Putin, İran'ı 'sıfır zenginleştirme' nükleer anlaşmasını imzalamaya çağırdı

Bu bilgiyi konuya yakın kaynaklarına dayanarak Axios duyurdu.

Rusya'nın pozisyonlarındaki farklılıklar

Rusya, nükleer konularda İran'ın uzun süredir kilit bir diplomatik ortağıdır. Moskova, Tahran'ın uranyum zenginleştirme hakkını geleneksel olarak desteklemiştir; ancak Putin'in son 12 günlük İran-İsrail savaşının ardından yaptığı özel görüşmeler daha kararlı bir duruşa işaret ediyor. Avrupalı ve İsrailli yetkililerden alınan bilgilere göre, Moskova, İran'ı "sıfır zenginleştirme" anlaşmasını kabul etmeye teşvik etti; bu, İran topraklarında uranyum zenginleştirmenin tamamen yasaklanması anlamına geliyor.

Rus yetkililer ayrıca İsrail hükümetine Putin'in bu konudaki tutumunu da bildirdi. Üst düzey bir İsrailli yetkili, "Putin'in İranlılara bunu söylediğini biliyoruz" dedi. Rusya Devlet Başkanı, geçen hafta Donald Trump ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile yaptığı telefon görüşmelerinde de konuyu gündeme getirmişti.

İsrail ve ABD'nin saldırıları, İran'ın nükleer tesislerine ciddi hasar vermiş, ancak yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum kaynaklarını tamamen yok etmemiştir. İran'ın uranyum zenginleştirme santrifüjlerinin saldırılardan sağ çıkıp çıkmadığı ise belirsizdir.

Donald Trump, İran ile yeni bir nükleer anlaşma imzalama arzusunu açıkça dile getirdi. Kaynaklara göre, ABD'nin temel taleplerinden biri İran'ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini tamamen durdurması olacak. Tahran ise, uranyum zenginleştirme kapasitesinin korunmasının gelecekteki herhangi bir anlaşma için elzem olduğunu uzun zamandır vurguluyor.

Rusya anlaşmayı destekliyor, İran hayal kırıklığına uğradı

Putin ve diğer Rus yetkililer, son haftalarda "sıfır zenginleştirme" anlaşmasına desteklerini defalarca dile getirdiler ve İranlıları karşılıklı yarar sağlayacak bir sonuç için müzakere etmeye teşvik ettiler. Ancak görüşmelere aşina bir Avrupalı diplomat, İran'ın böyle bir çözümü değerlendirme niyetinde olmadığını itiraf etti.

Putin'in tavrı, İran'ın Ukrayna'daki çatışma sırasında Rusya'ya sağladığı, yüzlerce İHA ve füze de dahil olmak üzere kapsamlı destek bağlamında özellikle önemlidir. 12 günlük savaşın ardından İranlı yetkililer, resmi açıklamaların ötesinde Rusya'dan önemli bir yardım gelmemesinden dolayı hayal kırıklığına uğradılar.

Ruslar, bir anlaşmaya varılması halinde İran'ın yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum stoklarını geri çekmeye hazır olduklarını açıkça belirtti. Moskova aynı zamanda, İran'a enerji amaçlı %3,67 oranında zenginleştirilmiş uranyum ve Tahran'ın barışçıl amaçlı araştırma reaktörü ve izotop üretimi için az miktarda %20 oranında zenginleştirilmiş uranyum tedarik edeceğini açıkladı.