Dünya'nın ilk altın parası: 2 bin 500 yıl önce Ege'de basıldı

M.Ö. 560-546 yılları arasında Lidya’yı yöneten Krezüs, büyük bir servete sahipti. Bu zenginlik, bugünkü Batı Ege Denizi'ne dökülen Sart Çayı'ndaki (Pactolos) değerli maden yataklarının kontrolünden geliyordu. Ticaret ve diplomatik ilişkilerini güçlendiren Krezüs, Mısır, Yunanistan ve Babil ile ekonomik bağlar kurdu.

Krezüs’ten önce, babası Alyattes yaklaşık M.Ö. 650’de ilk sikkeleri üretmişti. Ancak bu paralar, doğada kendiliğinden bulunan elektrum (altın-gümüş alaşımı) kullanılarak yapılıyordu. Elektromun içindeki altın ve gümüş oranı değişken olduğundan, paraların değeri de belirsizdi.

Bu sorunu çözmek isteyen Krezüs, altın ve gümüşü ayrıştırarak iki farklı madeni para üretmeye karar verdi. Sardis’te (bugünkü Salihli, Türkiye) kurulan atölyelerde, saf altın ve saf gümüşten üretilen ilk standart sikke sistemi oluşturuldu. Krezüs Stateri, 10.7 gram ağırlığında olup, dünyanın ilk altın standardına dayalı para sistemi olarak kabul edilir.

Bu yeni sistemin en büyük avantajı, altın ve gümüş arasındaki değişim oranının sabit olmasıydı. Böylece, tüccarlar ve devletler arasındaki ticaret daha güvenilir hale geldi.

Altın ve gümüş staterler aynı tasarıma sahipti. Ön yüzlerinde bir aslan ve bir boğa figürü bulunuyordu. Bu sembollerin Doğu Akdeniz kültüründe yaygın bir motif olduğu düşünülüyor. Paranın arka yüzünde ise basım sırasında çekiçle vurulan kare izleri vardı.

Krezüs’ün geliştirdiği bu para sistemi, kısa sürede tüm antik dünyaya yayıldı ve birçok medeniyet tarafından benimsendi. Ancak Krezüs, M.Ö. 546’da Persler tarafından Sardis’te kuşatılarak tahttan indirildi. Buna rağmen, adı "Krezüs kadar zengin" deyimiyle günümüze kadar ulaştı.