Twee Israëlische ministers, Smotrich en Be-Gvir, zijn persona non gratae voor de Sloveense regering.

Slovenië heeft een maatregel aangekondigd die ongekend is in de Europese Unie: een inreisverbod voor twee extreemrechtse Israëlische ministers, minister van Financiën Bezalel Smotrich en minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir . Dit besluit, dat gepaard ging met de verklaring van beiden tot "persona non grata", werd gemotiveerd door de Sloveense autoriteiten die de twee ministers beschuldigden van het aanzetten tot extreem geweld en het plegen van ernstige schendingen van de Palestijnse mensenrechten door hun "genocide". Deze stap vormt een keerpunt in de betrekkingen tussen Slovenië en Israël en weerspiegelt de toenemende internationale spanningen over het Israëlische beleid in de bezette Palestijnse gebieden, met name Gaza en de Westelijke Jordaanoever.

De Sloveense minister van Buitenlandse Zaken Tanja Fajon legde in een verklaring uit dat het besluit een manier was om druk uit te oefenen op de Israëlische regering, na de bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU. De Sloveense premier Robert Golob had aangekondigd dat Slovenië alleen zou handelen bij gebrek aan een EU-brede overeenkomst. Sancties tegen Ben-Gvir en Smotric waren medio juni al aangenomen door Canada, Australië, Nieuw-Zeeland, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen, hoewel de gezamenlijke verklaring van de vijf landen melding maakte van het aanzetten tot geweld tegen Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever, maar niet van Gaza. Minister Fajon sprak in zijn verklaring over aanhoudende etnische zuiveringen op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza, acties die in tegenspraak zijn met het advies van het Internationaal Gerechtshof van juli vorig jaar over het beleid en de praktijken van Israël in de bezette Palestijnse gebieden, waaronder Jeruzalem.

De Israëlische minister van Financiën Bezalel Smotrich (ANSA)

Verklaringen van de twee Israëlische ministers

Smotrich verklaarde in 2025 dat " Gaza volledig verwoest zal worden" en verzette zich tegen de invoer van humanitaire hulp, met het argument dat massale hongersnood gerechtvaardigd kon worden om de vrijlating van de gijzelaars te bewerkstelligen. Hij verdedigde ook de uitbreiding van nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en verklaarde op X dat "Groot-Brittannië al eens geprobeerd heeft ons te beletten de bakermat van ons vaderland te koloniseren, en we zullen hen dat niet nog eens laten doen."

Ben-Gvir heeft opgeroepen tot de "permanente verdrijving" van Palestijnen uit Gaza en heeft kolonisten aangezet tot geweld in de bezette gebieden, met het argument dat " geen enkele Palestijn mag overblijven ". Zijn standpunten zijn door sommige academici, zoals Eva Illouz, een Frans-Israëlische sociologe, omschreven als een voorbeeld van " Joods fascisme".

Beide ministers staan bekend om hun religieus fanatisme en hun steun aan de kolonisatie van de Westelijke Jordaanoever en Gaza, gebieden die volgens het internationaal recht als illegaal bezet worden beschouwd. Hun standpunten hebben de politieke discussie in Israël verder gepolariseerd en de internationale kritiek aangewakkerd.

Deze uitspraken hebben de aandacht getrokken van verschillende regeringen en internationale organisaties. Vóór Slovenië hadden andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, Australië, Canada, Nieuw-Zeeland en Noorwegen, in juni 2025 sancties tegen de twee ministers opgelegd, waarbij hun tegoeden werden bevroren en hen de toegang tot hun grondgebied werd ontzegd. De Britse minister van Buitenlandse Zaken, David Lammy, noemde hun uitspraken "monsterlijk" en beschuldigde de twee ministers ervan aan te zetten tot extremistisch geweld en de Palestijnse mensenrechten te schenden.

Ben Gvir bezoekt het Al Aqsa-complex (Reuters)

16 september 2024

De positie van Europa

In mei riep Nederland , de historische partner van Israël, andere regeringen en het EU-bestuur op om artikel 2 van de associatieovereenkomst te activeren – dat bilaterale betrekkingen bindt aan respect voor mensenrechten en democratische beginselen – als reactie op de blokkade van hulp aan Gaza. Een voorstel dat werd gesteund door in totaal 17 landen, onder leiding van Nederland , Spanje, Frankrijk, Ierland en Slovenië. Een delicate operatie – een "oefening", volgens Kallas' definitie – die niet tot doel heeft het in 2000 ondertekende verdrag op te schorten, maar eerder voorstelt het actieplan ervan te bevriezen, wat de voortgang van de samenwerking effectief blokkeert. Dit is ook een sterk signaal op economisch vlak: de overeenkomst vormt de basis voor een handelsrelatie ter waarde van meer dan 46 miljard euro .

Sommigen waren echter niet blij met de maatregel, en met name drie landen distantieerden zich: Italië, Duitsland en Hongarije. En, meer genuanceerd , ook Oostenrijk, Hongarije en Tsjechië.

En uiteindelijk besloot de Europese Unie op 15 juli de associatieovereenkomst tussen de EU en Israël niet op te schorten: het voorstel van de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlands Beleid, Kaja Kallas , om – geheel of gedeeltelijk – een document aan te nemen met tien opties voor actie tegen Israël, te beginnen met de opschorting van de associatieovereenkomst zelf, die ervan beschuldigd wordt het internationaal recht in de Gazastrook te schenden, werd afgewezen. Geen van de opties – waaronder de opschorting van preferentiële handels- en/of onderzoekspijlers, een wapenembargo, directe sancties tegen Israëlische ministers, de opschorting van visumvrij reizen voor Israëlische burgers naar de Europese Unie en een verbod op handel met Israëlische nederzettingen – kreeg de nodige steun van de ministers van Buitenlandse Zaken, namelijk unanimiteit. Onder de landen die tegen waren, was Italië. Aan het einde van de Raad Buitenlandse Zaken verzekerde Kallas dat de EU "de situatie op het gebied van humanitaire hulp elke twee weken zal blijven volgen".

En Slovenië heeft besloten een belangrijk keerpunt te markeren en het taboe van de EU op het sanctioneren van leden van een bondgenootschappelijke regering zoals die van Israël te doorbreken. Een pad dat door andere landen gevolgd zou kunnen worden.