Witold M. Orłowski: Het wonder van het groene eiland

Gegevens en prognoses van het Internationaal Monetair Fonds maken dit duidelijk. Aangezien het bruto binnenlands product (bbp) per hoofd van de bevolking van Polen vorig jaar, gemeten volgens koopkrachtpariteit (rekening houdend met het feit dat de prijzen in Polen lager liggen en dat met hetzelfde bedrag meer goederen en diensten gekocht kunnen worden), nog steeds iets meer dan 1 procent lager lag dan in Japan, en dit jaar naar verwachting 1 procent hoger zal liggen, kunnen we ervan uitgaan dat we halverwege het jaar – iets meer dan een week geleden – de economische grootmacht uit het Verre Oosten evenaarden, en deze week al inhalen.

Puristen zullen natuurlijk wel een paar details opmerken. Bijvoorbeeld het feit dat het gemiddelde inkomen in een land niet wordt bepaald door het bbp, maar door het bni per hoofd van de bevolking (bruto nationaal inkomen). Het verschil lijkt misschien klein, maar het is significant – het bbp geeft aan hoeveel inkomen er in totaal binnen het land is gegenereerd, terwijl het bni aangeeft hoeveel de bevolking zowel binnenlands als wereldwijd heeft gegenereerd. De Japanners genereerden een aanzienlijk deel van hun inkomen buiten hun thuiseilanden (bijvoorbeeld in de Toyota-fabriek in Wałbrzych), en als grote investeerder was hun bni 20 procent hoger dan het bbp. Polen daarentegen ontvangen minder inkomsten uit het buitenland, en omdat ze buitenlandse eigenaren van fabrieken en servicecentra moeten betalen, ligt hun bni 4 procent lager dan het bbp. Daarom blijven we nog steeds achter bij de Japanse levensstandaard.

Dit verandert niets aan het feit dat toen Lech Wałęsa 45 jaar geleden iets uitsprak over het feit dat Polen Japan zou inhalen, dit decennialang onderwerp van spot was. Vandaag de dag is dit vooruitzicht heel reëel, zo niet op 30 juni van dit jaar, dan wel over een paar jaar. Dus ja. Er is een wonder gebeurd aan de Wisla. En deze bewering verandert niets aan het feit dat de Japanners ons enorm hebben geholpen in onze zoektocht, aangezien hun economie al meer dan 30 jaar stagneert en het bbp sinds 1991 slechts met 27 procent is gegroeid. Tegelijkertijd groeit de Poolse economie snel, vooral sinds onze toetreding tot de Europese Unie, met een bbp-groei van 270 procent.

Ja, er heeft ongetwijfeld een wonder plaatsgevonden, ooit achteloos door de heersers het "Groene Eiland" genoemd. Achteloos, want een kwaadaardige natie begon er onmiddellijk de spot mee te drijven (niet minder dan Walesa's "Tweede Japan"). Een groen eiland? Waarschijnlijker armoede en ellende, een Polen in puin, een of andere statistische truc (of zelfs fraude).

Ondertussen was er geen sprake van fraude. En sterker nog, die is er nog steeds niet. In 2008, toen de recessie Europa in zijn greep hield, was Polen het enige land dat een bbp-groei registreerde. In 2020, toen het bbp overal daalde door de pandemie, was de daling in Polen de kleinste van alle grote Europese economieën. We noteren momenteel een van de hoogste bbp-groeicijfers van het continent, ondanks een oorlog die aan de andere kant van de grens woedt. Het blijkt dus dat we echt een groen eiland zijn.

Ben ik tevreden met de huidige bbp-groei? Zeker niet, ook al ziet die er uitstekend uit vergeleken met de rest van het continent. Ik ben nog meer bedroefd over de structuur van deze groei, die nog steeds gebaseerd is op consumptie in plaats van export en bedrijfsinvesteringen. En ook over de buitensporig hoge inflatie die met deze groei gepaard gaat, die al jaren gepaard gaat met een scherpe stijging van de staatsschuld. Toch blijft Polen, wonderbaarlijk genoeg, een groen eiland, en toont onze economie een opmerkelijke flexibiliteit en kan ze schokken beter opvangen dan andere. Dat is de moeite waard om te waarderen, vooral in moeilijke tijden.