Kunstmatige intelligentie verovert Spotify met virale hits en veroorzaakt een crisis in de muziekindustrie.

Kunstmatige intelligentie (AI) heeft het geschreven woord en het digitale beeld al veroverd . Nu stemt het zijn oren en richt het zich op de volgende fase: muziek . Het verontrustende is dat, hoewel dit algoritmes zijn die noten met wiskundige precisie aan elkaar rijgen, ze iets zo aards bereiken als het creëren van akkoorden die de luisteraar kunnen ontroeren.

Het wordt steeds moeilijker voor het oor om onderscheid te maken tussen een menselijke en een kunstmatige aanraking. Daarom promoten veel platforms fictieve artiesten die duizenden fans hebben. Zijn we getuige van de dageraad van een nieuw muzikaal tijdperk of de ondergang van de klassieke componist?

Zogenaamde diffusiemodellen hebben een grote impact op creatieve vakgebieden. Door willekeurige ruis om te zetten in coherente patronen, kunnen ze melodieën of videoclips genereren op basis van tekst of andere invoergegevens.

In januari 2025 was slechts één op de tien nummers op Deezer het werk van een AI. Maar het creatieve tempo is versneld en er worden nu zo'n 20.000 nummers geüpload, bijna een verdubbeling ten opzichte van zes maanden geleden. Als er niets aan deze trend verandert, zouden machines over twee jaar 70% van de muziekcatalogus kunnen domineren.

Een van de blinde vlekken in deze trend is het gebrek aan transparantie . Er is geen systeem dat je zeker laat weten of wat er op je afspeellijst staat door een robot of een mens is gemaakt.

De verantwoordelijkheid om de oorsprong van elk nummer te onderzoeken, zou niet bij de luisteraar moeten liggen: toegang tot de credits zou eenvoudig moeten zijn, zonder dat iemand een muziekdetective hoeft te worden.

De controverse barstte los toen bleek dat Velvet Sundown, de band die binnen enkele weken viraal ging met meer dan een miljoen streams op Spotify , niet echt was. Alles, van hun nummers tot hun promotiefoto's en achtergrondverhaal, was gecreëerd door een algoritme.

De aflevering wakkerde een debat aan over authenticiteit in het digitale tijdperk. Experts uit de muziekindustrie waarschuwen dat streamingplatforms wettelijk verplicht zouden moeten worden om door AI gegenereerde nummers te labelen, zodat luisteraars precies weten waar ze naar luisteren.

Nadat ze in verschillende vakbladen als een doorbraakband waren bestempeld en in een paar interviews met hun zanger waren geïnterviewd, werd, bij gebrek aan overtuigende informatie, ontdekt dat Velvet Sundown een copy-paste -experiment was. Om verwarring te voorkomen, vermeldde Spotify ze in hun bio als "synthetische muziek".

De impact schudt niet alleen de fundamenten van de creatie, maar dwingt ons ook om concepten zoals auteurschap, originaliteit en intellectuele eigendomsrechten te heroverwegen. De vraag is niet langer of AI kunst kan creëren, maar hoe we ermee zullen samenleven in de creatieve landschappen van de toekomst.

Het is algemeen bekend dat Spotify niet altijd bereid is om muziek te labelen als door AI gegenereerd. Spotify is dan ook al meerdere keren bekritiseerd voor het verspreiden van afspeellijsten met muziek van 'ghost artists'.

Een van de meest verdachte gevallen is Jet Fuel & Ginger Ales, een band die de badge 'geverifieerde artiest' draagt en meer dan 414.000 maandelijkse luisteraars heeft. Buiten het platform is er echter geen spoor van hun bestaan te vinden, wat het vermoeden voedt dat het hier om een laboratoriumproduct gaat.

Dit is niet het enige geval. Bands als Awake Past 3 en Gutter Grinders hebben ook voor opgetrokken wenkbrauwen gezorgd: ze hebben duizenden fans, maar hun stemmen klinken vreemd kunstmatig, hun logo's lijken rechtstreeks uit een generiek sjabloon te komen en er is geen persoonlijke informatie die enige aanwijzing kan geven.

De muziekindustrie is zojuist een juridisch offensief gestart tegen Suno en Udio, de twee meest innovatieve platforms voor AI-gestuurde muziekcreatie. Een consortium van labels heeft een rechtszaak aangespannen bij een Amerikaanse federale rechtbank en beschuldigt hen van auteursrechtinbreuk op een schaal die zij omschrijven als "enorm".

