Aile Hekiminin son sorumlulukları. 7 bölüm

• Birincil Sağlık Bakımı (BSB) standartları Sağlık Bakanlığı tarafından 31 Aralık 2024 tarihinde açıklandı
• Gerekliliklerin tam listesi Sağlık Bakanlığı Resmi Gazetesi'nde yayımlanan duyurunun ekinde (madde 145) yer almaktadır.
• Kılavuz, hasta bakımı, hasta haklarına saygı, iş organizasyonu, kalite iyileştirme, personel yönetimi, dokümantasyon ve güvenlik olmak üzere 7 temel alana ayrılmıştır.
• Yeni düzenlemenin amacı, birinci basamak sağlık kuruluşlarında tıbbi hizmet kalitesinin artırılması ve hasta güvenliğinin artırılmasıdır.

Birincil sağlık hizmeti akreditasyon standartları nelerdir? İşte görevlerin detayları

31 Aralık 2024 tarihinde Sağlık Bakanlığı Resmi Gazetesi'nde birincil sağlık hizmetleri alanında akreditasyon standartlarına ilişkin bir tebliğ yayımlandı.

- Maddeye göre; 16 Haziran 2023 tarihli Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Hasta Güvenliği Kanunu'nun (Hukuk Dergisi, madde 1692) 5. maddesinin 22. fıkrası gereğince birincil sağlık hizmetleri alanında akreditasyon standartları ilan edilmiş olup, duyurunun ekinde yer almaktadır - okuyoruz.

Akreditasyon standartları kendi içinde bölümlere ayrılmıştır:

I. Hasta bakımı (PC)

Açıklamada okuduğumuz gibi, uygun bakımın sağlanması, sağlık hizmetinin çeşitli yönlerinin örgütlenmesini ve yönetilmesini gerektiren bir süreçtir. Uygun bakımın sağlanabilmesi için, bireysel kişilerin yetki alanlarının belirlenmesi, atılacak adımlar konusunda mutabakata varılması ve etkin bir bilgi akışının sağlanması gerekmektedir:

• Birim personelinin istihdam şekli ne olursa olsun birbirleriyle sıkı bir işbirliği içinde olmaları gerekir.
• Birincil sağlık bakımı hasta bakımı, sağlık etkinliğini artırmayı amaçlayan önleyici tedbirleri de içermelidir;
• Çeşitli sağlık göstergelerinin analizi, elde edilen klinik sonuçların izlenmesi için iyi bir yöntemdir;
• Birincil bakımda hasta bakımı erişilebilir ve iyi organize edilmiş olmalıdır;
• hastanın, belirli bir birimin seçilen yerinde kolayca randevu alabilmesi, ayrıca özellikle telekonsültasyon veya ev ziyareti kapsamında çeşitli biçimlerde doktor, hemşire veya ebeden tavsiye alabilme olanağına sahip olması gerekmektedir.

Hem telefonun hem de fotoğraf veya görsel-işitsel bağlantı göndermeye olanak tanıyan modern iletişim araçlarının kullanımı, özellikle doktor hastayı ve tıbbi geçmişini iyi tanıdığında, ayrıca hasta muayenehaneden uzakta yaşıyorsa veya hareket etmekte ve muayenehaneye ulaşmakta zorluk çekiyorsa tıbbi yardım almayı kolaylaştırır. Sağlık hizmeti sağlayıcısı, beklenen erişilebilirliği ve hasta bakımına yönelik koordineli bir yaklaşımı garanti altına alarak, hem sağlıklı yaşamı teşvik etmeyi hem de etkili tedaviyi kapsayan kapsamlı bir bakım yaklaşımı geliştirmelidir.

II. Kapsamlı bakım (CCA)

Birincil bakım hekiminin yeterliliklerini uzman hekimlerin yeterliliklerinden ayıran temel özelliğin, bakımın kapsamlılığı ve çok yönlülüğü olduğu belirtildi. Hastanın yaşına, cinsiyetine ve sağlık sorununa bakılmaksızın kapsamlı sağlık hizmetinin sağlanması anlamına gelir. Birincil Bakım Ekibi, belirli hastalık gruplarına yönelik önleyici ve tedavi edici faaliyetleri yürütür.

Birinci basamak hekiminin sadece dahiliye ve pediatri değil aynı zamanda laringoloji, oftalmoloji veya jinekoloji gibi cerrahi uzmanlık alanlarında da birçok tıbbi uzmanlık alanında temel yeterliliklere sahip olduğu, ancak bunların en sık görülen, orta derecede karmaşık klinik durumlarla sınırlı olduğu hatırlatıldı. Daha karmaşık sağlık sorunları söz konusu olduğunda, birincil bakım hekimi ayaktan uzman bakımı (AOS) veya hastane tedavisi gibi çeşitli tıbbi bakım düzeylerinin koordinasyonundan ve tedavi planının hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanmasından sorumlu olmalıdır. Kapsamlı bakımın temel unsurlarından biri sağlık hizmetlerine yeterli erişimin sağlanmasıdır.

Bir hastanın sağlık sistemi içindeki çeşitli birimler tarafından tedavi edilmesi durumunda, bakımın sürekliliğinin sağlanması özellikle önemlidir. Kalite açıkları ve istenmeyen olaylar çoğunlukla hasta teslim aşamasında ortaya çıkmaktadır. İyi işleyen bir sağlık hizmeti yalnızca hastanın değil, aynı zamanda daha ileri tedavi için önemli olan hastaya ait bilgilerin de etkin bir şekilde iletilmesini sağlamalıdır. Bu durum, birincil sağlık hizmeti sunan kuruluşun diğer hizmet sağlayıcılara sağladığı bilgiler ve geri bildirim alınması için de geçerlidir. Terapötik aktivitelerin doğru bir şekilde organize edilmesi tedavi sürecinin iyileştirilmesine yardımcı olacaktır. Tekrarlardan ve hatalardan kaçınmamızı sağlar ve hastaya etkili ve kapsamlı bir tıbbi bakım sunar. Hastanın tedavisine dahil olan tüm birimler arasında sorunsuz bir bilgi akışının sağlanması önemlidir. Bu sayede hastanın gözetimsiz kalması önlenecek, hem güvenliği sağlanacak hem de terapinin etkinliği sağlanacaktır – diye okuyoruz.

III. Hasta Hakları ve Yükümlülükleri (PRO)

Yukarıda da değinildiği gibi aile hekimliği modelinde, birincil bakım hekiminin hasta ve ailesiyle karşılıklı güvene dayalı, doğrudan, kişisel bakımının sağlanması en önemli unsur olarak kabul edilmektedir. Birincil bakım hekimi ile hasta arasında empatik, ortaklığa dayalı bir ilişki ve hastanın sorunlarına kişiselleştirilmiş bir yaklaşım, güven oluşturmaya yardımcı olur ve bu da hastanın sağlığına özen gösterme ve tedavi sürecine katılma konusunda bilinçli katılım şansını artırır.

Sağlık hizmetlerinden yararlanan hasta, personelin yalnızca tıbbi yeterliliğinin yüksek olmasını değil, aynı zamanda kendisine saygı ve nezaketle davranılmasını da bekler. Hasta ile personel arasındaki karşılıklı anlayışa dayalı ilişkiler, hastanın bireysel ihtiyaçlarının dikkate alınmasını, tedavi sürecine bilinçli katılımını ve daha fazla uyumunu (doktorun önerilerine uyulmasını) kolaylaştırır, bu da tedavinin başarı şansını artırır. Hastaların bir tesisteki sağlık hizmetinin kalitesini nasıl değerlendirdiklerini kontrol etmenin temel yöntemi, hastalardan anket şeklinde geri bildirim toplamaktır.

Birim, özellikle aşağıdakiler olmak üzere hasta yükümlülüklerinin uygulanmasına yönelik mekanizmaları hayata geçirir:

• Kültürlü bir şekilde davranma ve diğer hastaları rahatsız etmeme emri;
• kişisel hijyen ve düzeni koruma zorunluluğu;
• personele ve diğer sağlık çalışanlarına (özellikle hasta bakımı sağlayanlara) saygı;
• personele yönelik saldırganlığa (kamu görevlisi nedeniyle sahip olunan korumaya ilişkin bilgi) karşı tolerans gösterilmez.

Okuduğumuz kadarıyla yönetici ve personel hastanın haklarına saygı göstermeli ve hastanın yükümlülüklerini yerine getirmesini nazikçe talep etmelidir. Bu konuda eğitimlerin yılda en az bir kez olmak üzere periyodik olarak yapılması ve Hasta Hakları Ombudsmanlığı'nın duyuruları ve pozisyonları dikkate alınarak eğitimli ve güncel bilgiye sahip kişiler tarafından yürütülmesi gerekmektedir. Ancak, yalnızca hasta haklarına saygı göstermek, hastalar tarafından bakımın yüksek bir şekilde değerlendirilmesini garantilemez: bakımın doğal bir bileşeni, personelin hastalara karşı empatisi, nezaketi ve bireysel psikolojik ihtiyaçlara duyarlılığı olmalıdır.

Ayrıca, küçükler, kısıtlılar veya aydınlatılmış onam verme yeteneğinden yoksun hastalar söz konusu olduğunda, genel olarak geçerli hukukta belirtilen şartlar çerçevesinde, akreditasyon standartlarının hastanın yasal temsilcileri için de geçerli olduğu belirtildi.

Hasta, tıbbi bir işlemi seçme sürecine katılır: Alternatif tedavi yöntemleri hakkında bilgi alır ve tedavi yöntemini seçme sürecine katılır.

IV. Kalite İyileştirme (QI)

Kalitenin iyileştirilmesi, hizmet ve bakımın sağlanmasına ilişkin önemli süreçlerin iyileştirilmesi veya uygulanan süreçlerden kaynaklanan önemli (hastanın bakış açısından) etkilerin iyileştirilmesi anlamına gelir. Etkiler genellikle tıbbi etkiler - iyileşme, sağlığın iyileştirilmesi, semptomların azaltılması, istenmeyen tıbbi olayların önlenmesi ve hasta için önemli olan tıbbi olmayan etkiler olarak sınıflandırılır, örneğin:

• güvenlik duygusu,
• memnuniyet,
• memnuniyet,
• güven.

Ünitenin düzgün çalışabilmesi için, hastalar açısından sonuçları önemli ölçüde etkilemeyen bir dizi yardımcı süreci uygulaması ve uygulaması gerekmektedir. Önemli süreçleri iyileştirmenin en etkili yolu sistematik olarak planlanmış ve uygulanmış sürekli, döngüsel kalite iyileştirme programlarıdır. Bunun, tıbbi bilginin ötesine geçen özel bir bilgi ve birim personelinin bu programlara mümkün olan en geniş şekilde katılımını gerektirdiğini de sözlerine ekledi.

V. Bakım güvenliği (SOC)

Bu durumda, "bir birey, doktor veya hemşire ile temas halinde olan hastanın güvenliğini sağlama çabalarının her tıbbi kuruluşun birincil görevi olduğu" vurgulanmıştır. Tıbbın babası Hipokrat'a atfedilen ve Latince'de primum non nocere olarak bilinen özdeyiş, tıbbi profesyonellerin birincil görevinin hastanın güvenliğini sağlamak da dahil olmak üzere zarar vermemek olduğu anlamına gelir.

VI. Tıbbi Bilgiler (IM)

Tıbbi bilginin temel taşıyıcısı tıbbi dokümantasyon olup, amacı tıbbi personele hastanın tanı ve tedavisinin gidişatı hakkında önemli bilgiler sağlamak, böylece uygun tedavi şansını artırmak ve istenmeyen olaylardan kaçınmayı sağlamaktır.

Elektronik tıbbi kayıtlar ise, içerdiği verilerin analiz edilmesini, istatistiksel özetlerin oluşturulmasını, özellikle olası ilaç etkileşimlerinin otomatik analizi gibi karar alma sürecini destekleyen spesifik bilgilerin aranmasını mümkün kılmaktadır. Aynı zamanda tıbbi dokümanlardaki kayıtların aynı zamanda yapılan işin teyidi ve kamu ödeyicisiyle yapılacak hesaplaşmaların temeli olduğu belirtildi. Tıbbi kayıtlar aynı zamanda devam eden yargılamada delil teşkil edebilir. Bunun dikkatli ve şeffaf bir şekilde yürütülmesi önemlidir.

Yedinci. Yönetim kalitesi (QoM)

Birinci basamak sağlık hizmetlerinde hizmetlerin en iyi şekilde sunulabilmesi için birim personelinin ekip olarak çalışmaya ve işbirliği yapmaya hazırlanması büyük önem taşırken, yerel koşulların hastalarla çalışan ekibin güvenliğini ve konforunu garanti altına alması gerekmektedir.