De 20 beste schaduwplanten voor jouw tuin

Heb je een schaduwrijke tuin? Geen zorgen: er zijn talloze schaduwplanten voor buiten die zich juist thuis voelen op minder zonnige plekken. Of je nu zoekt naar bloeiende schaduwplanten, vaste planten of winterharde soorten – de keuze is groter dan je denkt!

Lees verder onder de advertentie

Niet elke schaduwplek is hetzelfde. Bij het kiezen van schaduwplanten is het belangrijk om rekening te houden met drie factoren:

Er zijn verschillende soorten schaduw:

Lichte schaduw betekent lichte schaduw gedurende een groot deel van de dag.
Halfschaduw houdt in dat planten een deel van de dag zon krijgen.
Gefilterde schaduw is gevlekte schaduw die ontstaat wanneer de zon door een bladerdak valt.

Droge schaduw: Deze vind je vaak onder bomen of tegen muren, waar regen slecht doordringt.
Vochtige schaduw: Daar kun je mee te maken hebben in borders of bostuinen waar water langer blijft staan.

Te veel donkergroene planten maken een plek snel somber. Kies daarom voor lichte, zachte kleuren zoals wit, crème, lichtgeel, lila en zachtroze, want die vallen het beste op. Bonte bladeren zorgen bovendien voor extra licht en levendigheid.

Als je op zoek bent naar goede schaduwplanten, begin dan hier. We stellen 20 schaduwminnende planten aan je voor die elke schaduwplek in je tuin tot leven brengen – het hele jaar door.

Zelfs in de koudste maanden kun je genieten van bloemen in de schaduw. Deze winterharde schaduwplanten zorgen voor kleur en leven wanneer de rest van de tuin nog in rust is.

Het sneeuwklokje (Galanthus nivalis) bloeit eind winter, vaak dwars door bevroren grond heen, en blijft wekenlang bloeien totdat de narcissen verschijnen, en soms nog langer. Het groeit goed in volle schaduw op zware, vochtige grond.

Winterakonieten (Eranthis hyemalis) vormen pollen en dragen eind januari en in februari massa’s felgele bloemen. Ze houden van vochtige schaduw en zijn ideaal voor schaduwrijke borders of bostuinen.

Wil je je tuin ook in de winter voorzien van bloemen, dan zit je goed met nieskruid (Helleborus). Er zijn veel soorten verkrijgbaar, waarvan sommige – zoals de kerstroos (Helleborus niger) soms al in december of januari bloeien. Andere populaire soorten Helleborus zijn de lenteroos (Helleborus orientalis) en allerlei hybriden (Helleborus x hybridus). Nieskruid groeit goed in droge schaduw en draagt grote schotelvormige bloemen (soms ook dubbel) in allerlei kleuren.

De winterharde cyclaam, Cyclamen coum, heeft donkergroene bladeren met zilverkleurige nerven en fijne bloemetjes in de kleuren wit, roze of rood. Die kun je bewonderen van eind winter tot in het vroege voorjaar. Een uitstekend plantje voor in halfschaduw, onder heesters en bomen of om te verwilderen in gras.

Leverbloempje (Hepatica nobilis, bloeit feb-apr)
Tuincyclaam (Cyclamen hederifolium, bloeit aug-dec)
Winterheide (Erica carnea, halfschaduw, bloeit nov-apr)

Droge schaduw kan een lastige standplaats zijn, bijvoorbeeld onder bomen of naast muren. Deze planten voelen zich er echter prima thuis.

Er bestaan veel soorten wolfsmelk, maar Euphorbia amygdaloides var. robbiae is een van de mooiste. Vanaf het late voorjaar draagt hij felgroene bloemen (die veel zweefvliegen lokken) boven donkergroen blad. Deze plant doet het goed in droge schaduw, bijvoorbeeld onder bomen en langs bosranden. Houd hem wel een beetje in toom, want hij kan zich flink uitbreiden als hij het naar de zin heeft.

De naam klinkt misschien niet erg aantrekkelijk, maar wees gerust: de stinkende lis stinkt niet. Alleen als je het blad kneust, komt er een mild onaangename geur vrij. Als je hem met rust laat, is het echter een prima plant voor de volle schaduw, bijvoorbeeld onder bomen. Iris foetidissima heeft fraai, wintergroen blad en fletse paarsgroene bloemen. Maar het echte spektakel volgt in de herfst, wanneer de grote zaaddozen openspringen en rijen oranjerode zaden tevoorschijn komen die tot diep in de winter blijven zitten.

Heuchera’s of purperklokjes vormen aantrekkelijke pollen die houden van lichte schaduw. Er zijn talloze cultivars in uiteenlopende bladvormen en -kleuren – van limoengroen tot donkerpaars of bijna zwart. Sommige soorten vinden droge grond geen probleem, andere hebben liever een vochtigere standplaats.

Misschien wel de makkelijkste plant voor schaduw is de klimop (Hedera helix). Deze schaduwminnende klimmer kan gebruikt worden om muren te bedekken of geleid worden langs lage muren of de palen van pergola’s. Omdat klimop een groenblijvende plant voor in de schaduw is, vormt hij het hele jaar een groene achtergrond. Als alternatief kun je ook wilde wingerd overwegen. Houd er wel rekening mee dat beide soorten zeer groeikrachtig kunnen zijn.

Maagdenpalm (Vinca major)
Ooievaarsbek (Geranium macrorrhizum)
Mansoor (Asarum europaeum)
Vrouwenmantel (Alchemilla mollis)
Schoenlappersplant (Bergenia)

Tip!

Vochtige schaduwplekken zijn ideaal voor weelderige, bosachtige beplanting. Deze soorten houden van een koele, natte bodem en brengen er veel kleur in.