Om deze reden achten Sony Music, Warner Music en Universal Music, samen met de andere eisers in de RIAA, het haalbaar dat 'machinaal gegenereerde geluiden' gaan concurreren met geluiden die daadwerkelijk zijn gecreëerd.

De muziekindustrie draagt nog steeds de littekens van Napster, en de opkomst van door AI gegenereerde muziek doet opnieuw de alarmbellen rinkelen. Deze keer komt de dreiging niet van piraterij, maar van een nieuw soort concurrentie: nummers gemaakt door platforms zoals Suno of Udio die gevaarlijk veel lijken op auteursrechtelijk beschermde werken, maar waar niemand royalty's over betaalt .

In dit scenario staan traditionele bedrijfsmodellen voor een dilemma: hoe kunnen we de waarde van content beschermen als de creatie ervan niet langer afhankelijk is van een kunstenaar, maar van een algoritme?

En hoewel het wijdverbreide gebruik van deze toepassingen de productiekosten zou verlagen – iedereen zou een succesvol kunstenaar kunnen worden – ligt de kern van het debat in een reële zorg: de duurzaamheid van de markt en de waardering van artistiek werk.

In een universum dat overspoeld wordt door 100.000 nieuwe nummers per dag, brengt de opkomst van deze platforms een nieuwe uitdaging met zich mee: hoe kunnen we ons onderscheiden van de stemmen die niet ademen, maar steeds menselijker klinken?

"Onze technologie is transformatief; ze is ontworpen om volledig nieuwe resultaten te genereren, niet om bestaande content te onthouden en uit te spuwen. Daarom staan we geen gebruikersinstructies toe die verwijzen naar specifieke artiesten", aldus Suno CEO Mikey Schulman in een verklaring.

De resultaten die Udio en Suno presenteren, leiden tot een gewaagde conclusie: er is een groeiend publiek dat het niet uitmaakt of de muziek die ze luisteren met de hand is gemaakt of via een app .

Op deze platforms functioneren sommige profielen al als echte artiestenpagina's, met duizenden volgers en nummers die volledig door AI zijn gegenereerd, aangevuld met fictieve portretten die eveneens door algoritmes zijn geproduceerd.

Maar achter deze projecten staan geen traditionele muzikanten, maar mensen die marketingstrategieën beheersen, stijlen cureren en stukken samenstellen die onmogelijk aan één auteur kunnen worden toegeschreven. In dit nieuwe ecosysteem vervagen traditionele opvattingen over auteurschap en begint de grens tussen creatie en reproductie te vervagen.

De methode die Suno en Udio gebruiken, is vergelijkbaar met de manier waarop mensen leren: door data te absorberen. Hun training is gebaseerd op de analyse van duizenden nummers uit verschillende genres, stijlen en tijdperken .

Vanuit dit universum van geluid detecteert hij patronen, structuren en harmonieën en gebruikt deze om nieuwe composities te genereren. In wezen is het geen mechanisme dat zo heel anders is dan het menselijke proces van assimilatie door te luisteren, te vergelijken en te reconstrueren wat al bestaat. Het verschil is dat hij dit in zijn geval op een buitengewone schaal en snelheid doet.

In tegenstelling tot een band die in lagen componeert – eerst de piano, dan de zang en dan de drums – volgt een diffusiemodel geen sequentieel proces. In plaats van stuk voor stuk op te bouwen, genereert het alle elementen van het nummer tegelijkertijd.

Dit gebeurt met behulp van visuele logica: het vertaalt de complexiteit van audio naar een golfvorm, een grafische weergave die de amplitude van het geluid als functie van de tijd weergeeft. Omdat deze vormen – of varianten ervan, zoals spectrogrammen – als afbeeldingen kunnen worden verwerkt, vormen ze een ideaal ruw materiaal voor AI-modellen.

Het systeem is getraind op miljoenen muziekfragmenten, voorzien van beschrijvingen, en werkt vervolgens omgekeerd: het begint met willekeurige ruis en 'schildert', op basis van de instructies van de gebruiker, een nieuw nummer totdat de uiteindelijke golfvorm klopt. Wat spontane kunst lijkt, is dus in werkelijkheid een statistische reconstructie, aangestuurd door tekst.