Leidinggevende gevangenis laat privéklusjes uitvoeren door gevangenen, baan kwijt

Dat blijkt uit een recent openbaar geworden uitspraak van de rechtbank Den Haag.

De 54-jarige man werkte sinds 1997 bij de Dienst Justitiële Inrichtingen. Daar was hij sinds 2007 plaatsvervangend hoofd Arbeid van de gevangenis in Alphen aan den Rijn. In die functie gaf hij mede leiding aan het Arbeidsbedrijf van de gevangenis. Daar kunnen gedetineerden werken voor een bescheiden vergoeding.

Privéklusjes

Eind vorig jaar ontving de werkgever verschillende signalen, dat de man door ondergeschikte collega's en een gedetineerde twee metalen platen had laten bewerken in de werkplaats van de gevangenis. Uit onderzoek bleek dat inderdaad het geval te zijn. De man ontkende dat de bewerkte platen bedoeld waren geweest voor zijn metaalbedrijf. Hij zou er tafels van hebben gemaakt, voor privégebruik.

Uit het onderzoek kwam verder naar voren dat de man eerder in de textielwerkplaats van de gevangenis een bootzeil van zijn zoon had laten repareren. Ten slotte had hij ondanks een eerdere waarschuwing enkele zakken afvalhout meegenomen, voor zijn open haard.

In het verleden zou de leidinggevende wel vaker klussen hebben laten uitvoeren voor zijn eigen bedrijf door de werkplaats van de gevangenis. Dat zou destijds altijd via een officiële opdrachtbevestiging en met betaling zijn gebeurd. Daaraan was een einde gekomen omdat de leiding van de gevangenis dergelijke opdrachten had verboden, om belangenverstrengeling te voorkomen.

Ontslag

Na het onderzoek besloot de Dienst Justitiële Instellingen de leidinggevende eind vorig jaar te ontslaan. Volgens de werkgever had de man zich niet gedragen als een goed ambtenaar, die 'zorgvuldig, onkreukbaar en betrouwbaar' moet zijn. "Werken voor de Rijksoverheid en met name de DJI betekent: werken in een glazen huis", aldus de werkgever. "Van een ambtenaar in zijn functie mag worden verwacht dat hij dat weet."

Omdat de leidinggevende weigerde akkoord te gaan met een vertrekregeling, stapte de werkgever naar de rechter om hem op straat te kunnen zetten.

Verwaarloosbare klusjes

Voor de rechter betoogde de leidinggevende dat ontslag een veel te strenge straf is. Volgens hem had hij slechts enkele verwaarloosbare privéklusjes laten uitvoeren, die niet ten koste waren gegaan van de gevangenis. Voor de reparatie van het bootzeil zou hij bovendien toestemming hebben gehad van zijn leidinggevende.

Het meenemen van afvalhout door werknemers zou binnen de gevangenis gebruikelijk zijn geweest. De man wees erop dat het afval anders tegen kosten vernietigd had moeten worden door de afvalverwerker.

Veiligheidsproblemen

Uit de dinsdag openbaar geworden uitspraak blijkt dat de rechtbank Den Haag het hartgrondig met hem oneens is. De kantonrechter in Gouda oordeelt dat de uitgevoerde klussen helemaal niet zo onschuldig zijn, en vindt dat de leidinggevende 'ernstig verwijtbaar' handelde.

Volgens de rechter had de leidinggevende zich moeten realiseren dat er bij het laten bewerken van zijn metalen platen geen sprake was van 'gepast' privégebruik. "Indien een leidinggevende een gedetineerde inzet voor privédoeleinden, kan dit binnen de Penitentiaire Inrichting Alphen leiden tot gemor en verzet en dus tot veiligheidsproblemen." Ook vindt de rechter dat de praktijk 'schade toebrengt aan het aanzien van de Dienst Justitiële Instellingen in de samenleving'.

Leidinggevende positie

Ook vindt de kantonrechter niet dat de man het bootzeil had mogen laten repareren of de zakken afvalhout mee mocht nemen. Of hij voor de reparatie al dan niet toestemming had, is volgens de rechter niet eens van belang. In zijn positie had de leidinggevende moeten weten dat dit niet kon.

Ten slotte rekent de rechter de man aan dat hij zonder zogenoemd 'in- en uitvoerbewijs' zaken in de gevangenis heeft binnen- en buiten gebracht. "Dat is een ernstige overtreding van de geldende veiligheidsvoorschriften."

Daarom mag de DJI de leidinggevende ondanks zijn lange dienstverband op straat zetten. Omdat er geen aanwijzingen zijn dat de man eerder disfunctioneerde en omdat hij nu op latere leeftijd op zoek moet naar een nieuwe baan, heeft hij volgens de rechter nog wel recht op de helft van de wettelijke transitievergoeding. Die valt te becijferen op een kleine 30.000 euro.