Tarife Kararından Sonra Trump Geçici Bir Erteleme Kazandı

The Guardian'ın haberine göre, Trump yönetimi, ABD mahkemesinin "başkana verilen yetkileri aştığına" karar vermesinin ardından, başkanın gümrük vergilerine büyük bir darbe indirilmesini önlemeye çalışıyor.

ABD Ticaret Mahkemesi Çarşamba günü, başkanın gümrük tarifesi rejiminin yasadışı olduğuna ve Trump'ın tartışmalı küresel ticaret politikalarını engelleyebileceğine karar verdi. Ancak Perşembe günü, temyiz mahkemesi, temyiz süreci tamamlanana kadar kararını geçici olarak durdurmayı kabul etti. Trump yönetiminin bu aşamada kaybetmesi halinde davayı Yüksek Mahkeme'ye taşıması bekleniyor.

New York Uluslararası Ticaret Mahkemesi'nin üç yargıçtan oluşan heyetinin kararı, Trump'ın ABD ticaret politikasını kendi kaprislerine tabi tutarak dünya çapında ekonomik kaosa yol açtığı ve yetkisini aştığı iddiasıyla açılan çok sayıda davanın ardından geldi.

Trump yönetimi, Perşembe günü, "ulusal güvenliğe ve tehlike altındaki ekonomik duruma telafisi mümkün olmayan zararların verilmesini önlemek için" söz konusu karara ilişkin "acil muafiyet" başvurusunda bulundu.

Beyaz Saray Basın Sözcüsü Carolyn Leavitt, yargıçların "Başkan Trump'ın yetkisini gasp etmek için yargı yetkilerini utanmazca kötüye kullandıklarını" söyledi ve bunu yargısal yetki aşımının bir örneği olarak niteledi. "Sonuç olarak Yüksek Mahkeme'nin buna son vermesi gerekiyor" dedi.

Leavitt'in yorumları, Washington D.C. Bölge Mahkemesi Yargıcı Rudolph Contreras'ın tarifeleri "yasadışı" olarak nitelendirmesi ve davayı açan Illinois'li iki oyuncak ithalatçısına karşı ihtiyati tedbir kararı vermesinin ardından geldi.

The Guardian'ın haberine göre, tarifelerin normalde Kongre tarafından onaylanması gerekiyor, ancak Trump ülkenin ticaret açığını ulusal acil durum ilan ederek şimdiye kadar bu gerekliliği savuşturdu. Bu durum, geçen ay çoğu ülkeye ağır gümrük vergileri getirmesine olanak tanıdı ve piyasalarda şok etkisi yarattı.

Mahkemenin kararında, Trump'ın gümrük vergileri kararlarının "Başkan'a gümrük vergileri yoluyla ithalatı düzenleme yetkisini aştığı" belirtildi.

Yargıçlar, "Başkanın gümrük vergilerini kaldıraç olarak kullanmasının makullüğü veya muhtemel etkinliği" konusunda bir yargıda bulunmadıklarında ısrar ettiler. Bunun yerine, kararları başlangıçta işlem ücretlerinin yasal olarak uygulanıp uygulanmadığına odaklandı. Kararda, "Bunların kullanımı mantıksız veya etkisiz olduğu için değil, federal yasa buna izin vermediği için izin verilemez" denildi.

Mahkemenin, ABD dolarının avro, yen ve İsviçre frangı karşısında güçlenmesini sağlayan kararını finans piyasaları memnuniyetle karşıladı. Avrupa'da Almanya'nın Dax endeksi yüzde 0,9, Fransa'nın Cac 40 endeksi ise yüzde 1 yükseldi. İngiltere'nin önde gelen borsalarından FTSE 100 endeksi sabah saatlerinde %0,1 yükseldi. Asya borsaları da Perşembe günü yükselirken, ABD borsalarında çok az artış görüldü.

Kararda, ulusal bir acil durum sırasında “alışılmadık ve olağanüstü” tehditleri ele almak üzere tasarlanmış bir yasa olan Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası (IEEPA) kapsamında verilen tüm tarife emirleri derhal iptal edildi.

Hakimler, Trump'ın 10 gün içinde kalıcı ihtiyati tedbiri yansıtan yeni kararlar çıkarması gerektiğini söyledi. Ancak The Guardian'ın haberine göre, Beyaz Saray yetkilileri mahkemenin yetkisine karşı çıktı.

