"Is wijn slecht voor je? Niet drinken maakt je niet gezonder. Er bestaat niet zoiets als nul risico, zelfs niet voor geheelonthouders": Het boek van Casadio en Grandi ontkracht alcoholmythes.

"In vino felicitas. Manifest voor een vol (en gelukkig) leven" van Dr. Andrea Casadio en Professor Alberto Grandi, uitgegeven op 30 juli door Aliberti, arriveert bij uw strandparasol met een reeks ontmaskeringen: met wetenschappelijk onderzoek en historische anekdotes in de hand stellen de auteurs de risico's en voordelen van wijn en alcoholische en non-alcoholische dranken voor onze gezondheid ter discussie. De wetenschap heeft hard gewerkt om de zaken te verhelderen, en tot nu toe heeft volgens de auteurs geen enkele studie ooit aangetoond dat matig drinken slechter is dan helemaal niet drinken. U zult inderdaad lezen dat er niet zoiets bestaat als "nul risico" en dat geheelonthouders daarom niet rustig kunnen slapen. De belangrijkste stelling is deze: gezondheid is niet alleen de afwezigheid van ziekte, maar ook de aanwezigheid van plezier, gezelligheid en emotionele balans.

De auteurs van dit korte pamflet vertellen ons het volgende: Andrea Casadio, arts, journalist en televisiejournalist – voormalig hoogleraar en neurowetenschapper aan Columbia University, nam deel aan de geheugenstudies die Eric Kandel, hoofd van het laboratorium, de Nobelprijs voor Geneeskunde opleverden – en Alberto Grandi, universitair hoofddocent voedingsgeschiedenis aan de Universiteit van Parma, waar hij ook geschiedenis van de Europese integratie doceert, auteur van meer dan vijftig wetenschappelijke artikelen en monografieën in Italië en daarbuiten, en auteur van de bestseller "Verzonnen oorsprongsbenaming" (Mondadori). Het boek bevat ook de Tien Geboden voor een Vol (en Gelukkig) Leven en het Onbeschaamde Manifest voor een Vol Leven.

Met dank aan de uitgever publiceren wij een exclusief fragment:

Wijn is meer dan alleen alcohol: er zit een vleugje geluk, herinnering en gezelligheid in. En laten we eerlijk zijn: het verbieden van drinken is een beetje als het verbieden van leven. Ze zeiden het zelfs in Parijs in 1968: interdit d'interdire!

En toch, tussen al die nieuwe moderne angsten – van gluten tot sociale media – is er één die steeds meer aanhangers krijgt: alcoholfobie. Niet de angst waar artsen mee worstelen met data en statistieken, maar de angst die wijdverspreid is onder mensen die je, tussen selderijsap en antikankermeditatie, met afschuw aankijken als je het waagt een glas wijn bij pasta te bestellen. "Wist je dat zelfs één slokje het risico op borstkanker verhoogt?" fluisteren ze, terwijl ze kauwen op hun eiwitbrood gemaakt met perslucht en spirulina. Laten we duidelijk zijn: we zeggen niet dat alcohol onschadelijk is. Ethanol is giftig voor ons lichaam, punt uit. Geen enkele arts, voedingsdeskundige of fysioloog met een greintje intellectuele eerlijkheid zou dit ontkennen.

Toch klopt er iets niet. Want als alcohol echt een gif was en niets meer dan dat, hoe is het dan mogelijk dat mensen het al minstens tienduizend jaar consumeren? De oude Egyptenaren offerden het aan de goden, de Grieken gebruikten het in filosofische bijeenkomsten, de Romeinen beschouwden het als een integraal onderdeel van hun dagelijkse voeding.

In sommige delen van Europa was het water zo vervuild dat mensen wijn dronken bij het ontbijt, de lunch en het avondeten, en niemand leek er echt door getraumatiseerd. Mensen hebben in alle tijden en breedtegraden gedronken, van Noorse mede tot Japanse sake, van Sumerisch bier tot Modena's Lambrusco. Is het mogelijk dat een hele beschaving millennia lang met een glas in de hand heeft overleefd, om vervolgens op elegante wijze zichzelf te vernietigen?

De waarheid ligt, zoals zo vaak, ergens in het midden. Alcohol is slecht voor je, zeker, maar de schade hangt af van de dosis, de frequentie en de context. Het is geen gif dat ons bij de eerste slok stilletjes doodt, maar het is ook geen elixer voor een lang leven, zoals die oude oom die zwoer dat hij de negentig had gehaald dankzij een grappa voor het slapengaan, zo graag zei.

De wetenschap heeft de afgelopen jaren hard gewerkt om deze kwestie te verhelderen, met studies en meta-analyses die de relatie tussen alcoholgebruik en gezondheid proberen te kwantificeren. De resultaten zijn, helaas voor degenen die de voorkeur geven aan simpele antwoorden, allesbehalve eenduidig.

