De Russische Joeri (18) krijgt als enige van zijn gezin een verblijfsvergunning: ‘Als zij worden teruggestuurd, dan denk ik dat ik ze nooit meer zie’

De asieladvocaat belde eind vorige maand met heel goed en heel slecht nieuws. Joeri (18) krijgt een verblijfsvergunning. Maar de rest van zijn gezin – zijn ouders en twee broertjes – moet het land uit. De asieladvocaat liet Joeri en zijn familie weten meteen tegen die uitspraak in beroep te gaan.

NRC tekende vorig jaar het onwaarschijnlijke asielverhaal op van Joeri en zijn gezin. Hij had toen net gehoord dat hij was geslaagd voor zijn eindexamen gymnasium aan het Han Fortmann in Heerhugowaard. Joeri bracht zijn schoolloopbaan door in asielzoekerscentra verspreid door heel Nederland: in Heerhugowaard verbleef hij in zijn negende azc, Han Fortmann was zijn derde middelbare school.

Hij werd geboren in Moskou, zijn ouders zijn Georgische jezidi’s. In 2010 vluchtte het gezin vanuit Rusland naar Nederland, Joeri was drie jaar. Begin 2020 was het gezin uitgeprocedeerd: Nederland had de terugvlucht naar Moskou al geboekt. Maar het hart van Joeri’s vader was te zwak voor de vlucht, zei de dokter. Toen kwam corona en ging het luchtruim dicht. Het gezin verhuisde van het detentiecentrum terug naar een azc, Joeri pakte zijn schoolboeken weer uit. Na Poetins invasie van Oekraïne in 2022 plofte er een brief op de mat van Joeri’s oma in Moskou: of haar kleinzoon zich gezien zijn naderende achttiende verjaardag alvast wilde melden ter registratie met het oog op zijn militaire dienstplicht. Maar Joeri wilde studeren, in Amsterdam, zelfs al had hij geen recht op studiefinanciering.

Voor m’n ouders zou het gevaarlijk zijn terug naar Rusland te gaan. Alleen al dat zij het land zijn ontvlucht en hun oudste zoon nu al een paar jaar geen gehoor geeft aan de dienstplicht

Lezers van het NRC-artikel boden en masse aan geld te doneren, waarop een crowdfunding-actie werd opgezet door de fotograaf van het artikel, Mona van den Berg. Er werd liefst 16.000 euro ingezameld.

Het gezin diende een nieuwe asielaanvraag in, gestoeld op de dreigende dienstplicht. Joeri, sinds september achttien jaar oud, werd vorige maand twee dagen lang gehoord door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De dienst hoorde ook zijn ouders.

Joeri werd in september achttien. Hij woont sinds zijn derde in Nederland in opgeteld negen azc’s en behaalde vorig jaar zijn gymnasiumdiploma.

Foto Mona van den Berg

Hoe reageerde je op het telefoontje van de advocaat?

„Het is fantastisch dat ik in Nederland mag blijven. Maar we hebben het niet kunnen vieren, al gaven mijn ouders me een kus. Feit is: we zijn een gezin. We zijn niet naar Nederland gekomen om gescheiden te worden. Dat mijn broertjes en mijn ouders, die zoveel hebben opgeofferd, geen verblijfsvergunning zouden krijgen: het is moeilijk om toe te geven maar ik ben er wel gefrustreerd over. Ik begrijp het gewoon niet. Als zij worden teruggestuurd, dan denk ik dat ik ze echt nooit meer zie.”

Waarop beroept de asieladvocaat zich?

„Op schending van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens [dat draait om het recht op respect voor privé- en familieleven]. De zaak dient in augustus. De advocaat zei meteen toen ze belde dat het allemaal heel dubbel was en dat je deze situatie niet vaak ziet. Ik ben ‘apart’ beoordeeld, zo lijkt het, los van mijn gezin, omdat ik nu achttien ben. Maar we wonen al vijftien jaar in Nederland. Mijn jongste broertje Wowa is hier geboren. Hij zit in twee havo hier in Heerhugowaard.”

Je broertjes zijn veertien en vijftien. Ook hen hangt dienst in het Russische leger boven het hoofd?

„Ja, als Dimitri zestien wordt, zal ook hij worden opgeroepen voor een keuring. Maar ook voor m’n ouders zou het gevaarlijk zijn terug naar Rusland te gaan. Denk alleen al aan het feit dat zij het land zijn ontvlucht terwijl hun oudste zoon nu al een paar jaar geen gehoor geeft aan de dienstplicht. Dat maakt je niet geliefd.”

Hoe is het met de gezondheid van je vader?

„Hij heeft veel last van stress. Een paar maanden geleden kwam de ambulance en dat was wat ze na onderzoek zeiden: heel veel stress.”

Je doet de studie built environment aan de Hogeschool van Amsterdam, een mix van civiele techniek en bouwkunde. Intussen zit jouw eerste studiejaar er alweer bijna op. Hoe bevalt het?

„Ik heb tot nu toe al mijn studiepunten gehaald en heb bijna mijn propedeuse binnen. Alles wordt betaald door de crowdfunding, dat is echt geweldig. Ik heb vier keer per week college. Dan ga ik met de trein op en neer. Ik vind de studie heel leuk. Vandaag nog waren we op werkbezoek bij een groot bouwbedrijf dat enorme wooncomplexen bouwt, het lijkt me heel leuk me met dat soort projecten bezig te gaan houden.”

Je woont nog op het azc. Wil je niet op kamers?

„Gezien mijn verblijfsvergunning start er binnenkort een huisvestingstraject. Ik hoef niet per se naar Amsterdam: het liefst blijf ik hier in de omgeving wonen. Dicht bij mijn ouders en broertjes.”

Lees ook

Dat Joeri examen deed, is een prestatie op zich