking, overmatige blootstelling of afhankelijkheid van validatie onderdeel worden van onze routine, worden deze effecten niet langer als problematisch ervaren en genormaliseerd", zegt neuropsycholoog Ana Lucia Karasin, eveneens van Einstein.

Intense blootstelling

Intensieve blootstelling aan sociale media kan het risico op angst, vertekening van het imago en zelfs depressieve klachten vergroten. Bovendien kan het een diepgaande emotionele impact hebben, vooral in een tijd waarin de identiteit nog steeds wordt opgebouwd.

Volgens Dalmaso ontstaan er verschillende risico's wanneer gebruik automatisch en ondoordacht is. "Het constant najagen van likes kan bijvoorbeeld een manier worden om de eigenwaarde te meten. Bovendien kan overmatige vergelijking met anderen het zelfvertrouwen aantasten, angst veroorzaken en zelfs de slaap of schoolprestaties verstoren. Er bestaat ook het risico dat bepaalde toxische content – zoals onrealistische schoonheidsidealen of agressieve taal – genormaliseerd wordt zonder dat men het zich realiseert."

Voor Karasin gaat deze hyperwaakzaamheid voor het eigen imago gepaard met een emotionele overbelasting. "Meisjes consumeren niet alleen meer esthetisch gerelateerde content, maar voelen ook meer druk om online een ideale versie van zichzelf te zijn. Deze constante druk, zelfs als je stil bent, kan een constante staat van alertheid creëren, wat het zelfvertrouwen, de spontaniteit en zelfs de verbinding met je eigen lichaam beïnvloedt," zegt ze.

Het is ook belangrijk om te weten dat automatisch gebruik het vermogen om grenzen te stellen kan belemmeren. "Onbewust vermaken tieners zich urenlang met content die niet altijd gunstig is, en dit beïnvloedt alles, van hun humeur tot de kwaliteit van persoonlijke relaties. Bovendien maakt het gebrek aan reflectie het voor hen moeilijk om te bepalen wanneer het tijd is om te pauzeren en de verbinding te verbreken met digitale verbindingen die onzekerheid of gevoelens van ontoereikendheid aanwakkeren", aldus Karasin.

Bewust gebruik van sociale netwerken

Het is mogelijk om sociale media bewuster te gebruiken om de negatieve impact te verminderen, zowel voor tieners als hun ouders. Voor jongere tieners is het de moeite waard om na te denken over wat ze consumeren en hoe ze zich daarbij voelen. Simpele vragen zoals "Waarom volg ik dit profiel?" of "Hoe voel ik me na het scrollen door mijn feed?" kunnen helpen bij het identificeren van content die vergelijking of onnodige druk oproept. Het is ook belangrijk om te herkennen wanneer het tijd is om even pauze te nemen en te onthouden dat wat er op sociale media verschijnt slechts een momentopname is, niet de werkelijkheid.

Voor ouders is de belangrijkste aanbeveling om een open dialoog te voeren, zonder oordeel of preken, en oprechte interesse te tonen in wat hun kinderen zien, volgen en delen. Bovendien is het cruciaal om zelf het goede voorbeeld te geven: wanneer volwassenen hun eigen schermtijd in balans brengen, helpen ze hun kinderen in de praktijk te begrijpen dat de offline wereld ook aandacht vereist. "Het creëren van offline gezinsmomenten, het voorstellen van buitenactiviteiten – dit alles versterkt dat de belangrijkste verbinding niet wifi is, maar tussen mensen", zegt Bianca Dalmaso.

En vergeet niet: aanwezig zijn gaat niet alleen over het toezicht houden op en controleren van wat uw kind of tiener gebruikt. "Het is belangrijk om kinderen een veilige ruimte te bieden om over hun digitale ervaringen te praten zonder angst voor straf of misverstanden", herinnert Karasin ons eraan.

Bron: Einstein Agency

Het bericht Meisjes ondervinden meer negatieve gevolgen van sociale media, zo blijkt uit onderzoek verscheen het eerst op Agência Einstein .