Alles wat u moet weten over de referenda van 8 en 9 juni 2025

Op zondag 8 en maandag 9 juni vinden de vijf volksreferenda plaats , in samenhang met de mogelijke tweede ronde van de gemeenteraadsverkiezingen (waarvan de eerste ronde plaatsvindt op zondag 25 en maandag 26). De eerste vier vragen, ingediend door de Cgil, gaan over werk en zijn in wezen gericht op de afschaffing van de Jobs Act, terwijl een vijfde vraag, ingediend door +Europa en een aantal commissies, gaat over burgerschap en is gericht op het terugbrengen van de benodigde jaren om het burgerschap te verkrijgen van tien naar vijf.

De stembussen zijn op zondag geopend van 7.00 tot 23.00 uur en op maandag van 7.00 tot 15.00 uur .

De politieke strijd draait vooral om de opkomst: volgens artikel 75 van de Grondwet bedraagt ​​het quorum dat dit soort raadpleging geldig maakt 50 procent plus één van de stemgerechtigden. Deze drempel werd in de afgelopen dertig jaar nooit bereikt (behalve in het geval van de kwestie over water in 2011).

Lees ook:

Hier is een gids, kaart voor kaart:

Vraag 1: Jobs Act (groene kaart)

De eerste van de vier referendumvragen over werk roept op tot afschaffing van de ontslagregels onder het contract met toenemende bescherming die in 2015 werden ingevoerd met de Banenwet van de regering-Renzi en die van toepassing zijn op mensen die vanaf 7 maart 2015 zijn aangenomen.

In ondernemingen met meer dan 15 werknemers is er in diverse gevallen van onrechtmatig ontslag geen sprake van herplaatsing op de werkvloer zoals voorzien in artikel 18 van de Werknemerswet van 1970, maar wel van een financiële compensatie die kan oplopen tot maximaal 36 maanden.

In het geval van een overwinning van de ja-stem (en een geldig quorum) , Indien het individuele ontslag om een ​​door de rechter als onvoldoende beoordeelde reden was gegeven, zou de schadevergoeding worden teruggebracht tot minimaal 12 en maximaal 24 maanden salaris - en daarmee het maximumbedrag zoals vastgelegd in de wet Fornero verlagen - terwijl in het geval van onrechtmatig collectief ontslag (d.w.z. gevallen met minstens vijf werknemers) de werknemers in hun baan zouden worden hersteld en eventueel een schadevergoeding op basis van een gunstiger positie zouden kunnen overeenkomen.

Vraag 2: Bescherming in kleine bedrijven (oranje kaart)

De tweede vraag, een van de vier door de Cgil georganiseerde referenda over werk, roept op tot meer bescherming van werknemers in kleine bedrijven en betreft met name de afschaffing van het plafond op de ontslagvergoeding in bedrijven met minder dan 16 werknemers.

In het geval van ontslag dat als onrechtmatig wordt beschouwd, wordt volgens de wetten 604/1966 en 108/1990 alleen een financiële compensatie verstrekt en wordt er niet voorzien in herplaatsing op de werkvloer. Dit gebeurt alleen als het ontslag plaatsvindt op grond van discriminatoire redenen. Het referendum verandert niets aan de aard van de bescherming, maar heeft wel tot doel de grens voor maximale compensatie af te schaffen: nu kan een werknemer maximaal 6 maanden salaris ontvangen, zelfs als de rechter de beëindiging van de arbeidsrelatie ongegrond acht. Indien de ‘ja’-stem wordt gewonnen (en er een geldig quorum is) , stelt de rechter het bedrag aan schadevergoeding vast zonder een vooraf vastgesteld maximum.

Vraag 3: Tijdelijke contracten (grijze kaart)

De derde van de vier referendumvragen over werk gaat nog steeds over de Jobs Act, maar ook over een van de laatste interventies van de regering-Meloni op het gebied van werk. Er wordt gevraagd om de verplichting om redenen op te geven voor het gebruik van tijdelijke contracten opnieuw in te voeren.

Wanneer de duur van de arbeidsrelatie gelijk is aan of korter is dan twaalf maanden, willen voorstanders dat werkgevers verplicht worden om de reden in het contract te vermelden. Dat is vandaag de dag niet het geval: de verplichting werd in 2015 door de regering Renzi afgeschaft met de Werkgelegenheidswet, vervolgens opnieuw ingevoerd in 2018 met het zogenaamde "Dignity Decreet" van de regering Conte en vervolgens opnieuw gewijzigd in 2023 met het Arbeidsdecreet van de regering Meloni, dat de verplichting om redenen op te geven voor vernieuwingen en verlengingen voor contracten tot 12 maanden uitsloot en nieuwe redenen introduceerde voor contracten met een duur tussen 12 en 24 maanden (met inbegrip van die voor technische, organisatorische of productiebehoeften die door de partijen zijn geïdentificeerd bij ontstentenis van contractuele bepaling, die tot het einde van het jaar kunnen worden bedongen).

Vraag 4: Veiligheid op het werk (roze kaart)

De vierde referendumvraag gaat over gezondheid en veiligheid op het werk en heeft betrekking op de zogenoemde Gecoördineerde Wet van 2008 en met name op contracten en onderaannemingsovereenkomsten. Hij vraagt ​​om een ​​wijziging van de regels die voorkomen dat de aansprakelijkheid bij een ongeval wordt uitgebreid naar de aanbestedende dienst.