Talrijke observationele studies suggereren bijvoorbeeld dat mensen die matig drinken – bijvoorbeeld één of twee drankjes per dag – over het algemeen een lager sterftecijfer hebben dan volledig geheelonthouders. Maar het punt is dat veel van deze geheelonthouders dit zijn geworden door reeds bestaande gezondheidsredenen, waardoor het moeilijk is om een echt causaal verband vast te stellen. Het is niet zo dat wijn je leven verlengt: het is gewoon zo dat mensen die gezond zijn, een actieve levensstijl hebben en een goed sociaal netwerk hebben, vaak een beetje wijn drinken. En misschien doen ze dat terwijl ze met vrienden eten, lachen, liefhebben, beter verteren en even de dagelijkse beslommeringen vergeten.

Sommige studies suggereren zelfs dat alcohol, in kleine doses, een cardioprotectief effect kan hebben, de toename van goede HDL-cholesterol stimuleert en de vloeibaarheid van het bloed verbetert. En dat geldt zeker voor de beroemde "blauwe zones" van de wereld – de zones waar mensen leven

Meer en beter – wijn komt regelmatig voor, maar altijd in een gecontroleerde setting en bij traditionele maaltijden. Maar denk niet dat de fles de sleutel is tot een lang leven:

Het is slechts één aspect, en niet eens het belangrijkste, van een levensstijl die een evenwichtig dieet, dagelijkse beweging, stabiele relaties en een zekere desinteresse in faalangst omvat. Er is ook vastgesteld dat matig drinken geassocieerd kan worden met een verminderd risico op dementie en cognitieve achteruitgang. Maar ook hier bestaat het vermoeden dat het positieve effect meer samenhangt met sociale interactie dan met ethanol zelf. Met andere woorden, weinig drinken en in gezelschap is goed voor de geest, maar misschien meer vanwege het toasten met vrienden dan vanwege de inhoud van het glas.

Aan de andere kant heeft geen enkele studie ooit gesteld dat matig drinken slechter is dan helemaal niet drinken. Toch heeft de demonisering van alcohol in bepaalde kringen een inquisitoir niveau bereikt: als je durft te zeggen dat je van een goede Chianti bij biefstuk geniet, word je gezien als een wetenschapsontkenner. Alsof er maar één weg naar gezondheid is: onthouding.

zelfbeheersing en warme mariadistelthee.

Maar nee. Want gezondheid is niet alleen de afwezigheid van ziekte, maar ook de aanwezigheid van plezier, gezelligheid en emotionele balans. En vanuit dit perspectief kan een glas wijn veel meer goed doen dan het verbod erop.

Een ander aspect om te overwegen is het psychologische aspect. Alcohol, met mate gebruikt, is een sociaal smeermiddel, een middel om de spanning te verminderen en het ijs te breken. Het is geen toeval dat het alomtegenwoordig is in collectieve rituelen, romantische dates, etentjes met vrienden en feesten.

Het volledig vermijden ervan, uit vrije wil of uit angst, kan leiden tot relationele en sociale rigiditeit.

Waar niemand baat bij heeft. Het is alsof je je hele leven met je shirt in je broek leeft en nooit je schoenen uittrekt: misschien klopt het wel, maar het is ook een beetje triest.

Je hoeft geen sommelier te worden om van een glas wijn te genieten, maar je hoeft ook geen voorvechter van nuchterheid te worden om je gezondheid te beschermen.

Alcohol, zoals bijna alles wat met plezier te maken heeft, is een kwestie van balans. Als je een glas wijn drinkt bij een gezonde maaltijd, in goed gezelschap, na een actieve en bevredigende dag, is de algehele balans waarschijnlijk positief. Niet zomaar, maar om één simpele reden: mensen zijn complexe wezens, opgebouwd uit biochemie en dromen, enzymen en poëzie. En alle plezier ontkennen in naam van een abstracte biologische zuiverheid is een vorm van...

van ergernis, die op lange termijn meer schade kan aanrichten dan de alcohol zelf.

Kortom, het is goed om je bewust te zijn. Het is goed om te weten dat alcohol, in de verkeerde dosering, gevaarlijk is, en dat zelfs de juiste dosering niet zonder gevolgen is. Maar het is net zo goed om te erkennen dat een leven vol verboden steriel kan worden, en dat welzijn niet alleen in milligram per deciliter wordt gemeten. Waar het uiteindelijk om gaat, is matigheid, wijsheid, het vermogen om van dingen te genieten zonder ons erdoor te laten overheersen. En dus, ja, laten we het glas heffen. Niet om de wetenschap uit te dagen, maar om onze menselijkheid te eren.