Nationale veiligheid en openbare veiligheid

Woorden construeren onze realiteit, en legitimeren of beperken macht.

De term "nationale veiligheid" komt oorspronkelijk niet uit de Mexicaanse wetgeving of grondwettelijke doctrine. Het is een term die voor het eerst werd gebruikt door het buurland van Mexico, in verband met de "oorlog" die het voerde tegen drugshandel en organisaties van zogenaamd links-politiek in verschillende Latijns-Amerikaanse landen.

Deze term is bedoeld om het gebruik van overheidsmacht te legitimeren om "zogenaamd" te reageren op een bedreiging van de nationale veiligheid. In dit opzicht zou vrijwel niemand met gezond verstand er bezwaar tegen kunnen maken.

De truc (van de oplichters) is echter juist om alles in de hoed te verstoppen (de term nationale veiligheid) en er vervolgens alles uit te halen wat ze maar willen om het publiek te laten applaudisseren. Met andere woorden, alles kon gerechtvaardigd worden onder het voorwendsel van nationale veiligheid.

In de middeleeuwen werden alle wreedheden gerechtvaardigd in naam van de kruistochten. Ongelovigen (die mogelijk andere religieuze overtuigingen hadden, ook al vormden ze nooit een gevaar of bedreiging) werden op de brandstapel verbrand of vermoord.

Tijdens het tijdperk van het absolutisme werden zogenaamde republikeinen en liberalen veroordeeld. Ook werden degenen die zich sterk maakten voor wat later de Verlichting zou worden genoemd, gearresteerd, omdat hun ideeën de staatsveiligheid in gevaar brachten.

Op dezelfde manier werden de misstanden gerechtvaardigd onder het verwijt dat ze ‘vijanden van de revolutie’ waren. Zelfs de mensen die eerder de verandering in het juridisch-politieke regime dat we tot op de dag van vandaag kennen, hadden ingezet, werden onder diezelfde beschuldiging onthoofd.

Onder het hakenkruis en onder het mom van staatsveiligheid werden pogingen gedaan om de ergste wreedheden van de mensheid, waaronder de Holocaust, te rechtvaardigen. Iets soortgelijks gebeurde tijdens de Russische Revolutie, waar opnieuw duizenden mensen ervan werden beschuldigd vijanden van de revolutie te zijn en de volledige uitoefening van de staatsmacht werd gerechtvaardigd.

Tot een paar jaar geleden rechtvaardigde de dreiging van het communisme iedere actie van de staat om iedereen die de staat als communist beschouwde te onderzoeken, vervolgen en straffen. Uiteraard werd hierbij niet voldaan aan de essentiële regels van de rechtsgang die na de Franse Revolutie in 1789 waren ontstaan.

Tot een paar jaar geleden konden acties van de "nationale veiligheidsdiensten" van het noordelijke buurland alleen buiten hun eigen land worden uitgevoerd, omdat de grondwettelijke waarborgen op hun eigen grondgebied volledig moesten worden nageleefd.

Pas toen er een aanval op Amerikaans grondgebied plaatsvond, waarbij naar verluidt misbruik werd gemaakt van de tekortkomingen van de Amerikaanse inlichtingendiensten, werd er een verordening uitgevaardigd om 'terrorisme' (wat dat ook mag betekenen) te bestrijden. Daarmee werd geprobeerd de schending van de grondwettelijke rechten van iedereen op Amerikaanse bodem te rechtvaardigen.

Momenteel wordt een wetswijziging ter goedkeuring voorgelegd aan het Congres van de Unie (gedomineerd door de regeringscoalitie, ondanks een politieke oververtegenwoordiging van meer dan twee derde van de leden, ondanks het feit dat zij in dat aantal geen stemrecht hebben gekregen). Dit zal het Ministerie van Defensie de operationele controle geven over de nationale veiligheid en, via de Nationale Garde, de openbare veiligheid.

Uiteraard is de essentiële vraag naar de criteria op basis waarvan onderscheid wordt gemaakt tussen de aanpak van een kwestie als openbare veiligheid en nationale veiligheid, overbodig. Beide kwesties worden immers door hetzelfde Ministerie van Defensie opgelost, aangepakt en beheerd.

Het overschrijden van de grenzen van de democratische rechtsstaat is een gangbare praktijk in regimes die hun handelen baseren op de doctrine van de nationale veiligheid. Iedere situatie kan immers een risico vormen en escaleren tot een bedreiging voor de nationale veiligheid.

Juist de rechters hadden een dam kunnen vormen die een einde maakte aan misstanden en die de rechtsmacht van een constitutionele democratie instelde. Een democratische rechtsstaat, niet alleen wat betreft de meerderheid, maar ook wat betreft de inhoud van de rechten die een staat legitimiteit verlenen.

Wie gaat voortaan de grenzen bepalen tussen zogenaamde nationale veiligheid en openbare veiligheid?