Om beter te begrijpen waar we het over hebben, kan het voorbeeld van Avvenire nuttig zijn: "Als een bedrijf dat zich vandaag de dag bezighoudt met de verkoop van schoenen de renovatie van zijn winkel zou uitvoeren en de werkzaamheden zou uitbesteden aan een bouwbedrijf, zou het niet medeverantwoordelijk zijn voor de schade die moet worden vergoed aan een metselaar die zich verwondt met een houweel. Dit komt doordat de schoenenhandelaar een ander werk doet dan een bouwbedrijf. De voorstanders willen hoe dan ook graag dat die medeverantwoordelijkheid bestaat. [...] Het voordeel zou zeker zijn dat elk aannemingsbedrijf wordt aangezet tot meer waakzaamheid ten aanzien van de activiteiten en arbeidsomstandigheden van de werknemers van de aannemingsbedrijven. [...] Aan de andere kant zouden de aannemingsbedrijven een "competentie" moeten hebben die ze niet kunnen hebben bij het beoordelen van het werk van de bedrijven waaraan ze een opdracht uitbesteden."

Vraag 5: Burgerschap (gele kaart)

Met deze vraag wordt de wet uit 1992 gewijzigd (waarmee een vereiste uit 1865 werd hersteld) die de toekenning van het Italiaanse staatsburgerschap aan buitenlanders van buiten de EU reguleert. De voorstanders pleiten voor een halvering van de periode van legaal verblijf in Italië voordat men het staatsburgerschap kan aanvragen, van 10 naar 5 jaar.

Het promotiecomité schrijft dat het voorstel "Italië in lijn zou brengen met de meeste Europese regelgeving". De termijn van tien jaar is dan ook een van de langste in de EU. Toch is Italië het Europese land dat de meeste mensen naturaliseert, ook al is men in andere landen alleen al staatsburger als men op dat grondgebied geboren is, ook al heeft men buitenlandse ouders. Volgens gegevens van Eurostat vormden zij in 2022 ongeveer een kwart van het totaal (ongeveer een tiende van de "nieuwe Italianen" komt uit Argentinië en Brazilië en het is waarschijnlijk dat zij het staatsburgerschap hebben verkregen via het ius sanguinis ). Italië staat op de vijfde plaats als het gaat om het aantal verleende nationaliteiten in verhouding tot de bevolkingsomvang (Zweden staat op de eerste plaats, Estland en Slowakije staan ​​onderaan de lijst).

De vermindering van de verblijfsvereiste naar vijf jaar zou het proces voor veel buitenlandse minderjarigen indirect ook kunnen vereenvoudigen: tegenwoordig kan iemand die in Italië geboren is uit niet-Italiaanse ouders, vanaf de leeftijd van achttien jaar een aanvraag voor het staatsburgerschap indienen, op voorwaarde dat hij of zij tot die tijd legaal en ononderbroken in Italië heeft gewoond.

Hoe partijen stemmen

Het centrumrechtse kamp is eensgezind in de oproep tot een boycot van de verkiezingen (met uitzondering van "Noi Moderati", dat mensen oproept om vijf keer 'nee' te stemmen, zoals secretaris Mara Carfagna zei).

Lees ook:

De situatie bij de oppositie is verwarrender .

Het officiële standpunt van de Democratische Partij is vijf 'ja'-stemmen, hoewel de hervormingsgezinde vleugel heeft aangegeven dat zij bij drie van de vier referenda over werk niet zal stemmen . We zullen ja stemmen op het referendum over burgerschap en ja op de vraag over aannemingsbedrijven. Maar we zullen niet stemmen over de andere drie vragen, omdat de arbeidsomstandigheden in Italië afhangen van de toekomst, niet van een steriele afrekening met het verleden. Kortom, de grootste oppositiepartij zal verdeeld aan de verkiezingen beginnen.

De Vijfsterrenbeweging is ervoor om "ja" te stemmen op de vragen over werk en om keuzevrijheid te behouden bij de vraag over burgerschap, ook al heeft president Giuseppe Conte ook hierop zijn "ja" uitgesproken .

Avs antwoordt direct: vijf keer "Ja".

Action zal 'Nee' stemmen op de vragen over werk en 'Ja' op burgerschap.

Italia Viva zal "Ja" stemmen voor het staatsburgerschap en "Nee" op drie vragen over werk. Bij de vierde vraag (de vraag over de verantwoordelijkheid van het contracterende bedrijf bij ongevallen van werknemers van ingehuurde en onderaannemende bedrijven) blijft de keuzevrijheid bestaan.

Op deze laatste vraag antwoordt +Europa "Ja", net als op de vraag over burgerschap. Op de andere vragen antwoordt het "Nee".

Wat de vakbonden betreft, stemde de CGIL vijf keer met "Ja". Secretaris van Cisl Daniela Fumarola kondigde aan dat ze niet zal stemmen, terwijl secretaris van Uil Pier Paolo Bombardieri uitlegde: "Op twee vragen (onrechtmatig ontslag en veiligheid op de werkplek) zullen we ja antwoorden, op de andere vragen laten we de vrijheid van geweten open."

Meer over deze onderwerpen: