Steeds minder wegenbouwers, automatische asfaltwals biedt uitkomst

Volgens Heijmans staat de kwaliteit en beschikbaarheid van de Nederlandse infrastructuur onder druk. De gemiddelde leeftijd van een asfaltwalser is 55 jaar en het is lastig om nieuwe vakmensen te vinden. Door de vergrijzing en pensionering stromen veel mensen uit.

Over tien jaar dreigt een groot tekort aan vakmensen. "Robotisering is een oplossing", zegt Dennis Verschuren, woordvoerder bij Heijmans. "Het maakt het werk bovendien veiliger en slimmer."

De zelfrijdende wals werkt op basis van vooraf ingevoerde instructies en houdt zelfstandig de asfalttemperatuur in de gaten. Een operator stuurt de machine op afstand aan. Daardoor zijn er fysiek minder mensen nodig op de bouwplaats, wat de kans op aanrijdingen verkleint. De wals is uitgerust met een automatische noodrem voor extra veiligheid.

Hieronder zie je de wals in actie:

Het bouwbedrijf heeft voor de toekomst een ambitie: meer elektrisch materieel ontwikkelen om duurzamer en schoner te werken, zonder concessies te doen aan kwaliteit of snelheid. Het bedrijf onderzoekt of ook andere machines binnen het asfaltproces, zoals een spreidmachine, volledig geautomatiseerd kunnen worden.

Op termijn kunnen twee operators meerdere machines tegelijk aansturen. Bij volledige robotisering van een 'asfalttrein' - een combinatie van machines die samen asfalt aanbrengen - kan dat een besparing opleveren van 10 tot 15 personeelsleden per project.

Op 27 oktober wordt het prototype voor het eerst getest op Schiphol. Heijmans wil halverwege 2026 de eerste operationele versie inzetten binnen een asfaltploeg.

Niet alleen de wegenbouw experimenteert met automatisering. Ook in de woningbouw worden robots steeds vaker ingezet. Denk aan metselrobots die drie keer sneller werken dan mensen, bestratingsrobots en fabrieken die prefab woningen produceren. In Duitsland werd zelfs een volledig 3D-geprint gebouw gerealiseerd door slechts twee mensen en één robot.

Het grote voordeel: minder fysieke belasting, betere arbeidsomstandigheden en minder afhankelijkheid van schaarse vakmensen. Daarnaast maakt technologische innovatie het werk aantrekkelijker voor nieuwe generaties.

Hier zie je de robot die metselen weer leuk moet maken:

Een nadeel van metselrobots is dat ze nog duur zijn. Daardoor kunnen ze eigenlijk alleen bij heel grote projecten worden ingezet. De winst van automatisering en robotisering in de bouw zit 'm nu vooral nog in meten en maatvoering. Bijvoorbeeld robots en drones die heel secuur afmetingen in kaart kunnen brengen, waardoor bouwtekeningen bijna automatisch gemaakt kunnen worden.

En er zijn nog meer redenen dat robotisering in de bouw langzamer gaat dan in andere sectoren. De bouwwereld is traditioneel en versnipperd. Bouwbedrijven werken met aannemers, onderaannemers en leveranciers van materialen en die moeten allemaal mee in deze automatisering. Deze onderlinge afstemming en samenwerking kost tijd.

Onderzoeksinstituut TNO maakte een doorkijkje naar de bouwsector in 2040. De onderzoekers hebben geen glazen bol, maar ze zien wel dat meer bouwbedrijven inzetten op robots bij metselwerk, inspecties of materiaaltransport.

Door personeelskrapte moet er efficiënter worden gewerkt. Dat kan bijvoorbeeld door meer standaardisering waarbij robots complete geveldelen, vloeren en wanden bouwen, automatisch geleide voertuigen bouwelementen vervoeren en materiaal aanvoeren.