Kararın onanması halinde, Trump'ın ticaret ortaklarından taviz koparmak, imalat sektöründeki işleri ABD kıyılarına geri getirmek ve seçim kampanyasının temel vaatlerinden biri olan 1,2 trilyon dolarlık ABD ticaret açığını azaltmak için yüksek gümrük vergileri uygulama stratejisinde büyük bir delik açılacak.

IEEPA'nın yardımı olmadan Trump yönetimi daha yavaş hareket etmek, daha uzun ticaret soruşturmaları yürütmek ve tarife tehditlerini desteklemek için diğer ticaret yasalarını uygulamak zorunda kalacaktı.

Kararın Trump'ın politikalarına yönelik diğer zorlukları da artırması muhtemel. Geçtiğimiz ay, Kaliforniya Valisi Gavin Newsom, tarifelerin "tamamen yasadışı" olduğunu ileri sürerek bu tarifelere karşı dava açtı.

Mahkemeden Trump'ın otomotiv, çelik ve alüminyuma uyguladığı sektöre özgü bazı gümrük vergilerini başka bir yasa kapsamında değerlendirmesi istenmedi, dolayısıyla şimdilik yürürlükte kalmaları muhtemel.

Goldman Sachs analistleri, Trump'ın genel ve ülkeye özgü tarifeler uygulamak için başka yasal seçeneklere sahip olabileceğini belirterek, "Bu karar, yönetimin tarife planlarına bir darbe vuruyor ve belirsizliği artırıyor, ancak ABD'nin başlıca ticaret ortaklarının çoğu için nihai sonucu değiştirmeyebilir." dedi.

Başkan için diğer seçenekler arasında, kendisine ticaret politikasına müdahale etme yetkisi veren, ancak çoğu zaman daha yavaş ve bazı durumlarda daha sınırlı bir biçimde olan çeşitli ticaret yasalarındaki hükümler yer alıyor.

Beyaz Saray'ın siyasi işlerden sorumlu genel sekreter yardımcısı Stephen Miller, sosyal medyada yaptığı paylaşımda, "yargı darbesi kontrolden çıktı" iddiasıyla kararı eleştirdi.

Trump, sosyal medya platformunda nispeten uzun bir sessizliğin ardından perşembe günü yeniden paylaşım yapmaya başladı ve kendisine karşı karar veren üç yargıcı eleştirdiği bir metin yayımladı. Trump'ın paylaşımı, temyiz mahkemesinin gümrük vergilerini kaldırma emrini geçici olarak durdurmasıyla başladı, ancak daha sonra üç federal ticaret mahkemesi yargıcının kendisine karşı nefret beslediği yönündeki asılsız spekülasyonlara geçti.

"Bu ilk üç yargıç nereden geldi? Amerika Birleşik Devletleri'ne potansiyel olarak bu kadar zarar verebilmeleri nasıl mümkün olabilir? Bu sadece 'Trump'a' duyulan nefret mi? Başka ne sebep olabilir?" Cumhurbaşkanı, 2018 yılında hâkimlerden birini kendisinin atadığını belirtmeden, "Peki?" diye sordu.

Gümrük vergisi davasındaki davacılar, Olağanüstü Yetkiler Yasası'nın başkana gümrük vergisi koyma yetkisi vermediğini, verse bile ticaret açığının "alışılmadık ve olağanüstü bir tehdit" olarak tanımlanan bir acil durum olarak nitelendirilmeyeceğini savundu. ABD, 49 yıldır dünyayla ticaret açığı veriyor. Trump ayrıca Kanada, Çin ve Meksika'dan yapılan ithalatı da hedef aldı ve kararının ABD sınırından yasadışı göçmen ve sentetik opioid akışıyla mücadeleyi amaçladığını söyledi. Yönetimi, mahkemenin 1971'de Richard Nixon'ın acil durum tarifelerini onaylamasına dikkat çekerek, başkanın acil durum ilan etme gerekçesinin yasal olup olmadığı konusundaki "siyasi" soruya yalnızca Kongre'nin karar verebileceğini, mahkemelerin karar veremeyeceğini söyledi.