Anticonceptiemethoden in de SUS: zie de bijgewerkte lijst en wat er is veranderd

Gezinsplanning – de beslissing om kinderen te krijgen en wanneer – is een recht dat in Brazilië nog niet is gerealiseerd. Volgens een onderzoek van Bayer in samenwerking met de Braziliaanse Federatie van Gynaecologische en Verloskundige Verenigingen (Febrasgo) had in 2022 62% van de Braziliaanse vrouwen minstens één keer in haar leven een ongeplande zwangerschap meegemaakt.

Uit het onderzoek blijkt dat het niet gebruiken van methoden (34%), het falen in de methode (27%) of het verkeerd gebruiken van de methode (20%) de grootste problemen zijn bij het gebruik van anticonceptiemiddelen.

Socio-economische factoren beïnvloeden ook de keuze voor en toegang tot anticonceptiemethoden, benadrukt gynaecoloog Aline Marques, medisch coördinator van het spoedeisendehulpteam van het Pró Matre Paulista Ziekenhuis (SP). "Ik kan je garanderen dat veel patiënten uiteindelijk geen anticonceptie gebruiken vanwege de kosten. Ongewenste zwangerschappen komen in Brazilië nog steeds veel voor, wat uiteindelijk een last en een complicatie is voor het hele gezin", stelt ze.

Uit onderzoek van Bayer blijkt dat de toegang tot informatie ook een obstakel vormt: 65% van de ondervraagden gaf aan dat ze een zwangerschap hadden kunnen voorkomen als ze meer kennis hadden gehad over anticonceptiemiddelen op het moment dat ze zwanger werden.

"En het gaat niet alleen om het voorkomen van zwangerschap", herinnert Aline Marques zich. "Veel anticonceptiemethoden worden ook gebruikt om de kwaliteit van leven van patiënten te verbeteren, door bloedingen en pijn als gevolg van een onregelmatige menstruatiecyclus of baarmoederaandoeningen te beheersen", voegt de gynaecoloog eraan toe.

Implanon in de SUS en zorgverzekeringen

Hoewel langzaam, is de toegang tot anticonceptiemiddelen in Brazilië toegenomen, zowel binnen de openbare gezondheidszorg als via zorgverzekeringen. Een voorbeeld is de introductie van Implanon, een subdermaal anticonceptie-implantaat met etonogestrel-afgifte, in het Unified Health System (SUS).

Hoewel het gebruik in Brazilië al sinds 2001 is goedgekeurd, werd het besluit om het implantaat in de openbare gezondheidszorg op te nemen pas in juli 2025 aangekondigd, na goedkeuring door de Nationale Commissie voor de Integratie van Technologieën in het Unified Health System (Conitec). Het Ministerie van Volksgezondheid schat dat er tegen 2026 1,8 miljoen apparaten in Brazilië zullen worden gedistribueerd.

Sinds september van dit jaar is Implanon ook verplicht in zorgverzekeringen voor vrouwen tussen de 18 en 49 jaar, op medisch verzoek.

Gynaecoloog Aline Marques onderstreept de noodzaak van dit soort beleid. "Het uitbreiden van de toegang tot het Unified Health System (SUS) en zorgverzekeringen is een belangrijke stap voorwaarts in een land waar de macht van vrouwen zo groot is, of het nu gaat om professionals, moeders of gezinshoofden. Het is essentieel dat ze autonomie, keuzevrijheid en mogelijkheden hebben", vat ze samen.

Methoden die door de SUS worden aangeboden: Volgens het Ministerie van Volksgezondheid biedt de SUS de volgende anticonceptiemethoden aan: • Implanon; • Condooms voor mannen; • Koperspiraaltje (niet-hormonaal); • Gecombineerd oraal anticonceptiemiddel; • Orale progestageenpil; • Maandelijkse en driemaandelijkse hormonale injecties; • Bilaterale tubaligatie;

• en vasectomie.

Methoden die door zorgverzekeraars worden aangeboden: Volgens de ANS (National Supplementary Health Agency) zijn de methoden met verplichte dekking die door zorgverzekeraars worden aangeboden op medisch verzoek: • Implanon; • Injecteerbare medicijnen voor anticonceptie; • Hormonale spiraal; • Niet-hormonale spiraal; • Tubal ligation;

• en vasectomie.

Gynaecoloog Aline Marques, medisch coördinator van het team Spoedeisende Hulp van het Hospital Pró Matre Paulista, legt vervolgens de voor- en nadelen van elke methode uit.

Mannelijke condooms

Condooms fungeren als een fysieke barrière die contact tussen sperma en eicellen voorkomt. Het is de enige methode die ook bescherming biedt tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's).

Ze zijn voordelig omdat ze gemakkelijk verkrijgbaar en goedkoop zijn, maar onjuiste plaatsing en/of gebruik kan de uitkomst beïnvloeden en leiden tot ongewenste zwangerschap of soa-overdracht. De effectiviteit is 98%.

Implanon

Implanon (of subdermaal implantaat) is een flexibel staafje dat onder de huid van de arm wordt geplaatst en tot drie jaar lang continu kan worden gebruikt. Het implantaat geeft het hormoon etonogestrel (een progesteronderivaat) af, dat de eisprong en daarmee zwangerschap voorkomt. Het belangrijkste voordeel is de lange werkingsduur en effectiviteit, aangezien het het laagste falingspercentage (0,05%) heeft van alle methoden.

spiraaltjes

Spiraaltjes (IUD's) zijn T-vormige apparaten die door een gynaecoloog in een ziekenhuis in de baarmoeder worden geplaatst. Ze gaan lang mee, vijf tot tien jaar, en worden goed geaccepteerd.

Er zijn twee hoofdtypen: niet-hormonaal (koper of zilver) en hormonaal. Beide werken door bevruchting te voorkomen, wat betekent dat ze voorkomen dat de eicel en de zaadcel elkaar ontmoeten.

Het voordeel van het hormoonspiraaltje is dat het de menstruatie kan verminderen of stoppen. Het niet-hormonale spiraaltje kan daarentegen het tegenovergestelde effect hebben, namelijk de menstruatiebloeding verhogen en krampen veroorzaken tijdens het gebruik.

Orale anticonceptiepillen

Anticonceptiepillen zijn hormonale middelen die dagelijks oraal moeten worden ingenomen, op hetzelfde tijdstip. Naast het voorkomen van zwangerschap worden anticonceptiva ook gebruikt om bijvoorbeeld het polycysteus-ovariumsyndroom en endometriose te behandelen.

Er bestaan ​​twee soorten: gecombineerde middelen, die oestrogeen en progestageen bevatten en de ovulatie verhinderen, en middelen met alleen progestageen, die vooral op het baarmoederhalsslijm en het endometrium inwerken en in sommige gevallen ook de ovulatie kunnen blokkeren.

Het grootste nadeel is dat het middel dagelijks moet worden ingenomen, terwijl onregelmatig gebruik ertoe kan leiden dat de methode faalt.

Tuballigatie en vasectomie

Tubal ligation en vasectomie zijn chirurgische ingrepen die als permanent worden beschouwd. Bij tubal ligation worden de eileiders doorgesneden, afgebonden of geblokkeerd om te voorkomen dat de eicel in contact komt met sperma. Bij vasectomie worden de zaadleiders doorgesneden of geblokkeerd, waardoor sperma van de testikels naar de prostaat stroomt.

Omdat ze definitief zijn, worden beide methoden door minder mensen toegepast dan andere methoden. Net als bij de andere methoden hangt de aanbeveling echter af van de gezondheidsgeschiedenis, doelen en behoeften van de persoon.