Voice of America ve Radio Farda'nın Farsça servisleri, kesintilere rağmen İsrail-İran çatışmasını ele alıyor

İsrail'in İran'a saldırısının ilk günlerinde, İran'da Farsça yayın yapan ABD merkezli Radyo Farda, bir İsrail pilotunun vurularak düşürüldüğü ve esir alındığı yönündeki resmi medya haberini yalanladı.

Trump yönetiminin geleceğine yönelik tehditlerine rağmen gazetecilik faaliyetlerini sürdüren kurum, Voice of America tarafından yönetilen Farsça bir televizyon kanalı da yayınlıyor.

Radio Free Europe/Radio Liberty'nin Prag'daki bir kolu olan Radio Farda, yönetici editörü personelinin yarısından fazlasının ücretsiz izne çıkarıldığını tahmin etmesine rağmen yayın yapmaya devam etti. Mart ayında idari izne çıkarılmaları emredilen VOA'nın Farsça personeli, geçen Cuma öğleden sonra aniden işe geri dönmeleri emredildi.

Radio Farda'nın yönetici editörü Golnaz Esfandiani, "İranlılara çatışma hakkında dakika dakika bilgi veriyoruz" dedi. Buna İran'ın nükleer programı hakkında açıklayıcı hikayeler ve sosyal medyada yayınlanan kısa videolar da dahil, dedi.

Birkaç İranlı, İran devlet medyasında yer almadıkları haberleri için radyo ağına teşekkürlerini iletmek için başvurdu, dedi. Aynı zamanda, İran'daki beş Radio Farda çalışanının aileleri, yayınların durdurulmasını isteyen hükümetteki kişiler tarafından baskı görüyor, dedi.

Trump yönetimi, ABD Küresel Medya Ajansı aracılığıyla, özgür basın geleneği olmayan ülkelere haber sağlayan hükümet tarafından finanse edilen kuruluşları ortadan kaldırmaya veya sert bir şekilde kısıtlamaya çalıştı. Yönetim, bu hizmetlerin liberal bir eğilimle faaliyet gösterdiğini söylüyor.

Hem Amerika'nın Sesi hem de Radyo Özgür Avrupa/Radyo Özgürlük mahkemede çabalara karşı mücadele ediyor.

Voice of America'nın Farsça servisindeki çalışanlar, geçen cuma günü USAGM İnsan Kaynakları Direktörü Crystal Thomas tarafından geri çağrıldıkları ve derhal işe başlamaları gerektiği yönünde bir e-postayla bilgilendirildi.

USAGM'i yöneten Kari Lake, Fox News'e yaptığı açıklamada, "Her zaman planladığımız gibi bu tarihi ana yetişmek için hızla ilerliyoruz" dedi.

Bu e-postayı alan bir kişi üç saat içinde ofisteydi ve gece yarısına kadar çalışarak bir saatlik bir yayının yapılmasına yardımcı oldu, isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan çalışan, çünkü kişinin basına konuşma yetkisi yoktu. Yaklaşık 50 kişi işe geri döndü. Voice of America İran'da yasaklı ancak vatandaşlarının çoğu yasağı aşmanın yollarını internet üzerinden buluyor.

İsminin açıklanmasını istemeyen ikinci bir çalışan, yönetimin Associated Press, Reuters ve Agence France-Presse gibi haber servislerine olan abonelikleri iptal etmesi nedeniyle Voice of America'nın yayınlarının ve sosyal medya paylaşımlarının üretilmesinin zorlaştığını söyledi.

Çalışanlar için bu, ne kadar süre işlerini sürdürebileceklerini veya sürdürüp sürdüremeyeceklerini bilmeden acil haber raporları yayınlamak zorunda kalmaları nedeniyle stresli bir dönem.

VOA'nın Beyaz Saray muhabiri ve kurumun ayakta kalması için verilen mahkeme mücadelesinde davacı olan Patsy Widakuswara, "İran halkı için bölgeyi kapsayan güvenilir bir ses olma rollerini sürdürmek amacıyla Farsça servisimizi geri getirdikleri için minnettarım" dedi.

"Ama neden ihtiyaç duyduğunuzu fark ettiğinizde onu tekrar bir araya getirmek için çalışan bir sistemi parçalıyorsunuz?" diye sordu Widakuswara. "Ve tüm VOA dil hizmetlerinin önemli olduğunu fark etmeleri için kaç kriz gerekir - son dakika haberlerinden önce, sonra ve sırasında?"

Bu hafta internette yayınlanan video raporlarında, Amerika'nın Sesi sunucusu, İran'ın karşı saldırılarının İsrail'de nereye vardığını ve İranlıların sosyal medya aracılığıyla neler olup bittiği hakkında nasıl bilgi göndermeye çalıştıklarını açıkladı.

Medya danışmanı ve Radio Free Europe/Radio Liberty'nin eski başkanı Tom Kent, iki aydan fazla süredir yayında olmayan ve sosyal medyadan uzak kalan VOA gibi bir yayın kuruluşu için tehlikenin, İran vatandaşlarının haber için başka yerlere bakma alışkanlığı edinmesi olacağını söyledi.

Aynı zamanda eski AP editörü olan Kent, "İnsanların bundan, uluslararası yayıncılığın bir ampul gibi açılıp kapatılamayacağını öğrenmelerini umuyorduk" dedi.

Pazartesi günü İran Cumhuriyeti Haber Ağı canlı yayın yaparken İsrail'in merkez karargahına düzenlediği hava saldırısına rağmen, devlet tarafından işletilen haber servisi hala faaliyette.

Radio Farda, kesintilere rağmen yayında kalmayı başardı. Ayrıca AP gibi haber servislerine erişimi devam ediyor ancak bu sözleşmeler ay sonunda sona erecek, dedi Esfandiani. Üç kişi, savaşı haberleştirmek için izinden geri getirildi, dedi.

Çatışmanın, hizmetin varlığını sorgulayan insanların, bu hizmetin değerini anlamalarını sağlamasını umduğunu söyledi.

"Bu kesinlikle bir bilgi savaşı," dedi Esfandiani. "Bu ülkeler - İran, Rusya ve Çin - biz gitsek çok mutlu olurlardı."

VOA çalışanlarından biri işe geri çağrıldı ve ne kadar süreceği konusunda kendilerine bilgi verilmediğini söyledi. Bu hafta yönetimdeki birinin yaptıklarında değer gördüğüne dair kanıtlara rağmen, sonunda yine de işlerini kaybedebilirler mi?

"Bunu düşünmek istemiyorum" dedi kişi.

___

Associated Press'ten Jon Gambrell ve Kamran Jebrelli bu rapora katkıda bulundu. David Bauder, AP için medya ve eğlencenin kesiştiği nokta hakkında yazıyor. Kendisini http://x.com/dbauder ve https://bsky.app/profile/dbauder.bsky.social adreslerinden takip edin.