Merz, Klingbeil, Frei, Pistorius: Duitsland krijgt een regering van puinmannen

Friedrich Merz voert het tempo op en start direct gesprekken met de SPD. Vier mannen vormen het nieuwe machtscentrum van de coalitie. Waarom het pragmatische kwartet meer kans op succes heeft dan je denkt.

Duitsland heeft geluk in zijn ongeluk. De federale verkiezingen hebben een land laten zien dat diep in beroering is: een derde van de kiezers stemt op extremistische (linkse en rechtse) partijen. In de spannende verkiezingsnacht ontsnapte de republiek ternauwernood aan een ramp: 13.435 gemiste stemmen voor linkse populisten die loyaal waren aan Rusland, behoedden het land voor onbestuurbaarheid en Oostenrijkse toestanden. Het drama van deze verkiezingen maakte een einde aan een reeks politieke carrières - van Robert Habeck tot Christian Lindner, van Olaf Scholz tot Rolf Mützenich.

Maar uit de puinhopen van de stoplichtcoalitie lijkt nu een alliantie van opruimers te ontstaan, waarvan de zwart-rode coalitie meer kans van slagen heeft dan velen vreesden. "De nieuwe regering treedt aan met een serieus zelfbeeld van vrouwen die het puin opruimen", aldus de CDU-leiding. In het Willy Brandthuis doet het gerucht de ronde over de 'puinmannen' Boris Pistorius en Lars Klingbeil, die de SPD weer moeten opbouwen. Eigenlijk slaat het woord op de gehele nieuwe federale regering.

In het nieuwe machtscentrum van de zwart-rode puinmannen is een opmerkelijk politiek viertal ontstaan. Het nieuwe machtskwartet bestaat uit CDU-leider Friedrich Merz, de zittende minister van Defensie Boris Pistorius, SPD-leider Lars Klingbeil en fractievoorzitter Thorsten Frei. Wat hen onderscheidt, is dat ze centristische, pragmatische mensen zijn en professioneel kunnen samenwerken.

"Met de Pistorius-SPD kan het beter"

Thorsten Frei wordt waarschijnlijk fractieleider van de Unie onder bondskanselier Merz, en Lars Klingbeil wordt zijn tegenhanger in de SPD-fractie. Het is nuttig dat beide assen van de toekomstige machtsorde stabiel zijn. Met Frei heeft Merz een loyale machtsingenieur aan zijn zijde. En er is ook een functionerende “Nedersaksische verbinding” tussen Klingbeil en Pistorius.

Ook al is de coalitiepoker nu begonnen en is het retorische gejoel begonnen, achter de schermen kunnen Friedrich Merz en Boris Pistorius het prima met elkaar vinden. Met hun serieuze, bijna brutale ernst lijken ze nu al een ervaren duo chirurgen die de zieke natie op professionele wijze zullen opereren. Als ze succesvol zijn, kunnen ze de uitstraling van een chef-arts hebben, vooral omdat Scholz en Habeck achteraf gezien meer op sjamanistische genezers met kracht leken.

"Met de SPD Pistorius kan er iets gebeuren", horen we nu uit het Adenauerhuis. Merz wil de SPD niet de kop indrukken - in tegenstelling tot Merkel - maar haar juist de ruimte geven om zichzelf te profileren. Beide partijen willen koste wat kost ruzies vermijden en de toon in elke relatie wat minder hoog leggen. De verkeerslichtjaren werden niet alleen gekenmerkt door te veel conflicten, maar ook door een overdaad aan moraal en enscenering, vals pathos en betweterige ambitie. De nieuwe leiding zal daarom precies het tegenovergestelde kiezen: serieus pragmatisme is het devies.

Pistorius en Klingbeil moeten SPD op koers brengen naar het Merz-centrum

Anders dan bij de stoplichtcoalitie, staan ​​de hoofdlijnen van de argumentatie van de coalitiepartners dit keer minder haaks op elkaar. Om drie redenen heeft de Trümmermänner-coalitie een betere kans om vanuit het centrum van de republiek een daadkrachtig antwoord te bieden op de onevenwichtigheid in het land:

Ten eerste geeft de verkiezingsuitslag alle betrokkenen een pijnlijk inzicht in de ernst van de situatie. De verdubbeling van de AfD, de brede overwinning van rechtspopulisten in Oost-Duitsland, de sterke opkomst van de Die Linke, het slechtste resultaat van de SPD sinds 1887 en het extreme stemgedrag van jonge kiezers tonen aan dat het politieke evenwicht in Duitsland op de rand van de afgrond staat. Onder de puinhopen heerst dus een duidelijk besef dat zij nog één wetgevende periode hebben om het interne onevenwicht in Duitsland te herstellen en het migratieprobleem definitief op te lossen.

Ten tweede zet het explosieve karakter van het buitenlands beleid de eenheid van de regering onder grote druk. De agressie van Rusland en het ontwrichtende, neo-nationalistische beleid van Donald Trump dwingen Duitsland om zijn veiligheid volledig te heroverwegen. Berlijn zal zich niet alleen massaal moeten herbewapenen, maar ook een nieuwe Europese veiligheidsarchitectuur moeten opbouwen. Er is een "Iron Dome" voor Europa nodig - ook hierover zijn de leiders van de SPD en CDU het eens. Met Klingbeil en Pistorius heeft de SPD twee uitgesproken Bundeswehr-experts en veiligheidspolitici in huis die op dit punt naadloos bij de CDU zouden passen.

Ten derde weten beide coalitiepartners dat Duitsland als industrieland een nieuw beleidsagenda nodig heeft. De SPD is een groot deel van de arbeidersklasse kwijtgeraakt en wil via een herstructurering die gunstig is voor de industrie, terugkeren naar haar kernklantenkring. De Unie streeft al naar een nieuw agendabeleid. Beide partijen bevinden zich op een vergelijkbaar pad wat betreft deze strategische kwestie. Klingbeil opperde zelfs dat de SPD "minder een partij moet worden die burgerrechten ontvangt en meer een pleitbezorger van het midden." Door de rol van een grotere groene partij op zich te nemen, heeft de SPD tienduizenden arbeiders van de AfD vervreemd. Zelfs het hart van de kieskring Gelsenkirchen is verloren aan de extreemrechtse radicalen.

Pistorius en Klingbeil moeten hun vaardigheden tonen en hun zwaargewonde team over het parcours van Merz-Mitte leiden. Maar sinds zondag is er binnen de SPD het besef gegroeid dat het vanaf nu puur om overleven gaat. De puinmannen van de partij zullen alleen succesvol zijn als ze ook succesvol zijn als puinmannen van de natie.