Waarom verouderen sommige mensen sneller dan anderen?

Veroudering is de grootste risicofactor voor hart- en vaatziekten, maar het is niet helemaal duidelijk waarom sommige mensen sneller achteruitgaan dan anderen. Nu heeft een nieuwe studie aangetoond dat overtollig visceraal vet (het verborgen vet rond organen), waarvan al bekend was dat het schadelijk is voor de gezondheid, verband houdt met snellere veroudering van het hart en de bloedvaten.

Uit het onderzoek, dat werd geleid door wetenschappers van het Medical Research Council (MRC) Laboratory of Medical Sciences in Londen, Verenigd Koninkrijk, bleek ook dat er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen. Ook werd ontdekt dat vet rond de heupen en dijen mogelijk de veroudering van het hart bij vrouwen kan vertragen.

In het onderzoek, dat is gepubliceerd in het European Heart Journal, analyseerden wetenschappers gegevens van 21.241 deelnemers aan de UK Biobank. Ze maakten daarbij gebruik van beelden van het hele lichaam, waaronder gedetailleerde beelden van het hart en de bloedvaten. Daarmee konden ze de hoeveelheid vet en de locatie ervan in het lichaam in kaart brengen .

Kunstmatige intelligentie werd gebruikt om deze beelden te analyseren en tekenen van organische veroudering, zoals weefselstijfheid en zwelling, vast te leggen. Aan elke persoon werd een 'hartleeftijd' toegekend, die vergeleken kon worden met hun werkelijke leeftijd op het moment van de scan.

Onderzoekers ontdekten dat snellere veroudering van het hart verband hield met een hogere hoeveelheid visceraal vetweefsel, het vet dat zich diep in de buik bevindt, rond organen zoals de maag, darmen en lever . Dit type lipide is van buitenaf niet zichtbaar en sommige mensen kunnen er grote hoeveelheden van hebben, ondanks een gezond gewicht.

Onderzoekers vonden aanwijzingen in bloedtesten dat visceraal vet verband houdt met een verhoogde ontstekingsreactie in het lichaam , een mogelijke oorzaak van vroegtijdige veroudering.

Ze vonden ook verschillen tussen de seksen. De typische vetverdeling van mannen (appelvormig buikvet) was vooral voorspellend voor vroegtijdige veroudering. Daarentegen bleek een genetische aanleg voor vrouwelijk vet (peervormig vet op de heupen en dijen) beschermend te zijn tegen hartfalen bij vrouwen .

De onderzoekers vonden ook een verband tussen hogere oestrogeenspiegels bij vrouwen vóór de menopauze en een vertraging van de veroudering van het hart. Volgens hen zou dit kunnen wijzen op een beschermende rol van hormonen.

"We kenden het verschil tussen appel- en peervormen in lichaamsvet, maar het was niet duidelijk hoe dit tot gezondheidsproblemen leidt. Ons onderzoek toont aan dat 'slecht' vet, diep in de organen verborgen, de veroudering van het hart versnelt. Sommige soorten vet kunnen echter beschermend werken tegen veroudering, met name vet rond de heupen en dijen bij vrouwen", aldus professor Declan O'Regan, die het onderzoek leidde aan het MRC Laboratory of Medical Sciences en Imperial College London, en hoogleraar cardiovasculaire AI is aan de British Heart Foundation.

"We hebben ook aangetoond dat de BMI geen goede voorspeller is van de leeftijd van het hart . Dit onderstreept hoe belangrijk het is om te weten waar in het lichaam vet wordt opgeslagen, en niet alleen het totale lichaamsgewicht", voegt hij toe.

Het doel van het onderzoek, aldus professor O'Regan, is manieren te vinden om de levensverwachting te verhogen. "Hoewel lichaamsbeweging belangrijk is, hebben we ontdekt dat verborgen vet zelfs bij fitte mensen schadelijk kan zijn . In de toekomst zijn we van plan te onderzoeken hoe medicamenteuze therapieën, zoals GLP-1-remmers (bijv. Ozempic ), niet alleen diabetes en obesitas kunnen verbeteren, maar ook de verouderingseffecten van verborgen visceraal vet kunnen aanpakken", concludeert hij.

Professor Bryan Williams OBE, wetenschappelijk en medisch directeur van de British Heart Foundation, wijst erop dat hoewel het al bekend is dat overtollig visceraal vet rond het hart en de lever kan leiden tot een verhoogde bloeddruk en een hoog cholesterolgehalte, het zorgwekkend is dat het ook kan bijdragen aan een versnelde veroudering van het hart en de bloedvaten. "Gezonder eten en actiever zijn kunnen helpen om het viscerale vetgehalte te verlagen", merkt hij op. Hij suggereert verder dat, omdat het patroon van vetverdeling dat doorgaans bij vrouwen wordt gezien, verband houdt met oestrogeen, "dat hormoon cruciaal kan zijn voor toekomstige therapieën die hartveroudering aanpakken."