Meloni spreekt met Macron, een alliantie die gedwongen is te reageren op de VS

ROME – PARIJS – Eerst Emmanuel Macron , daarna Giorgia Meloni . Binnen enkele dagen werden de twee Europese leiders overklast – en zeker op de proef gesteld – in hun respectievelijke pogingen om te bemiddelen met Washington. De Franse president zag zijn Europese plan voor een staakt-het-vuren in Oekraïne in duigen vallen. Het werd binnen enkele minuten door Donald Trump tijdens een telefoongesprek met bondgenoten in de ijskast gezet. De Italiaanse premier voelde zich daarentegen kwetsbaar toen ze probeerde een dialoog met het Witte Huis over de handel tot stand te brengen, waarbij ze Ursula von der Leyen en J.D. Vance aan dezelfde tafel plaatste. Een dialoog die nu in een crisis verkeert door de nieuwe dreiging van hogere invoerrechten tegen Europa.

Een dubbele, harde klap die zowel in Parijs als in Rome het besef versterkt: gezien de onvoorspelbaarheid van de Amerikaanse president is convergentie tussen Europese hoofdsteden noodzakelijk. In naam van een hoger belang. Met ‘noodzakelijk’ realisme. Na weken van schermutselingen spreken Macron en Meloni weer met elkaar. Er vond telefonisch contact plaats tussen de twee leiders, dat door hun respectievelijke entourages als ‘positief’ werd omschreven. Dit neemt zeker niet weg dat er een aantal grote verschillen tussen Frankrijk en Italië bestaan, maar het markeert wel een pragmatisch keerpunt in de methode. Ze weten allebei dat de tijd dringt. En om te voorkomen dat de vooruitzichten op onderhandelingen over Oekraïne in gevaar komen, zijn twee beslissende stappen nodig: Rusland uitroeien en Donald Trump aan de onderhandelingstafel houden.

Het telefoongesprek dat de Amerikaanse president dinsdag met bondgenoten voerde, kort na zijn ontmoeting met Vladimir Poetin , had als een koude douche gewerkt. Zowel in Parijs als in Rome is de noodklok geluid: de Amerikaanse bemiddeling dreigt te mislukken. In alle Europese kanselarijen leeft de vrees dat Trump, die steeds meer gefrustreerd raakt door het gebrek aan resultaten over het Oekraïense dossier , het diplomatieke spel opgeeft en daarmee zijn verhaal van "een oorlog tussen Europeanen" versterkt.

Macron en Meloni hebben daarom besloten om opnieuw contact te zoeken. Volgens Franse bronnen was de toon van het gesprek "constructief". De twee leiders hadden één punt gemeen: Moskou kan de timing, voorwaarden en opzet van de onderhandelingen niet dicteren. Het gezamenlijke doel is om aan te tonen dat de patstelling niet de schuld is van het Westen, maar van het Kremlin. En haal Poetin uit de dubbelzinnigheid. Voor Meloni is één redenering vooral relevant: de situatie is zo kritiek dat "het geen zin heeft om te splitsen".

De hypothese van een top in het Vaticaan, die door Trump werd gelanceerd als suggestie na het telefoongesprek met Poetin en die door Rome werd gesteund, lijkt nu achterhaald, maar voor Meloni blijft het een belangrijk politiek punt. Palazzo Chigi beweert het idee nieuw leven te hebben ingeblazen en zo opnieuw een Russische sluiting aan het licht te hebben gebracht. Nu het Vaticaan is mislukt, is Turkse bemiddeling nog steeds een optie. Recep Tayyip Erdogan blijft zichzelf presenteren als een betrouwbare gesprekspartner en maakt gebruik van de open kanalen met Moskou. Maar het is Zwitserland – opnieuw gelanceerd door Macron en gesteund door Berlijn en Londen – dat vandaag de dag het meest concrete pad vertegenwoordigt. Meloni steunt haar, altijd vanuit het principe dat er op dit moment een hoger belang is. En dat de alternatieven, te beginnen met de Amerikaanse terugtrekking, veel erger zijn voor Europese landen.

Maar de Zwitserse route loopt bergop. "Poetin neemt de tijd", aldus een bron die betrokken is bij de coördinatie tussen Europeanen. We zijn dus bezig met een technische vergadering, die zich beperkt tot humanitaire kwesties: het lot van de gedeporteerde Oekraïense kinderen, de uitwisseling van gevangenen, de beveiliging van de kerncentrale Zaporizhia en het bergen en identificeren van de lichamen. In deze dossiers blijft de diplomatie van het Vaticaan een actieve rol spelen en onderhoudt zij open en vertrouwelijke kanalen met zowel Kiev als Moskou. Het kan niet worden uitgesloten dat het Vaticaan, hoewel het de gesprekken niet zelf organiseert, wel als een discrete brug kan fungeren bij een aantal gevoelige kwesties. Voor Rome is het ook een manier om binnen de perimeter van de onderhandelingen te blijven en de Franse dominantie in toom te houden. Macron wil niet beschuldigd worden van het verdelen van Europa op een moment dat dat juist het belangrijkste zou moeten zijn. Beide leiders weten dat de Amerikaanse bemiddeling inzake Oekraïne steeds fragieler wordt. En als het sluit, is dat voor iedereen een verlies.