Digitale stukloonregeling, algoritmes, ploegbazen 2.0: een zware strijd voor uitgebuite en klassenloze renners.

"Ik ben in 2019 bij Glovo begonnen. Ik ben de eerste koerier die aan hen ondergeschikt is gemaakt. Dat had ik al omdat ik Glovo in 2022 heb aangeklaagd, omdat ik beweerde dat de manier waarop ze me classificeerden onjuist was." Dit zijn de woorden van Enrico Francia , koerier en afgevaardigde voor NIdiL, de vakbond CGIL die atypische werknemers beschermt. De reis door de diverse en complexe wereld van fietskoeriers begint bij hem, bij zijn verhaal. Dat verhaal begint, zoals we al zeiden, bij zijn ervaring met Glovo. " Destijds was er nog het algoritme met de kalender, dat me vertelde of ik moest werken, wanneer ik moest werken en hoe ik dat moest doen. Dus als je me dit soort beperkingen oplegt, betekent dat dat ik een ondergeschikte werknemer ben, geen zelfstandige," legt Enrico uit. En in 2022 gaf de rechtbank van Turijn hem gelijk: de mogelijkheid om een bezorging te weigeren is niet voldoende om de activiteit van de koerier als zelfstandige te classificeren. "Ik heb het ondergeschikte contract met Glovo niet geaccepteerd, maar ik heb er wel een vergoeding voor gekregen", vervolgt hij.

Maar laten we de zaken even op een rijtje zetten. In 2020 werd de "CCNL Rider" getekend, een overeenkomst tussen Assodelivery en UGL Rider om de activiteiten van zelfstandige koeriers te reguleren. Deze overeenkomst definieert de arbeidsrelatie tussen Deliveroo en Glovo en hun fietskoeriers. Voor Just Eat ligt de situatie echter anders: het bedrijf betwistte die overeenkomst en – legt Enrico uit – verliet Assodelivery in een soort " reclamecampagne" en nam zijn koeriers aan als ondergeschikten. "Ik werk nu bij Just Eat ", vervolgt Enrico, " ik heb een contract van 20 uur." Glovo heeft onlangs het algoritme met de kalender afgeschaft; er is geen zichtbare "score" meer om de geërgerde ijver van de koeriers te monitoren. Maar in werkelijkheid, zegt Enrico, zelfs op platforms die ondergeschiktheid hebben omarmd, zoals Just Eat, "geeft het algoritme alleen extra uren aan degenen die echt goed presteren." Die digitale stukloonomgeving is, kortom, nooit echt verdwenen. “ Het systeem is altijd hetzelfde: het is het algoritme dat bepaalt of je moet werken of niet, of je zelfstandige bent of in loondienst”, voegt de ruiter en de NIdiL-afgevaardigde toe.

Met de zomer en de hoge temperaturen is de kwestie van bescherming nog complexer geworden. Piëmont en Lazio hebben verordeningen uitgevaardigd die buitenwerk (inclusief bezorgers) verbieden op dagen met een rode vlag tijdens de warmste uren van de dag. Het probleem, zo wees iemand er meteen op, is dat veel bestellingen rond lunchtijd worden geplaatst. Als de zelfstandige niet bezorgt, verdient hij niets . En er is nog steeds geen subsidie om de situatie te "verhelpen". " Het gebrek aan loon is een probleem voor ons ", zegt Francia, " en we bespreken dit probleem met de regio. Het zou echter niet de regio moeten zijn die het geld verstrekt, maar de werkgever, oftewel Glovo of Deliveroo, die moet ingrijpen." Toch biedt het Assodelivery -protocol momenteel slechts " 50 cent meer als het warm is, 5 euro voor een waterfles... allemaal dingen die niet genoeg zijn voor een bezorger, vooral niet als het 40 graden is, omdat de hitte nog steeds voelbaar is", aldus Enrico.

