Tussen onmogelijke wegen en bouwvallige huizen: dit is Italië zoals de geciviliseerde bezoeker het ziet.

Over hetzelfde onderwerp:

Tripadvisor bestaat misschien al een kwart eeuw, maar Engelstalige auteurs bezoeken Italië al meer dan tweehonderd jaar regelmatig en laten gedetailleerde schriftelijke indrukken achter. Hun pagina's onthullen dat Trento "een van de lelijkste steden ter wereld is, in een van de mooiste omgevingen ter wereld" (Lawrence Ferlinghetti), Sondrio "alle lelijkheid van een moderne Italiaanse stad" heeft (Edith Wharton), Piacenza "een oude, vervallen en sombere stad" is (Charles Dickens), Fiorenzuola "donker, antiek en treurig" (Aldous Huxley), Torre Annunziata "werkelijk de laatste plek op aarde" (Mark Twain), en, wat Catanzaro betreft, "ik had nog nooit zo'n verwoeste stad gezien" (George Gissing). Wat Gissing in Catanzaro deed, en Huxley in Fiorenzuola, blijft een mysterie; Misschien is het een symptoom van de onuitputtelijke nieuwsgierigheid die Engelsen en Amerikanen drijft, of, waarschijnlijker, een bewijs van een grote literaire waarheid: hoe meer we ons verdiepen in details op zoek naar schoonheid, hoe meer we uiteindelijk met afschuw geconfronteerd worden. In de zomer is die afschuw toerisme, en Engelstalige schrijvers herkennen dat maar al te goed.

Honderdvijftig jaar geleden klaagde Henry James over overtoerisme op het Lido van Venetië ("aan de andere kant is de keuken er niet op vooruitgegaan"), en honderd jaar geleden imiteerde Huxley hem wat betreft Forte dei Marmi; desalniettemin bleven ze massaal het schiereiland bezoeken en beseften al snel dat het grootste probleem van reizen in Italië de weg ernaartoe was. John Dos Passos reisde van Cittadella naar Bassano over een modderige, chaotische en vuile weg. David Herbert Lawrence waagde het op Sicilië met de trein : twee uur over vijftig kilometer, toen zijn slaapwagon in Messina zonder reden stilviel en hij, om Syracuse te bereiken, in een voertuig stapte dat met stromende regen van het dak viel, terwijl "de spoorwegarbeiders vrolijk de opgelopen vertraging op het bord noteerden"; in Palermo probeerde hij de Via Maqueda over te steken, maar gleed uit over de plavuizen. Percy Bysshe Shelley reisde door Toscane "in een rijtuig met vrijwel geen vering, over een hobbelige weg." Twain ontdekt dat er in Napels geen trottoirs zijn, of dat ze zo smal zijn dat je op straat moet lopen, terwijl John Steinbeck, hoewel gewend aan avontuur, in Positano doodsbang opmerkt: "Het Italiaanse verkeer lijkt absurd. Je kunt niet raden wat de bestuurder voor, achter of naast je gaat doen, en meestal doet hij dat ook." Het is echter in de logementen dat de verbijstering van de beschaafde bezoekers (die door Donzelli is gebundeld in de prachtige bundel "Un caldo infernale", met encyclopedische nauwgezetheid samengesteld door Eleonora Carantini) een hoogtepunt bereikt. Dickens kan niet geloven dat het in Genua "mogelijk is om in elke hoek en kier een geïmproviseerde hut te proppen", Nathaniel Hawthorne belandt in een hotel in Incisa "vergelijkbaar met een Etruskisch graf", Huxley slaapt in Pietramala in een kamer zonder open haard, gekleed in al zijn wollen kleren, en Zadie Smith in Florence belandt in een "ongemakkelijk bed met ruwe lakens, een krakende kledingkast, een stoel met strooien zitting . Geen tv, geen minibar, niets te eten", en dit is 2018, niet 1818.

Dat is wanneer Shelley de kerkers van het Dogenpaleis in Venetië probeert te bezoeken, maar ze gesloten aantreft omdat het een feestdag is – Evelyn Waugh schrijft immers: "Een van de meest frustrerende eigenschappen van Napolitaanse koetsiers is dat ze vrolijk knikken bij instructies, een ingewikkelde en kronkelige route rijden tot ze de gevel bereiken van het gebouw dat ik wilde zien, en zich dan omdraaien van hun stoelen, vriendelijk glimlachen en zeggen: 'Gesloten, meneer.'" In ruil daarvoor bieden ze hem voortdurend de kans om "Pompeiaanse dansen" met naakte meisjes te bekijken. Twain daarentegen werd meegenomen naar het huis van Christoffel Columbus in Genua, en "de gids, nadat we een kwartier eerbiedig hadden gezwegen, legde ons uit dat Columbus daar helemaal niet geboren was." Mary Shelley bekritiseert de sombere en brutale koetsiers van Trentino, en haar man antwoordt dat op Capri "de gidsen volslagen wilden waren." Zelfs Edward Lear, een van de geestigste komieken uit de geschiedenis, verliest zijn geduld wanneer hij ontdekt dat je in Calabrië, om melk bij het ontbijt te krijgen, "midden op de weg moet zitten" en "moet uitkijken naar de geiten die voorbijkomen". De grootste liefhebber van Italiaanse architectuur, John Ruskin, roept uit: "Eindelijk ver weg van de geuren en het vuil van Italië." Maar de definitieve recensie komt van Lawrence, een uitgeputte en wanhopige toerist op Sardinië: "Italië heeft Italië geruïneerd."

Meer over deze onderwerpen: