Links is op één na de sterkste partij: Gaan ze Kai Wegner uit het Rode Stadhuis jagen?
De Die Linke in Berlijn zet de opgaande trend van de afgelopen maanden voort en belandt op de tweede plaats, achter de CDU. Hoe is dit gebeurd?
De Die Linke in Berlijn is de grote winnaar in een onderzoek van RBB. Volgens het Berlin Trend-onderzoek van peilingsbureau Infratest dimap zou de partij met 19 procent de op één na sterkste partij zijn, na de CDU (25 procent), ruim vóór de Groenen (15 procent), de SPD (14 procent), de AfD (13 procent) en de BSW (4 procent). De Die Linke was voor het laatst zo sterk in 2001. Ruim een jaar voor de volgende parlementsverkiezingen rijst nu de vraag: kleurt Berlijn nu rood?
Een diepere blik op de cijfers is echter alleen mogelijk als we in aanmerking nemen dat er in de chronologie van het recente politieke Berlijn een 'voor' en een 'na' is van de federale verkiezingen van vier maanden geleden. In de laatste Berlijnse trend in november 2024 - in de dagen en weken van het mislukken van de stoplichtcoalitie - lag de CDU ver voorop met 27 procent, de Groenen kwamen versterkt op de tweede plaats met 20 procent, gevolgd door de AfD met 15 procent.
Berlijn Links: De cijfers explodeerden bij de federale verkiezingenDe SPD en de Die Linke verzwakten dramatisch. De eerste leed onder hun eigen zwakte en hun zwakke personeel. De laatste leed onder de nasleep van de scheiding van Sahra Wagenknecht en het vertrek van prominente figuren zoals de voormalige senator Klaus Lederer , die capituleerde voor het nauwelijks ingehouden antisemitisme van de activisten.
Bij de federale verkiezingen drie maanden later explodeerde de fractie van de Die Linke – ondanks of misschien wel dankzij dit? De nieuw gevormde partij behaalde een verbluffende 19,9 procent van de stemmen in de hoofdstad en werd daarmee nummer één. Met Neukölln won de partij voor het eerst een kiesdistrict in het westen en met Friedrichshain-Kreuzberg veroverde ze het erfelijke bezit van de Groenen.
De analyse leek simpel: Friedrich Merz' agressieve immigratiecampagne, waarin hij met de AfD stemde , mobiliseerde veel mensen en dreef hen massaal naar de Linkse Partij. De AfD kwam als tweede uit de bus in deze manoeuvre, terwijl alle anderen verloren. Daarbij kwam nog een ongekende TikTok-storm van de Linkse Partij over controversiële onderwerpen zoals huur, oorlog en vrede.
Er zijn zes zaken die in het bijzonder opvallen aan de nieuwe cijfers.
Ten eerste heeft de Die Linke zich gestabiliseerd op een sensationeel hoog niveau. Dit betekent dat de uitslag van de federale verkiezingen geen eendagsvlieg was. En dat ondanks het feit dat de partij na de bloedbaden van Lederer nauwelijks nog opvallende figuren over heeft. De Berlijnse winnaars zitten allemaal in de Bondsdag. Co-partijleider Maximilian Schirmer wil desondanks een "rode metropool", idealiter al bij de parlementsverkiezingen van volgende september. Of dat met hem of met parlementslid Elif Eralp van de sterke migrantenvleugel aan het roer komt, is nog niet beslist. Katja Kipping, ooit een baken van hoop, speelt geen rol meer. De voormalige senator van de arbeiderspartij staat veel dichter bij de pragmatici rond Lederer dan bij de activistische, zichzelf isolerende linkse beweging, van wie velen de partij liever niet aan de regering zouden zien. De tijdsgeest van Nieuw Links is oppositioneel.
Ten tweede heeft de Berlijnse CDU zich hersteld van de Merz-crisis. De 25 procent ligt slechts twee procentpunten achter op de Berlin Trend-cijfers van november 2024, wat het een respectabel resultaat maakt. De positie van Kai Wegner is voorlopig versterkt. Slechts 26 procent van de respondenten gaf aan "tevreden" of "zeer tevreden" te zijn over het werk van de Berlijnse regering. Daarentegen gaf 68 procent aan "niet erg tevreden" of "helemaal niet tevreden" te zijn over de conservatief-rode Senaat. Slechts 29 procent van de respondenten is tevreden over de regerend burgemeester zelf.
Ten derde: de Groenen blijven op hun laagste punt. In november 2024 stonden ze op 20 procent, en bij de federale verkiezingen stelden ze teleur met 16,8 procent, waardoor ze niet konden profiteren van het anti-Merz-sentiment in de linkervleugel. De huidige 15 procent is een gematigde ramp voor de Groenen; de trend blijft negatief. Dit moet alarmerend zijn voor hun vaste frontvrouw, Bettina Jarasch, vooral omdat ze geen overtuigende thema's hebben. Dit zou kunnen leiden tot een herhaling van de verkiezingscampagne van 2023, die werd gekenmerkt door de Bullerbü en Poller. Maar Jarasch is niet de enige die weet dat een maximaal polariserend thema riskant is. Dit was immers een hoeksteen van Kai Wegners nogal onverwachte opkomst tot burgemeester.
Ten vierde: de SPD zit nog steeds in de problemen. Twee procentpunten meer dan in 2024 is misschien oké, maar 14 procent is nog steeds schokkend laag. Daarbij komt nog dat de sociaaldemocraten het zelfs bij de lastige federale verkiezingen iets beter deden. Hoe dan ook, de tussenuitslag zal de voor- en nadelen van een coalitie met de CDU verder aanwakkeren. Wat de zaak nog erger maakt, is dat niemand weet met wie ze de volgende verkiezingen in willen gaan. Franziska Giffey heeft zoveel vijanden in haar vriendenkring dat een nominatie zeer onwaarschijnlijk is. Raed Saleh verloor zelfs zijn eigen partijverkiezingen – hoe zou hij ooit regerend burgemeester kunnen worden? Veel hangt dus af van Kevin Kühnert. Als hij zich niet kandidaat stelt, zou er wel eens een oplossing kunnen komen vanuit de federale politieke arena. Natuurlijk weet niemand met wie ze de volgende verkiezingen in willen gaan.
Ten vijfde: de AfD boekt geen vooruitgang in Berlijn. 15 procent in 2024, 15,2 procent bij de federale verkiezingen en nu 13 procent – dat zijn respectabele resultaten, meer niet. Tot nu toe heeft het niet geholpen dat een man van Höcke nu verantwoordelijk is voor het binnenlands beleid in het Huis van Afgevaardigden en dat de toon nog scherper is geworden. De aanhoudende kritiek op het vluchtelingenbeleid verliest ook aan kracht naarmate het aantal nieuwkomers afneemt. Qua personeel lijkt de situatie in ieder geval duidelijk: de lijsttrekker voor 2026 wordt waarschijnlijk opnieuw partij- en fractievoorzitter Kristin Brinker.
Ten zesde: De coalitie van Sahra Wagenknecht blijft achteruitgaan, met de BSW die nu slechts 4 procent haalt. De belangrijkste reden: het dramatische falen om de 5 procent-drempel in de Bondsdag te halen. Dit maakt het des te urgenter om de reikwijdte van de partij te verbreden, van een besloten vereniging met zorgvuldig uitgekozen personeel naar een partij met districtsafdelingen en brede thematische expertise. Anders zou het experiment snel kunnen mislukken, althans in de hoofdstad. Sahra Wagenknecht speelt geen rol in Berlijn – en de hoop dat het betrouwbare overheidsbeleid in buurland Brandenburg op de een of andere manier zijn vruchten zal afwerpen voor Berlijn, is veel te vaag.
Berliner-zeitung
