Nieuwe rechters: contracten, faillissementen en concurrentie

Een van de noodzakelijke voorwaarden voor een economie om productiemiddelen efficiënt te alloceren, evenals voor de realisatie van particuliere investeringsprojecten in vaste activa (machines en apparatuur) en voor de uitbreiding van de productiecapaciteit, resulterend in economische groei, is een onafhankelijke, onpartijdige, capabele, efficiënte en snelle rechterlijke macht die individuele rechten, waaronder privé-eigendomsrechten, waarborgt tegen handelingen van derden die deze schenden, waaronder overheidshandelingen. De rechterlijke macht heeft tevens de taak om de naleving van contracten te waarborgen en garanties te verstrekken in geval van schending door een van de betrokken partijen.
Wanneer er een rechterlijke macht is die aan bovenstaande eisen voldoet, zullen bedrijven contracten sluiten met zowel leveranciers als klanten die hen in staat stellen efficiënt te opereren en het rendement op geïnvesteerd kapitaal te maximaliseren, met de zekerheid dat als een van de partijen het contract schendt, zij voor een rechter kunnen verschijnen die de overtreder zal dwingen zich aan de overeenkomst te houden of, indien van toepassing, de in het contract vastgelegde garanties zal toekennen. Omgekeerd, als er geen onafhankelijke, onpartijdige en capabele rechterlijke macht is, zullen bedrijven alleen contracten sluiten met partijen die als "moreel verantwoordelijk" worden beschouwd, zelfs als zij niet de beste leveranciers of klanten zijn, wat resulteert in een sociaal inefficiënte toewijzing van middelen.
Het bovenstaande is relevant in het licht van de afwijkende gerechtelijke hervorming die tot nu toe in 19 federale entiteiten heeft geleid tot een zinloze en onrechtmatige verkiezing van federale en staatsrechters. Iedereen met een rechtendiploma kan via een volksverkiezing worden gekozen, ongeacht of hij of zij de kennis en kwaliteiten heeft om rechter te zijn. Ze zijn allemaal gekozen zonder dat de kiezers zelfs maar wisten wie ze waren en wat hun kwaliteiten en specialiteiten waren (als ze die al hadden).
Artikel 104 van de Grondwet, Afdeling II, bepaalt dat het de taak van de federale rechtbanken is om "alle burgerlijke of commerciële geschillen te behandelen die voortvloeien uit de handhaving en toepassing van federale wetten of internationale verdragen die door de Mexicaanse staat zijn gesloten. Naar goeddunken van de eiser en wanneer er uitsluitend particuliere belangen bij betrokken zijn, kunnen gewone rechtbanken en tribunalen dergelijke geschillen behandelen."
We weten dat de hervorming van het rechtsstelsel de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht heeft verloren, en de vraag blijft of gekozen rechters, zowel federaal als deelstaatrechters, onpartijdig, eerlijk en bekwaam zullen zijn. Wat betreft het waarborgen van de naleving van contracten tussen particuliere bedrijven, en tussen particuliere bedrijven en de overheid, zullen zij kennis hebben van de Algemene Wet inzake Handelsvennootschappen, het Wetboek van Koophandel, de Wet inzake Kredietinstellingen, de Algemene Wet inzake Verhandelbare Instrumenten en Transacties, en de Algemene Wet inzake Alternatieve Geschillenbeslechtingsmechanismen? Zonder deze kennis kunnen zij geen juridische garanties bieden voor de bescherming van particuliere eigendomsrechten en de handhaving van contracten. Het resultaat zal een inefficiënte toewijzing van middelen en een lager bbp zijn.
Twee andere relevante kwesties, gezien de populaire verkiezing van federale rechters, zijn: ten eerste de kwestie van faillissementen van ondernemingen, met name hun diepgaande kennis van de faillissementswetgeving. Hoe zullen zij faillissementsprocedures voor herstructurering van aansprakelijkheid of definitieve faillissementsprocedures afhandelen? Zullen zij een efficiënte en onpartijdige vereffenaar van de activa kunnen aanstellen, en zullen zij de volgorde van prioriteit voor de betaling van aangegane schulden, waaronder arbeids- en financiële schulden, begrijpen?
De tweede betreft federale antitrustrechters, wier primaire taak het is om monopolistische praktijken die consumenten schaden, te bestraffen. Om dit te bereiken, is een grondige kennis van de federale antitrustwet en de telecommunicatie- en omroepwet niet voldoende; het vereist ook de nodige kennis van de economische theorie met betrekking tot marktstructuren (monopolie, duopolie, oligopolie, monopsonie, prijsleiderschap, kartels en concurrentie), evenals inzicht in de vraag wanneer een monopolistische praktijk absoluut of relatief is. Zij moeten ook kennis hebben van de verschillende mechanismen voor het reguleren van monopolistische praktijken, zoals het vaststellen van maximumprijzen op basis van marginale of incrementele kosten. Bovendien kan niet genoeg worden benadrukt dat rechters werkelijk onafhankelijk en onpartijdig moeten zijn en niet ondergeschikt aan politieke machten die een bepaald bedrijf een voorkeursbehandeling zouden kunnen geven ten nadele van zijn concurrenten en consumenten. Evenmin mogen zij ondergeschikt zijn aan de economische macht van een bedrijf en het toestaan dat het monopolistische praktijken toepast.
Ik zou graag optimistisch willen zijn dat de gekozen rechters zich zullen houden aan wat hier is vastgelegd. Dat is echter moeilijk te zeggen, aangezien we getuige waren van de nominatie en daaropvolgende verkiezing van personen die de kiezers volledig onbekend waren. Maar waar we wel zeker van kunnen zijn, is dat als de nieuwe rechters hun taken niet volledig vervullen, de grootste verliezers alle Mexicanen zullen zijn, die in de toekomst te maken zullen krijgen met een lagere groei, een lager bbp en een lager welzijn.
Eleconomista