Monako Prensliği'nde kürtajın tamamen suç olmaktan çıkarılmasına doğru mu?

Siyasi açıdan tarihi bir an yaşandı; öyle ki, Ulusal Konsey'in genellikle boş olan koridorları bu Perşembe akşamı nispeten doluydu. Seçilen yetkililerin her birinin konuşması, bir tanesi hariç, alkışlarla karşılandı.

Aynı durum, Meclis'te incelenen 101 sayılı yasa tasarısının kabul edilmesinden sonra da geçerli olmuştur. 267 sayılı kanun, gönüllü gebelik sonlandırma (IVG) uygulamasının tamamen suç olmaktan çıkarılmasını ve böylece Monako'lu sağlık çalışanlarının cezai kovuşturma korkusu olmadan bu tıbbi prosedürü Prenslik'te gerçekleştirebilmelerine olanak sağlamayı amaçlıyor. Seçilmiş yetkililer , "Kadın hakları açısından önemli bir adım" diye coşkuyla karşılıyor.

"Bir ikiyüzlülük"

Eğer metin Prens'in hükümeti tarafından yasa tasarısına dönüştürülürse -kararını vermek için 6 ayı var- Prenslik, özellikle Katolikliğin devlet dini olduğu ve Başpiskopos Mgr. Dominique-Marie David'in Kilise'nin bu konudaki olumsuz tutumunu yeniden teyit ettiği bir ülkede, bu hassas ve ayrıştırıcı konudaki son yasal engeli ortadan kaldırmış olacak.

Ve Ulusal Konsey Başkanı Thomas Brezzo'nun "muğlak, haksız ve açıkçası tam anlamıyla ikiyüzlü" olarak gördüğü mevcut duruma son verecektir. "Acısı bilinmeyen genç bir kadının kürtaj yaptırmak için yolun karşısına geçmesine artık başımızı alçakgönüllülükle çeviremez olduk" dedi.

Zira, aslında Monako Prensliği 2019 yılından bu yana kadınların gebeliklerini sonlandırmasını yasaklamamış olmasına rağmen, Monakolu doktorlar, iki zorunlu tıbbi neden veya gebelik tecavüz sonucu oluşmadığı takdirde (bir sonraki sayfaya bakınız) kürtaj yaptıkları takdirde hâlâ 5 ila 10 yıl hapis cezasıyla karşı karşıya kalabiliyorlar.

Dolayısıyla, bu üç durumun dışında herhangi bir nedenden dolayı kadınlar Fransa'da veya İtalya'da, Monako sosyal örgütlerinden herhangi bir geri ödeme alamadan ve dolayısıyla belli bir mali maliyetle bunu yapmaya zorlanıyorlar. "Ülkelerinde, herkes isterse, onurlu tıbbi gözetimle güvenli kürtaja erişim mümkün olmalıdır. Bu akşam, seçilmiş yetkililer ilerlemeyi öneriyorlar," diye açıkladı metnin ilk imzacısı olan Béatrice Fresko-Rolfo.

Metinde hangi önlemler var?

Peki, somut olarak, Monako Ceza Kanunu'nun 248. maddesini değiştiren yasa teklifi hangi önlemleri içeriyor?

Gebe kadının talebi üzerine ve özel bir sebep göstermeye gerek kalmaksızın, gebeliğin on ikinci haftasına kadar (yani 14 haftalık amenore) kürtaja izin verilecek. Birçok Avrupa ülkesi tarafından benimsenen yasal bir son tarih, ancak Fransa ve İspanya'da yürürlükte olan yasal düzenlemelerin (14 hafta veya 16 haftalık amenore) altında kalmaktadır. Kadın Hakları, Aile ve Eşitlik Komisyonu Başkanı Christine Pasquier-Ciulla, "Bu tarihten sonra da kürtaj yasak olmaya devam edecek ve kürtaj suçu kapsamında cezalandırılacak" diyor.

Reformda ayrıca, bilinçli bir tercihin garanti altına alınması amacıyla kürtaj talebi ile kürtajın tamamlanması arasında 3 günlük bir düşünme süresi getirilmesi planlanıyor. Ancak, suç teşkil eden bir fiilden (tecavüz) kaynaklanan gebeliklerde kürtaj süresinin 12 haftadan 16 haftaya, adet görmeme durumlarında ise 18 haftaya uzatılması da mümkündür. Metinde ayrıca, küçükler için ebeveyn izni şartının 18 yaşından 15 yaşına indirilmesi, Prenslik'te cinsel rıza yaşının belirlenmesi ve rıza gösterme kapasitesinin değerlendirilmesinde yasal ölçütün belirlenmesi ve hatta aile baskısının önlenmesi öngörülüyor.

Son olarak, tıbbi müdahalelerin Monako sosyal örgütleri tarafından karşılanması ilkesi oluşturuldu.

Piskoposlukla "karşılıklı dinleme iklimi"

Komisyon tarafından Mart 2024'ten bu yana yürütülen değerlendirme, diğer Avrupa yargı bölgelerinin benimsediği çözümleri anlamak için karşılaştırmalı bir hukuk çalışmasından, Monakolularla yapılan istişarelerden (ki bunların %80'i kürtajla ilgili yasal değişikliklerden yanaydı) ve elbette Monakolu kurumlarla yapılan çeşitli istişarelerden yararlanılarak oluşturuldu.

Metne, ister CHPG'de ister şehirde çalışan olsun, Prenslik'teki kadın doğum uzmanları ve jinekologların yanı sıra, Monako Kadın Birliği ve She Can He Can derneği gibi kadın hakları için mücadele eden çeşitli dernekler tarafından da geniş destek verildi.

Christine Pasquier-Ciulla raporunda, "piskoposlukla yapılan görüşmelerin verimli geçtiğini ve karşılıklı dinleme ikliminde gerçekleştiğini" garanti ediyor.

"Kilise'nin pozisyonuna saygı duyarken, yine de dinin kadınların kendi bedenleri üzerindeki özgürlüklerine engel olarak kullanılamayacağını savunuyorum" diyen Béatrice Fresko-Rolfo, açıklayıcı açıklamasında, Prensliğin bu konuda, devlet dininin Anayasa'da yer aldığı ülkeler (İngiltere, Yunanistan) veya dini geleneğin köklü olduğu ülkeler (Lüksemburg, İrlanda) de dahil olmak üzere Avrupa komşularıyla karşılaştırıldığında gecikme yaşadığına işaret etti.

"Son çare olarak"

Ancak tüm seçilmiş yetkililer kürtaj uygulamasının "son çare" olması gerektiğine inanıyor. Birçok kişi, kadınlara ve gençlere cinsellik ve doğum kontrolü konularında bilgi ve destek sağlamaya adanmış bir kabul yapısının oluşturulmasını talep etti. "Ülkemizde böyle tarafsız ve şefkatli bir yer kesinlikle yok" diye hayıflanıyor Mikaël Palmaro.

"Sadece iyi bilgiler istenmeyen gebeliklerin sayısını azaltmaya yardımcı olacaktır," diye ekliyor Béatrice Fresko-Rolfo ve meslektaşlarını oy vermeye davet ediyor, "militanlıktan değil, insanlıktan, bireysel özgürlüklere saygıdan ve toplumsal adalet kaygısından dolayı."

Azınlıktan seçilen Brigitte Boccone-Pagès ve çoğunluktan seçilen Régis Bergonzi dışında herkes elini kaldıracak. Sadece ikincisi, kamuoyunda sessiz kalmasına neden olan "aleyhte" bir tutum sergiledi.