Maar er is nog een ander fenomeen dat floreert in de onderstroom van maaltijdbezorgplatforms. We zouden het " digitale gangmastering" kunnen noemen, en het treft vooral werknemers van buiten de EU . "Niet alleen zijn we ons ervan bewust ", zegt de NIdiL-afgevaardigde, " maar als vakbond hebben we het ook gemeld bij de apps." En hoe hebben ze dit aangepakt? Francia legt uit: "Tot voor kort gebruikten Deliveroo en Glovo gezichtsherkenning om gangmastering te bestrijden." Deze maatregel was niet voldoende: "We hebben er altijd bezwaar tegen gemaakt omdat het niet werkt. Er werd een foto gemaakt, die mogelijk niet goed uitkwam, dus werd de bezorger geblokkeerd." Toen maakte een privacyverordening een einde aan alles: volgens de garant mag gezichtsherkenning niet worden gebruikt voor werknemers. Maar dit heeft nieuwe problemen veroorzaakt: "Mensen zijn weer begonnen hun accounts aan 3 of 4 mensen te geven. We hebben berichten ontvangen van verschillende bezorgers die mensen met meerdere accounts melden."

En hij legt het mechanisme uit: " Het is niet handig om negen uur lang op een fiets te zitten", en daarom " laten velen hun account openstaan en geven het aan bijvoorbeeld een neef, een vriend, iemand in het dorp, en krijgen dan een percentage van wat ze verdienen." "We hebben om meer controles gevraagd, zelfs op de voertuigen, die vaak niet worden goedgekeurd", en daarom "vragen we Glovo en Deliveroo, net als Just Eat, om toezichthouders te plaatsen bij de verschillende vertrekpunten om de voertuigen en de identiteit van de werknemers te controleren", zegt Francia. " We proberen ondergeschiktheid te eisen, wat onwaarschijnlijk lijkt, en we dringen ook aan op een verbetering van de bestaande contractuele structuur, om meer rechten voor de chauffeurs te garanderen", besluit Enrico.

Maar een oplossing vinden is niet eenvoudig. Binnen de brede categorie van riders is er een grote verscheidenheid: sommigen doen het als een vaste baan, in de hoop op ondergeschiktheid, maar ook degenen die hun inkomen aanvullen met deze baan en er daarom alle belang bij hebben om onafhankelijk te blijven. Er zijn migranten, studenten en volwassenen, en ze hebben allemaal verschillende behoeften. Er zijn geen eenduidige behoeften, en dus ook geen eenduidige eisen. NIdiL-secretaris Roberta Turi, die zich specifiek bezighoudt met niet-ondergeschikte riders, legt dit punt goed uit: "Bij NIdiL bieden we gemengde contracten aan. Ondergeschiktheid is de beste oplossing voor wie op zoek is naar een stabiel, fulltime contract, voor wie dit werk dagelijks doet. Maar we willen het combineren met een beschermde vorm van zelfstandigheid , mogelijk met een gecoördineerd en continu samenwerkingscontract, dat echter de bescherming van een collectieve overeenkomst heeft. Dat wil zeggen, door minimumlonen en collectieve vakbondsrechten vast te stellen die vergelijkbaar zijn met ondergeschiktheid, maar met behoud van de autonomie van de dienst."

We vragen haar dus of er een open kanaal is met Assodelivery in dit verband. "Ze hebben altijd geweigerd de arbeiders als ondergeschikten te classificeren ," antwoordt Turi. " Wat de tweede optie betreft, hebben ze gezegd dat ze geïnteresseerd zijn, maar tot nu toe is er, afgezien van woorden, geen actie ondernomen. Geen gesprekken, ondanks onze druk." En mobiliseren zonder een echt klassenbewustzijn is buitengewoon moeilijk: "Veel renners spreken geen Italiaans, sommigen worden gemanipuleerd door digitale gangmastering, en er zijn gemeenschapsleiders die veel arbeiders uit hun land van herkomst organiseren, vaak door hen te chanteren, zodat ze niet worden aangemoedigd om te protesteren." De secretaris van het NIdiL concludeert: " Het is ook moeilijk voor de vakbond om een directe relatie met velen van hen te onderhouden; we worden altijd doorverwezen naar deze gemeenschapsleiders. Overal is er altijd wel iemand die hen organiseert, en ze verwijzen hen naar jou als referentiepunt. En we weten nooit wat hierachter zit. En noch zij, noch de bedrijven hebben er belang bij dat er iets verandert." Het lijkt duidelijk: de weg voor fietskoeriers is nog lang. En bergopwaarts.

VAN

Azië Buconi