Verschillende soorten longkruid (Pulmonaria) hebben uiteenlopende bladpatronen, die het mooist zijn in het voorjaar wanneer ze na de bloei fris groeien. Longkruid is een uitstekende inheemse bodembedekker voor schaduwrijke borders. De trechtervormige bloemen verschijnen in blauw, roze, paars, rood en wit. Tijdens de bloei worden ze druk bezocht door enthousiaste hommels.

Heb je kleigrond, dan is het Zeeuws knoopje (Astrantia major) een geweldige aanwinst. Deze vaste planten doen het goed in de schaduw onder bomen of in een vochtige border. Ze kunnen ook groeien op drogere gronden, maar zorg dan wel dat je in de herfst goed mulcht om meer vocht in de bodem te houden.

Astilbe ofwel pluimspirea draagt opvallende pluimen boven diep ingesneden, fijn blad. Deze plant houdt van een schaduwrijke plek hoek waar de prachtige bloempluimen zorgen voor hoogte en kleur. Wanneer deze schaduwplant meer zon krijgt, zul je hem meer water moeten geven om te voorkomen dat hij verdort.

Het is wel duidelijk waarom Lamprocapnos spectabilis in de volksmond ‘gebroken hartje’ heet. Deze schaduwplant draagt roze-rode hartvormige bloemen met witte punten die hangen aan sierlijk gebogen stengels. De plant bloeit van eind voorjaar tot begin zomer. Hij houdt van lichte, vochtige schaduw en staat prachtig in pollen tussen heesters. Er is ook een variëteit verkrijgbaar met volledig witte bloemen (‘Alba’).

Dotterbloem (Caltha palustris)
Japanse anemoon (Anemone hupehensis)

Hoge planten geven een schaduwborder meer diepte en structuur. Deze soorten brengen hoogte en zorgen voor een natuurlijke gelaagdheid.

Er zijn veel soorten klokjesbloemen, waarvan de meeste goed groeien in halfschaduw. Campanula lactiflora draagt klokvormige, paarse bloemen boven hartvormig groen blad, van zomer tot herfst. Het is een perfecte schaduwplant voor achterin een border en past goed in een cottage- of traditionele tuin. Campanula’s lokken veel bijen en andere bestuivers.

Ons inheemse vingerhoedskruid (Digitalis purpurea) is een bosplant die goed groeit in gefilterde of halfschaduw. Er zijn talloze variëteiten die bloeien in verschillende kleuren en bloemvormen. De meeste groeien goed in halfschaduw, al hebben sommige net wat meer zon nodig.

Deze klassieker uit de cottage-tuin heeft in het late voorjaar sierlijk gebogen stengels, ovale bladeren en witte, klokvormige bloemen die doen denken aan sneeuwklokjes. Salomonszegel (Polygonatum x hybridum) staat mooi in de halfschaduw en is erg geschikt voor een bostuin, bijvoorbeeld gecombineerd met helmbloem en het gebroken hartje.

De reuzenlelie (Cardiocrinum giganteum) is een echte blikvanger in de schaduwtuin. Deze imposante plant kan tot wel drie meter hoog worden en draagt in de zomer grote, witte lelieachtige bloemen met een lichte geur. Hij voelt zich thuis in vochtige maar goed doorlatende grond en groeit het best in halfschaduw, bijvoorbeeld tussen rododendrons.

Monnikskap (Aconitum napellus)
Herfstanemoon (Anemone × hybrida)
Schaduwkruid (Pachysandra terminalis)
Boerensalie (Salvia glutinosa)
Rodgersia (Rodgersia aesculifolia)

Sommige schaduwplanten zijn echte eyecatchers door hun bloemen, blad of bijzondere vormen. Deze soorten voegen karakter en variatie toe aan de tuin.

Akelei (Aquilegia) is een charmante cottage-tuinplant met bloemen die als een soort hoedjes aan de stengels hangen. Hij is ideaal voor de halfschaduw. Er zijn vele variëteiten en soorten akelei verkrijgbaar in allerlei kleuren. Bovendien zaait akelei zichzelf uit, dus hij zal jaar na jaar weer terugkomen.

Brunnera macrophylla ofwel het Kaukasisch vergeet-me-nietje is een ideale plant voor een schaduwrijke plek. Boven zijn hartvormige, groene blad bloeien vergeet-mij-nietachtige bloemetjes op lange stengels. Perfect langs paden en in combinatie met andere schaduwplanten. Sommige soorten met meer zilverkleurig blad (zoals ‘Jack Frost’ of ‘Sea Heart’) kunnen wat meer zon hebben.

Er bestaan veel soorten vaste geraniums, waarvan veel soorten goed in schaduw groeien. De donkere ooievaarsbek (Geranium phaeum) is bijzonder schaduwtolerant en vormt snel een dicht tapijt van diep ingesneden bladeren met paarse vlekken rond het hart. Daarboven verschijnen eind voorjaar tot in de vroege zomer knikkende, paarse bloemetjes met gele harten.

Hij lijkt op een klaproos, maar de schijnpapaver (Meconopsis) komt toch echt uit een andere familie. De spectaculaire, hemelsblauwe, schotelvormige bloemen met gele harten bloeien van het late voorjaar tot de vroege zomer. Deze beruchte diva stelt echter heel specifieke eisen aan zijn omgeving: een hoge luchtvochtigheid, geen hete zomers, niet te veel wind en een kalkarme (naaldbos)grond. Daarmee is hij zelfs voor gevorderde tuiniers een uitdaging. Maar als je hem in ons klimaat tot bloei krijgt, is de schijnpapaver de kroon op je werk.

Jacobsladder (Polemonium caeruleum, halfschaduw)
Zilverkaars (Actaea racemosa, halfschaduw)
Gevlekte aronskelk (Arum maculatum)