Had je vader deze slechte gewoonte in zijn puberteit? Dat kan jouw levensverwachting verkorten

We weten allemaal dat roken tijdens een zwangerschap schadelijk kan zijn voor de gezondheid van de ongeboren baby. Maar wist je dat het gedrag van een vader als puber minstens net zo schadelijk kan zijn? Als je vader op jonge leeftijd is begonnen met roken, kan dat zomaar jaren van je leven kosten, zo blijkt uit een nieuwe Noorse studie.

De gevolgen van een rokende moeder tijdens de zwangerschap zijn niet mis: kinderen ontwikkelen zich vaak minder goed en kunnen zwakker op de wereld komen. Ook is er een verhoogde kans op een miskraam, vroeggeboorte, aangeboren afwijkingen, leerproblemen, astma en overgewicht. Om deze redenen wordt roken tijdens een zwangerschap dan ook sterk afgeraden. Maar iets waar nog weinig onderzoek naar is gedaan, zijn de gevolgen van het gedrag van een vader nog vóór de zwangerschap.

Wetenschappers in Noorwegen besloten hier diepgaand onderzoek naar te doen en kwamen tot een schokkende conclusie: vaders die als tieners waren begonnen met roken, kunnen de levensverwachting van hun kinderen met jaren verkorten.

Voor de studie werden bloedmonsters afgenomen bij bijna 900 mensen in de leeftijdscategorie van 7 tot 50 jaar. Ook werden zij onderworpen aan een uitgebreide vragenlijst over de gezondheidsgewoonten van hun ouders, waarna hun biologische leeftijd werd gemeten. Dit is de leeftijd van de lichaamscellen, die wordt beïnvloed door gewoonten zoals voeding, gewicht, cholesterol en chronische aandoeningen.

En wat bleek? Mensen wiens vader in de puberteit al was begonnen met roken, waren biologisch gezien tot wel 14 maanden ouder dan hun daadwerkelijke leeftijd. Opvallend genoeg was het verschil in biologische leeftijd en echte leeftijd niet te zien bij mensen wiens vader op latere leeftijd was begonnen met roken en moeders die voor de zwangerschap al rookten. Het is onduidelijk hoe oud de vaders precies waren toen ze in de puberteit kwamen, maar de puberteit vindt meestal plaats tussen de leeftijd van 9 tot 14 jaar.

Volgens Dr. Juan Pablo López-Cervantes, hoofdauteur van de studie aan de Universiteit van Bergen in Noorwegen, is het nog onduidelijk waarom het roken op jonge leeftijd zo’n grote invloed heeft op de biologische leeftijd van toekomstige kinderen. Dr. López-Cervantes vermoedt dat roken het epigenetische materiaal in de spermacellen van de vader kan veranderen en hen biologisch ouder kan laten lijken. Dat zou vervolgens weer worden doorgegeven aan hun kinderen.

„Hoewel dit onderzoek nog in de kinderschoenen staat, zijn we van mening dat onze bevindingen belangrijk zijn voor jonge jongens die roken of andere nicotineproducten gebruiken”, zo benadrukt Dr. López-Cervantes. „Beleidsmakers zouden zich meer moeten inspannen om tabaksgebruik in de puberteit te voorkomen, het zou een prioriteit moeten zijn. Zulke inspanningen komen niet alleen de huidige generatie ten goede komen, maar ook de generaties van de toekomst.”

Dit onderzoek onderstreept maar weer wat de verstrekkende gevolgen van roken kunnen zijn. Eerder ontdekten wetenschappers ook al dat huisdieren er flink onder kunnen lijden. Het heeft dus niet alleen invloed op de levensverwachting van kinderen, maar ook die van viervoeters.