İran - İsrail savaşı nasıl sonuçlanır? Yapay zeka açıkladı

Derleyen: Özgür Yıldız

Oluşturulma Tarihi: Haziran 16, 2025 15:22

OpenAI’nin yapay zeka uygulaması ChatGPT, diğer yapay zekâlardan ayrılarak çatışmanın diplomasiyle sonlanabileceğini ileri sürdü. Model, İran’ın BM’ye başvurusu ve son saldırısının sembolik sınırlarda kalmasını, "bir çıkış kapısı bırakma" çabası olarak yorumladı. ChatGPT’ye göre "Umman veya Katar üzerinden yürütülen sessiz diplomasi, yeni bir nükleer anlaşma ile sonuçlanabilir." Hatta eski ABD Başkanı Donald Trump’ın “Henüz çok geç değil” sözünü bu olasılığın habercisi olarak değerlendirdi.

DİĞER YAPAY ZEKÂLAR İSE DAHA GERÇEKÇİ: GERİLİM DÜŞMEZ, ŞEKİL DEĞİŞTİRİR

Google’ın Gemini modeli, “kontrollü tırmanış” adını verdiği senaryoda İsrail’in geleneksel “çim biçme stratejisini” (yani düzenli aralıklarla İran’a ait hedeflere taktiksel saldırılar düzenlemesini) sürdüreceğini öngörüyor. Bu strateji, geçmişte Lübnan’daki Hizbullah hedeflerine yapılan sınırlı ama düzenli saldırılarda da uygulanmıştı.

Benzer şekilde, Çin menşeli DeepSeek modeli de çatışmaların artacağını ama bunun daha çok siber savaşlar, casusluk ve vekil örgütler aracılığıyla süreceğini belirtti. Örnek olarak İran destekli grupların Avrupa'daki hedeflere yönelik düşük profilli saldırıları veya İsrail’in Suriye’deki hava saldırılarını sıklaştırması gösterildi.

“25 GÜN” DETAYI: İRAN’IN NÜKLEER EŞİK UYARISI

Anthropic’in Claude modeli ise dikkat çekici bir teknik detaya odaklandı: İran’ın nükleer silah üretimi için ihtiyaç duyduğu "kırılma süresinin" yalnızca 25 gün olduğu belirtiliyor. Bu, hem İsrail’in potansiyel önleyici saldırı kararı almasına hem de İran’ın bu kartı diplomasi masasında baskı unsuru olarak kullanmasına neden olabilir.

AKILLARDA KALAN SÖZ: "KONTROL EDİLEBİLİR AMA TEHLİKELİ"

En çarpıcı özetlerden biri ise Manus isimli modelden geldi:

“Retorik sertleşecek, ama eylemler geniş çaplı savaş eşiğini geçmeyecek. Bu, gölgedeki savaşın gün yüzüne çıkmasıdır — ama hâlâ kural tanıyor.”

YIKIM İHTİMALİ HÂLÂ MASADA

Tüm modeller, yüksek riskli tetikleyici olaylar konusunda uyardı. Örneğin bir İsrail hava saldırısında sivillerin hayatını kaybetmesi ya da İran’ın doğrudan bir nükleer tesise saldırması gibi olaylar, bu “kontrollü gerilimi” büyük bir savaşa çevirebilir.

Ayrıca Grok modeli, olası sürpriz aktörler olarak Körfez ülkeleri veya Rusya gibi bölgesel güçlerin oyuna doğrudan dahil olmasının dengeleri altüst edebileceğini vurguladı.