Meslek Birliklerinin önündeki engeller

Kasım ayı Müzik Meslek Birliklerinin seçim zamanı. Müzik meslek birlikleri 5846 sayılı yasayla kurulmuş T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın mali ve idari denetimine bağlı yarı özerk kuruluşlar. İki senede bir yapılan genel kurullarda üyeler yönetim kurulunu yönetim kurulu da başkanı seçer. Daha önceki seçimlerde oy pusulasında tek tek adayların yer aldığı ve seçmenin istediği adayı işaretlediği çarşaf liste yöntemi uygulanırken son yıllarda oy pusulasına önceden hazırlanmış şekilde sunulan ve üyenin listeyi topluca onayladığı blok liste tercih edilir oldu.

Demokratik katılım ve temsil açısından çarşaf liste daha ön plana çıkarken, blok liste daha hızlı ve düzenli bir yönetim için tercih ediliyor. Blok listenin ön plana çıkmasının nedenlerinden birisi de çarşaf listede adayların tek tek yazılması, ardından sayım sırasındaki geçen sürenin uzunluğu blok listenin tercih edilmesindeki en önemli etken.

Genel kurullara katılan ve genel kurul toplantısının tüm gündemleri görüşülüp karara bağlanıncaya kadar genel kuruldan ayrılmayan asıl üyelere, yönetim kurulunun alacağı kararla belirlenen miktarda yol ve konaklama masrafı ödenmesine karar verilebilir. Pandemi döneminin müzisyenler için bir kabusa dönüştüğü dönemdeki genel kurullarda hak sahiplerinin mağduriyetini bir nebze de olsa gidermek için yol ve konaklamaya ek olarak genel kurula katılan üyelere harcırah da verildi ama bu uygulama amacını aşıp “parayla oy devşirmeye” dönüşünce Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Telif Hakları Genel Müdürlüğü’nün müdahalesiyle bu dönem yapılacak seçimlerde bu uygulamaya son verildi.

Müzik Meslek Birlikleri toplu hak ediş örgütleri. Asli görevleri lisanslama yapmak ve bu lisanslama gelirlerini genel kuruldan geçen dağıtım yönergelerine göre üyelerine dağıtmak. Bu birlikler şeffaflık, hesap verebilirlik ve adil dağıtım ilkelerine göre yönetilmek zorunda. Binlerce üyenin hak takibinin yapıldığı bu kurumlarda her kuruşun çok büyük önemi var. Buralarda yapılan her harcamanın üyenin cebinden çıktığı ve hak edişine olumsuz yansıdığı unutulmamalı.

Meslek birliklerinin daha adil bir dağıtım yapabilmelerinin önündeki en büyük engellerden biri özellikle umumi mahallerden çalma listesi alamamaları.

Kafeler, barlar, oteller, restoranlar gün boyu çaldıkları şarkıların listesini müzik meslek birliklerine verselerdi bazı meslek birliklerindeki havuz sistemi de kalkacak ve daha adil bir dağıtım yapılabilecekti. Televizyon ve radyo gelirleri ise bu kuruluşların aldığı reklam gelirinin belli bir yüzdesi -yurt dışında öyle- olabilseydi her sene aylarca süren pazarlıklar yapmaya mecbur kalmayacaktık.

Türkiye’de sanat alanında 28 Meslek Birliği var. Bunların içinde lisanslama yapıp üyelerine hak ediş dağıtan sadece Müzik Meslek Birlikleri. Bu bakımdan başarılı olduğumuz söylenebilir ama daha yapılacak çok iş var.

Kalın sağlıcakla…