Bu referandum hiçbir şeyi çözmeyecek: Adalet savunucularının arzuladığı güvencelerin reformudur.

Yargı reformu Senato tarafından onaylandı , şimdi referanduma sunulacak ve ben -şahsen- Hamletvari bir şüpheye sahibim. Referandumda -reforma evet- oyu vermeli miyim, çünkü referanduma ilham veren ilkeye katılıyorum, yoksa referandum artık siyasallaştığı ve eğer evet oyu verirseniz, aslında 1960'taki Tambroni hükümetinden sonra Cumhuriyet'in gördüğü en kötü hükümet olduğuna inandığım bu hükümete oy vermiş olacağınız için evet oyu vermemeli miyim?

Reform çok güçlü bir siyasi çelişkiden kaynaklanıyor . Bu çelişki İkinci ve Üçüncü Cumhuriyetlerin tüm tarihini, aynı zamanda Birinci Cumhuriyet'in son yıllarını da kapsıyor; garantiler ve adaletçilik arasında. Neden çelişki diyorum? Çünkü bu reform son yıllardaki en adaletli hükümet tarafından geçirildi. İktidara geldikten sadece birkaç hafta sonra çılgınlığı suç sayan hükümetti. Düzinelerce yeni suç getiren hükümetti. Şiddet içermeyen direnişi bile yasaklayan hükümetti. Cezaevleri koşullarını ağırlaştıran hükümetti. Cezaları artıran hükümetti. Gemi kazalarını önlemek için yüzlerce göçmeni ölüme mahkum eden kararnameler çıkaran hükümetti. Suç işlememiş insanları Arnavutluk'a geri göndermek isteyen hükümetti. CPR'leri tıka basa dolduran hükümetti. Almasri gibi bir gaddarın arkasında duran hükümetti. Evsizlere zulmeden hükümetti. Ve kim bilir daha kaç şeyi unuttum. Daha sonra, Anayasa'nın 111. maddesini tam anlamıyla uygulayan bir reform olan bu kariyer ayrımı reformunu desteklemeye karar verir .

Teknik açıdan bakıldığında, reformun mesleklerin ayrılmasını ve dolayısıyla savcıyla hiçbir ilgisi olmayan üçüncü bir yargıcın kurulmasını öngören kısmına herhangi bir eleştiri yöneltmek bana mümkün görünmüyor. Ve her şeyden önce, bu yargıcın artık, çoğu zaman kibirle kullanan savcının siyasi gücü tarafından hiçbir şekilde koşullandırılmayan bir kariyerinin olmaması gerekiyor. Ayrılığın sorunu çözüp çözmeyeceğini bilmiyorum. Sorun var ve çok büyük. Bir meslekten diğerine yapılan birkaç transferi saymanın bir anlamı yok. Sorun, savcılar ve hâkimler arasındaki suç ortaklığı. Bu genellikle (ama her zaman değil) cezaları veren hâkimlerle ilgili değil, daha ziyade, çarpıcı bir şekilde, savcılık ile soruşturma hâkimi arasındaki yakınlıkla ilgili. Savcının kendilerine gönderdiği tutuklama veya iddianame talebini sessizce onaylamayan soruşturma hâkimlerinin sayısı bir elin parmaklarını geçmez. Öyle ki biz gazeteciler bunu sıklıkla unutuyoruz. Gratteri'nin şu kadar insanı tutukladığını, Davigo'nun, Scarpinato'nun veya Di Matteo'nun ...

Gerçekte, her birinin tutuklama yapabilmesi için bir soruşturma hâkimine ihtiyacı vardır. Bunu doğrudan yapamazlar. Soruşturma hâkimine ek olarak bir gazetecinin de olması daha iyidir. İstatistikler, dost canlısı bir soruşturma hâkiminin neredeyse hiçbir zaman eksik olmadığını ve genellikle dost canlısı bir gazetecinin de eksik olmadığını gösteriyor. Kariyerleri ayırmak bu sorunu temelde çözmez. Tembellik veya dostluktan dolayı savcıların taleplerini kopyalayıp yapıştırmaya devam edecek birçok soruşturma hâkimi kalacaktır. Tıpkı mahkemelerde tam cümleyi yazmak yerine, tartışmadan, kapanış konuşmasının çok uzun pasajlarını kopyalayıp yapıştıran hâkimler olduğu gibi. Bu, duruşmayı, akıl yürütmeden, suçlamanın basitçe kabul edilmesine dönüştürür. (Yakın zamanda bunun sansasyonel bir örneğine tanık oldum.) Kariyerleri ayırmak muhtemelen bu eski kötülükleri silmeyecektir, ancak bir ilkeyi doğrular ve mevcut hukuk sistemiyle Anayasa arasındaki çelişkiyi ortadan kaldırır.

En önemli reformların her şeyden önce iki tane daha olacağına inanıyorum. Her hakimi sorumlu tutan sulh hakiminin hukuki sorumluluğu. Ve tutukluluğun asgariye indirilmesi, ki bu da hakimlerin vatandaşlar üzerinde kullandığı aşırı güce -kişisel, fiziksel ve şantaj- son verir; bu gücü çoğu zaman kibirle ve hatta bazen sadizmle kullanırlar. Gerçeği aramayı tahrif etmek ve çarpıtmak. Bunlar, suçları yarıya indirecek ve cezaları en azından yarıya indirecek ve tutuklamaya başvurmayı son çare haline getirecek ceza kanununun köklü bir revizyonu ile birlikte en önemli iki reformdur. Ancak bu reformlar asla uygulanmayacaktır. Sağ bunları göz boyama olarak görüyor, sol asla cesaret edemeyecek. Dolayısıyla, bu iyi reforma rağmen adalet sistemi çok fazla değişmeyecek. Hakimlerin gücü de çok fazla değişmeyecek. Başkalarına hükmetme lisansları sadece biraz azalacaktır.

Savcıların hoşlanmadığı şey de budur. Savcılardan duyulan bu korku, savcıların bağımsızlıklarını kaybedip devlet memuru haline gelecekleri korkusuna dönüşüyor ve yüceltiliyor. Ancak bu hiçbir yerde yazılı değil. Eğer durum böyle olsaydı, İtalya sistemini Fransız sistemiyle uyumlu hale getirirdi (bu arada, Fransız sistemi demokrasinin tamamen dışında değildir ve yakın zamanda eski Cumhurbaşkanı Sarkozy'nin hapse atılmasına yol açmıştır), ancak durum böyle değil: Savcı tamamen bağımsız kalıyor ve meşru yetkilerinden hiçbirini kaybetmiyor. Sadece yargıyı etkileme ve yargının bağımsızlığını baltalama yeteneğini kaybediyor.

Her halükarda, bu referandum, adil yargılama ilkesini savunanlar (ki sayıları çok azdır) ile adaletçiliği savunanlar arasındaki çatışmayı çözmez. Bu aslında iki farklı demokrasi anlayışı arasındaki bir çatışmadır. İlk anlayış hukuka dayanır ve hukukun vatandaşları eşitlemek ve onurlarını korumak için bir araç olduğunu savunur. İkincisi ise etiğe dayanır ve etiği hukuktan üstün, şüpheyi ise adalet sistemi için önemli bir araç olarak görür. Adil yargılama ilkesi, vatandaşları yargının suistimallerinden korur, ancak belki de ekonomik gücün suistimallerinden korumak için aynı şeyi yapamaz. Adaletçilik ise tam tersidir.

Bugün, bu gazetede de, elli yıl sonra, yirminci yüzyılın en büyük entelektüellerinden birinin hayatını ve düşüncelerini hatırlıyoruz ( "İtalyan" kelimesini kullanmadım çünkü Pier Paolo Pasolini'nin dünyaya ait olduğunu düşünüyorum). Pasolini, ölümünden kısa bir süre önce Corriere della Sera'da " Biliyorum ama kanıtım yok " başlıklı güzel bir makale yazmıştı. Bu, Hristiyan Demokratlar ve hükümet aleyhine, hükümete iftira niteliğinde, yalnızca şüphelere dayanan bir dizi kesinliği ortaya koyan bir yazıydı. Bir tür manifesto, yüce bir adaletçilik manifestosuydu. Yirminci yüzyılın en derin siyasetçilerinden biri olan Aldo Moro'dan başkası buna, Pasolini'nin ölümünden ve Kızıl Tugaylar tarafından yargılanıp idam edilmesinden bir yıl önce, 1977'de Temsilciler Meclisi'nde yaptığı unutulmaz bir konuşmayla karşılık verdi. Moro bu konuşmada partisini ve siyasetin haklarını kararlılıkla savundu ve sağır kulaklara çalınan bir lanetle bitirdi: " Sokaklarda yargılanmamıza izin vermeyeceğiz."

O zamanlar farklıydı. Ve bugün, güvencelerin az sayıdaki savunucusu ve adaletçiliğin çok sayıdaki savunucusu, kesinlikle bu düşünce, tutku ve söylem zirvelerine yaklaşamıyor. Ancak çatışma hâlâ devam ediyor. İki toplum, insan ve adalet fikri arasında. Referandum bu çatışmayı çözmeyecek.

İTİBAREN

Piero Sansonetti