NAVO versterkt luchtafweer langs de oostflank na ‘roekeloze en onacceptabele’ Russische schending van het luchtruim

De NAVO heeft nog steeds niet vastgesteld of de Russische drones woensdag met opzet het Poolse luchtruim binnendrongen, maar het incident was wel zo omvangrijk dat het bondgenootschap met onmiddellijke ingang de luchtafweer langs de gehele oostelijke flank versterkt.

Secretaris-generaal Mark Rutte en de hoogste militaire NAVO-commandant Alexus Grynkewich maakten vrijdag op het hoofdkwartier in Brussel bekend dat onder de naam Eastern Sentry (Oostelijke Schildwacht) een ‘verdedigingslinie’ wordt opgetrokken waar een aantal Europese NAVO-bondgenoten met extra materieel aan zal bijdragen.

Frankrijk en Denemarken zegden al extra gevechtsvliegtuigen toe, andere landen boden een fregat en op land gestationeerde luchtafweer aan. Naast het traditionele ‘zware’ wapentuig zullen ook nieuwe technieken ingezet worden die specifiek ontworpen zijn voor de afweer tegen drones. Grynkewich verwacht ook veel van verbeterde samenwerking tussen de NAVO-eenheden die langs de oostflank gestationeerd zijn.

‘Lerende organisatie’

De reactie op de ongeveer twintig drones werd door de NAVO-top als zeer succesvol omschreven, ook al werden niet alle toestellen afgevangen. Militaire analisten keken deze week met grote verbazing naar de NAVO-actie omdat zeer geavanceerde vliegtuigen met dure raketten werden ingezet tegen relatief simpele en goedkope drones. Grynkewich verdedigde het optreden, maar erkende dat het doel van de nieuwe operatie ook is om wapens te krijgen die minder kosten. Hij onderstreepte daarbij wel dat hij vindt dat zijn militairen zich bij een actie niet moeten afvragen wat een wapen kost, maar zich moeten concentreren op hun missie. De NAVO is een lerende organisatie die uit elke inzet lessen trekt, zei hij.

„Het is roekeloos en onacceptabel”, zei Rutte over de Russische drones in het NAVO-luchtruim. Hij zei dat het weliswaar belangrijk is wat de motieven van Rusland waren, maar dat het hoe dan ook niet kan wat er is gebeurd en dat de NAVO alles zal doen om het grondgebied te verdedigen. Het onderzoek naar de gang van zaken loopt volgens Rutte nog.

VS tonen zich terughoudend

Eastern Sentry is gemodelleerd naar Baltic Sentry, een speciale missie in de Oostzee, die afgelopen winter in een paar dagen tijd werd opgezet om kritieke onderzeese infrastructuur te beschermen, onder andere door er meer en systematischer te patrouilleren. Bij de confrontatie in de lucht waren deze week geen Amerikaanse toestellen betrokken en ook voor Eastern Sentry leveren de VS geen extra materieel. Dat betekent volgens Grynkewich niet dat de missie niet door het hele bondgenootschap gedragen wordt. „Ik ben hier”, zei de Amerikaan.

Rutte zei dat hij geen klachten had over de Amerikaanse reactie op de gebeurtenissen. De Amerikaanse president Donald Trump baarde deze week opzien door te suggereren dat drones wel eens per ongeluk Polen bereikt konden hebben. De Poolse premier Donald Tusk bestreed die lezing onmiddellijk op X: „We zouden ook wel willen dat de drone-aanval op Polen een vergissing was. Maar dat was het niet. En dat weten we.”

Trump zei in een vraaggesprek ook dat hij zijn geduld met Poetin begint te verliezen, maar kondigde geen extra maatregelen aan om Poetin tot serieuze vredesbesprekingen te dwingen. De VS belegden deze week wel een speciale vergadering van de ministers van Financiën van de zeven grote industrielanden verenigd in de G7. De VS willen dat de groep importheffingen oplegt op goederen uit India en China om die landen te straffen voor het feit dat ze op grote schaal Russische olie inkopen. Moskou heeft die inkomsten hard nodig om de oorlog te financieren. De Europeanen in de groep zien meer in het aanscherpen van sancties tegen Rusland.

Een aantal Europese landen, waaronder Nederland, riep de Russische ambassadeur op het matje en vrijdagavond zou de VN-Veiligheidsraad zich over de schending van het Poolse luchtruim buigen.