Belastingdienst zet e-mail tóch bij Amerikaanse clouddienst Microsoft

Mailen, videobellen, bestanden delen: de Belastingdienst gaat het straks allemaal via Microsoft365 doen. Dat meldt staatssecretaris Heijnen (BBB) vanochtend in een kamerbrief.

De dienst is al langer bezig met een verhuizing naar Microsoft, maar drukte op de pauzeknop nadat er discussie was ontstaan over het gebruik van Amerikaanse clouddiensten door overheidsorganisaties.

Als eerste op de hoogte van het laatste nieuws

In maart riep de Tweede Kamer in een motie nog op om 'te stoppen met migraties van overheids-ICT naar clouddiensten van Amerikaanse techgiganten'.

Nu heeft de staatssecretaris 'na een zorgvuldige risico-analyse en een uitgebreid besluitvormingstraject, besloten om de overstap naar M365 door te zetten', staat in de brief. Het gaat om onder meer e-mail en online vergaderingen, en niet om bijvoorbeeld belastingaangiftes.

Afhankelijk van Amerikanen

Zorgelijk, zegt privacyexpert Bert Hubert, die twee grote risico's ziet aan de overstap. "Ten eerste maak je jezelf afhankelijk van de Amerikanen. Als die je niet aardig vinden, kunnen ze zomaar je toegang tot die clouddiensten intrekken."

Dat gebeurde eerder dit jaar bij de hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag. Kort nadat die rechtbank een arrestatiebevel uitvaardigde tegen de Israëlische premier Netanyahu, werd het e-mailaccount van de aanklager door Microsoft geblokkeerd, op last van de Amerikaanse overheid.

Hubert: "Als overheid kun je dus gaan denken: laten we maar een beetje aardig blijven voor de VS, anders kunnen we straks niet meer bij onze mail. Dat kost je onafhankelijkheidspunten."

Toegang tot onze data

"Het tweede aspect is dat van alle kanten duidelijk is dat de Amerikaanse overheid toegang heeft tot onze data", zegt Hubert. "De Belastingdienst heeft heel veel informatie over iedere Nederlander, en ook bijvoorbeeld geheime afspraken met grote multinationals. Dat leg je nu allemaal onder bereik van de Amerikanen."

De gegevens van de Belastingdienst worden op Europese servers opgeslagen, maar ook die blijven door een Amerikaanse wet niet buiten bereik van de overheid van de VS.

'Geen alternatieven'

De staatssecretaris stelt dat er verschillende alternatieven zijn onderzocht, maar dat die niet geschikt waren. Zo zijn er volgens Heijnen geen Europese diensten 'die een vergelijkbaar niveau van functionaliteit, veiligheid en continuïteit kunnen bieden als M365'.

Vreemd, vindt Hubert, "want er zijn negen andere ministeries die wél alternatieven hebben gevonden. Zo maakt het ministerie van Binnenlandse Zaken ook gebruik van Microsoft-software, maar slaan zij hun e-mail en bestanden op hun eigen servers op."

Zo'n zogenoemde hybride oplossing is volgens de Kamerbrief 'niet uitvoerbaar op korte en afzienbare termijn'. En langer wachten wil de staatssecretaris niet, omdat medewerkers veel problemen hebben met de huidige software. De overstap zou hen volgens de brief '15 tot 30 minuten per dag' besparen.

Overheidsinstanties zouden beter gebruik kunnen maken van een 'Hollandse cloud', zeggen expert. In deze video leggen we uit hoe dat zou werken: