Ondernemers worstelen met coronaschuld: 4,7 miljard euro staat nog open

Brands is eigenaar van restaurant De Meerplaats in IJmuiden. Hij begon met een schuld van 2,5 ton. Die omvatte naast de uitgestelde belasting ook de NOW-subsidie en de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL). "En dan heb ik het niet eens over het privévermogen dat we kwijt zijn geraakt. Ik heb ook van familie moeten lenen, wat ik nog aan het afbetalen ben."

Drie jaar lang loste hij 7.500 euro per maand af. Elk jaar ging bovendien de rente met een procentpunt omhoog – in 2025 is die al vijf procent. Brands betaalt volgens zijn nieuwe betalingsregeling voor de komende twee jaar 2.500 euro per maand terug aan de Belastingdienst.

In maart 2020 konden ondernemers het betalen van hun belastingen tijdelijk uitstellen vanwege de coronapandemie. Zo'n 400.000 ondernemers maakten daar gebruik van, bij hen is voor 47,7 miljard euro aan corona-belastinguitstel verleend. Vanaf april 2022 moesten ze wel weer beginnen met betalen.

Ruim 266.000 van die ondernemers trof hiervoor een betalingsregeling. Zij kregen vijf jaar om hun belastingachterstand in te halen, dus tot 2027. De tussenstand nu, na drie jaar: nog maar 73.000 ondernemers hebben hun schuld volledig kunnen aflossen. Dat is nog niet eens een derde van de ondernemers.

De meeste schulden liggen bij de middenbedrijven (50 tot 249 werknemers). Daar staat nog 2,2 miljard open bij bijna 60.000 ondernemers. Gemiddeld hebben deze ondernemers zo'n 37.500 euro schuld. Van de kleinbedrijven (minder dan 50 werknemers) moeten er een kleine 45.000 nog belasting betalen. Maar zij hebben gemiddeld wel een veel lager bedrag te voldoen: zo'n 7.800 euro.

Ondernemersorganisatie MKB-Nederland ziet aan de andere kant dat er ook al veel geld is afbetaald. "Maar voor de bedrijven die het wel nog moeilijk hebben, zijn er grote zorgen", zegt een woordvoerder. "Het gaat dan vooral om sectoren als de horeca, dienstverlening en detailhandel. Zij moesten echt dicht en hebben grote klappen moeten opvangen."

Zolang ondernemer Brands met zijn restaurant dezelfde omzet blijft draaien, zal hij alles kunnen afbetalen. "Dat betekent de kwaliteit blijven bewaken, gastvrij blijven, gasten naar verbeterpunten vragen. Maar een goede omzet betekent ook hoge inkomstenbelasting, en dat wat je overhoudt gaat gelijk naar de aflossing. Daar kom je wel een beetje mee in de knoop."

Brands kan naar eigen zeggen 'geen gekke bokkensprongen maken'. "We hebben er ook een energiecrisis overheen gehad, die moeten we niet uitvlakken. Het is een gigantische veldslag geweest. Ik ben al veertig jaar ondernemer, maar de pandemie is de meest zwarte bladzijde in mijn dagboek. Op 15 maart 2020 om 18.00 uur moesten we honderd man de tent uit gooien. Dat zorgde voor grote paniek, mijn personeel zat huilend bij mij aan tafel. Ik heb daar wel een stuk meer grijze haren van gekregen."

Er ligt volgens Brands veel meer leed achter de kantoordeuren van horecaondernemers dan mensen zich beseffen. "Het is nu vijf jaar geleden, iedereen doet weer zijn ding, lijkt het. Maar de coronaterugbetalingen worden nog wel eens vergeten."

De Belastingdienst verwacht dat van de resterende belastingschuld van 4,7 miljard euro uiteindelijk 3,5 miljard niet meer te innen valt. Bijvoorbeeld vanwege faillissement van bedrijven. "Vanaf het begin was de verwachting dat er een kans bestond dat ondernemingen het niet gingen redden", zegt een woordvoerder van de Belastingdienst.

Zowel de Belastingdienst als MKB-Nederland geeft aan dat naast de pandemie ook andere factoren meespelen waardoor bedrijven het moeilijk kunnen hebben. Zoals inflatie, hogere kosten voor energie en personeel, en ook een tekort aan personeel.

In deze video wordt met een economische bril teruggeblikt op de coronapandemie in Nederland: