Garonne ismi nereden geliyor?
Kelime, Hint-Avrupa öncesi iki kökten türemiştir: "taş, çakıl" anlamına gelen "gar" veya "garra" (başlangıçta "kar") ve "su" anlamına gelen "unda". Kelimenin tam anlamıyla "Gar-unda", "taşlı bir yatağı olan nehir" anlamına gelir. Bu eski isim, zamanla "Gar umna" ("unmna", "unna" veya "onno", Galce'de "nehir" anlamına gelir), Latince "Gar unda" ve ardından Fransızca "Garonne" ve İspanyolca "Garona" kelimelerini ortaya çıkarmıştır.
Peki Garonne ile çakıllar arasındaki bağlantı nedir? Toulouse'dan Bordeaux'ya kadar onları arıyoruz... Uzun ve her zaman huzurlu olmayan akışının çoğunu Güneybatı Fransa'nın geniş alüvyonlu ovasında geçirmesine rağmen, nehrimizin üç kaynağını İspanya'dan, Orta Pireneler'den ve dolayısıyla kayalardan aldığını unutmamalıyız.
"Suyun Nehri"
Pireneli yazar Norbert Casteret'in 1931'de gösterdiği gibi, Garonne Nehri'nin ana kaynağı, Aragon'daki Maladeta masifinden gelen ve Forau de Aigualluts veya Trou du Toro'nun karst uçurumuna akan sudur. Val d'Aran'lı Aranlılar içinse nehrin gerçek kaynağı olan "Uelh dera Garona" (Garonne'un Gözü), Baqueira Beret kayak merkezi yakınlarındaki "Plã de Béret" çayırlarında bulunur. Üçüncü kaynak olan "Arriu Garona de Ruda" (daha sonra "Arriu de Saboredo"), doğu Garonne ise Saboredo göllerinden gelir ve Bonaigua limanının yakınından geçer.
Yaratıcı Ortaklıklar
Fakat ikinci bir hipotez daha var: Oksitancada la/era Garona olarak adlandırılan Garonne, Keltler arasında iyi bilinen su yolunun tanrılaştırılması olan "Suyun nehri" anlamına geliyor olabilir.
Garounas, Garina, Garumna, Garuna, Garunda..
Antik Çağ'da, yüzyıllar boyunca nehrin adı, hem Yunanca hem de Latince olmak üzere çeşitli şekillerde değişmiştir. Tarihçi ve coğrafyacı Strabon, Yunanca'da Garounas (yaklaşık MS 10) adını vermiştir. Gökbilimci Batlamyus'un eserinde "Garouna", "Garuna", "Garunas", "Garina" (yaklaşık MS 150) ve denizci ve coğrafyacı Herakleia'lı Marcianus'un eserinde "Garunna", "Garounna" (yaklaşık MS 470) olarak anılmıştır. Galya fatihi Julius Caesar ise Latince'de "Garumna"dan (yaklaşık MÖ 52) bahseder. Coğrafyacı Pomponius Mela ondan birkaç isimle söz eder: "Garumna", "Garunna", "Garonna" ve "Garona" (c. 43 AD), tarihçi Pliny the Elder ise "Garunna" (c. 100 AD) ve Roma valisi ve Auvergne piskoposu Sidonius Apollinaris, "Garunda" (c. 460) olarak adlandırır.
Peki ya Gironde?Nehir, Toulouse ve Bordeaux arasında Agen'i geçer ve sağ yakasında Tarn ve Lot olmak üzere başlıca kollarını alır, ardından Dordogne Nehri'ne katılarak Gironde Haliç'ini oluşturur ve Atlas Okyanusu'na dökülür. "Gironde" adı da muhtemelen Ligurya dilindeki "Garunda" kelimesinden gelmektedir ve bu kelime, bir dil olan Saintongeais'in etkisiyle önce "Girunda", sonra da "Gironda" şeklini almıştır: Haliç'in Charente-Maritime'de sağ yakası vardır. Dolayısıyla kuzeydedir.
Ancak iki açıklama daha var. Şiirsel olan ilk açıklama, Gironde kelimesinin Latince "girus rundae", yani "dönen su" kelimesinden türemiş olması. Hukuki ve tarihsel olan ikinci açıklama ise 1797'de Bordeauxlu tarihçi Pierre Bernadau tarafından formüle edilmişti: "V. Charles döneminde, iki nehrin birleştiği noktada hangi adı kullanacakları konusunda iki bölge sakinleri arasında büyük bir dava çıktı. İki tarafı dinlemek üzere görevlendirilen bir Gironde lordu, raporunu Gaskonya sarayına sunduktan sonra, bu birleşme noktasına geçici olarak, bu lordun hala kullandığı adı olan Gironde adının verilmesine karar verdi."
